منتظر ايفاي نقش پدري شوراي نگهبان هستيم
مريم وحيديان/ تا پيش از اعلام نتايج اوليه نهادهاي نظارتي، اصلاح‌طلبان گام به گام با موفقيت پيش آمدند و راهبردهاي لازم را اتخاذ كردند. گام اوليه ايجاد اجماع و اتحاد حداكثري بود كه بنا بر تفاوت ساختاري انتخابات مجلس و رياست‌جمهوري بايد سازوكار لازم براي آن انديشيده مي‌شد. تشكيل شوراي عالي سياستگذاري، شوراي اصلاح‌طلبان استان، شيوه‌اي براي انتخاب نامزدها و نهضت ثبت‌نام از جمله گام‌هايي بود كه اصلاح‌طلبان با توفيق برداشتند. پس از اعلام نتايج هيات‌هاي نظارتي اما وضعيت پيش روي اصلاح‌طلبان گره خورد. گرهي كه تدبيري منطقي و نظام‌مند براي ادامه مسير مي‌طلبد. محسن رهامي، رييس كارگروه تعامل و رايزني شوراي عالي سياستگذاري انتخابات اصلاح‌طلبان بيان مي‌كند كه در شرايط حاضر منتظر اعلام نظر شوراي نگهبان در پاسخ به اعتراضات و اميدوار هستند كه تعداد زيادي از ردصلاحيت‌شدگان دوباره به صحنه رقابت‌هاي انتخاباتي بازگردند. وي بيان مي‌كند كه پس از اعلام هيات نظارت شوراي نگهبان، به بستن ليست اقدام مي‌كنند.
تا چه زماني بنا شده كه ليست اصلاح‌طلبان ارايه شود؟
هنوز تصميم قطعي مبني بر بستن ليست در شوراي عالي سياستگذاري اصلاح‌طلبان گرفته نشده است. در حال حاضر تكليف بررسي صلاحيت‌ها به طور كامل مشخص نشده است. تا شانزدهم قرار است نظر شوراي نگهبان در خصوص بررسي صلاحيت‌هاي هيات‌هاي نظارت مشخص شود. اصلاح‌طلبان پس از اعلام نظر شوراي نگهبان ليست مي‌بندند. ممكن است تعداد زيادي از ردصلاحيت‌شدگان دوباره به ميدان رقابت‌هاي انتخاباتي بازگردند.
آيا ممكن است تحت شرايطي اصلاح‌طلبان در انتخابات ليست ندهند ؟
به هر حال ما بايد ببينيم كه تكليف‌مان در شوراي نگهبان چگونه مي‌شود. بنا داريم كه در انتخابات شركت كنيم. وقتي نيرويي در سراسر كشور براي ارايه ليست نداشته باشيم چطور مي‌خواهيم ليست ببنديم؟ حضور يا عدم حضور اصلاح‌طلبان بستگي به عملكرد شوراي محترم نگهبان دارد. تا روز شانزدهم بهمن ماه به اعتراض‌هاي اوليه رسيدگي مي‌شود. سپس در فاصله شانزدهم تا بيست و ششم بهمن ماه اگر افرادي مجددا ردصلاحيت شده باشند امكان شكايت به خود شوراي نگهبان وجود دارد. در بازه زماني اولي كه اشاره شد مهلت شكايت هيات نظارت به شوراي نگهبان است و در بازه زماني دوم مهلت شكايت از شوراي نگهبان به شوراي نگهبان است. مرجع رسيدگي در هر حال شوراي نگهبان است. تا تعيين تكليف كانديداها و نامزدهاي عمده و اصلي اصلاح‌طلبان امكان بستن ليست وجود ندارد. در برخي شهرستان‌ها و استان‌ها حتي يك نفر هم نداريم. چطور مي‌خواهيم ليست ببنديم؟
وضعيت بررسي رزومه افراد در استان‌ها براي قرار گرفتن در ليست اصلاح‌طلبان چگونه پيش مي‌رود؟
هر حوزه انتخابيه از رزومه و سوابق نامزدهاي آن حوزه شناخت كافي دارد. برخي از اين افراد صلاحيت‌شان تاييد شده و برخي رد شده است. ممكن است در رسيدگي‌هاي شوراي نگهبان برخي از اين تعداد تاييد شوند. طبق توافقي كه صورت گرفته تهران در بستن ليست حوزه‌هاي انتخابيه نقشي نخواهد داشت. ما تسليم محض نيستيم تا هر تصميمي كه بگيرند سر فرود بياوريم. بين فاصله شانزدهم تا پايان رسيدگي به شكايت‌ها تصميم لازم را اتخاذ مي‌كنيم.
چه لوازم و فاكتورهايي براي حضور حداكثري مردم پاي صندوق‌هاي راي وجود دارد؟
مردم بايد به حد كافي كانديدا براي انتخاب شدن ببينند. طبيعي است براي اينكه بتوان مردم را دعوت به انتخابات كرد بايد كانديداهاي متنوعي نيز براي شركت در انتخابات در نظر گرفته شود. در كشور ايران مردم داراي تنوع افكار و عقايد سياسي هستند. تنوع سلايق سياسي، تنوع مذاهب و قوميت در ايران غيرقابل انكار است. كشور ما به لحاظ ديدگاه‌هاي سياسي و اجتماعي متنوع است. هر منطقه و شهر چندين ديد سياسي، حزبي و تشكيلاتي وجود دارد. لازمه اينكه مردم در انتخابات شركت كنند اين است كه ببينند كانديداهاي مورد نظرشان در انتخابات حضور دارند. البته اين مساله اينكه كانديداها همه بايد واجد شرايط نمايندگي باشند را نقض نمي‌كند اما اگر در تابلوي كانديداها منحصرا از يك حزب استفاده شود، حاميان بقيه تشكل‌ها، احزاب و جناح‌ها انگيزه‌اي براي حضور در پاي صندوق‌هاي راي نخواهند داشت. بنابراين تنوع نامزدها و ديدگاه‌ها موجب جذب حداكثري راي‌دهندگان خواهد بود. مردم بايد بتواند ايده و تفكر خود را به كرسي نمايندگي بنشانند. لازمه آن اين است كه در فرصت باقيمانده در بررسي صلاحيت‌ها سعه صدر بيشتري نشان داده شود و با ديد پدرانه به موضوع صلاحيت‌ها نگريسته شود.
در شرايط كنوني كه وضعيت اوليه بررسي صلاحيت‌ها اعلام شده و در مرحله اعلام اعتراض‌ها به سر مي‌بريم كارگروه رايزني و تعامل شوراي عالي سياستگذاري در چه فازي قرار دارد؟
تاكنون رسيدگي‌هاي لازم را انجام داده‌ايم. مراجعات مختلفي به نهادهاي نظارتي، نهادهاي اجرايي و شخصيت‌هاي مستقل مذهبي و كشوري براي تامين حداقل خواسته‌هاي احزاب و تشكل‌هاي اصلاح‌طلب داشته‌ايم. اصلاح‌طلبان به نتيجه پيگيري‌ها اميدوار هستند. فكر مي‌كنيم گوش شنوايي هست كه حرف‌هاي ما را بشنود و بتوانيم در عمل نتيجه مثبتي بگيريم. اگر از تاثير خواسته‌هاي‌مان ناميد بوديم مراجعه نمي‌كرديم. نااميد نيستيم و فكر مي‌كنيم كه اثر خواهد كرد.
طبق واكنشي كه طرف مقابل نشان داده فكر مي‌كنيد اتفاق مثبتي در راه است؟
بايد منتظر باشيم. براي داوري نهايي زود است. بنده اميدوار هستم كه اقدامات با سعه‌صدري كه نشان داده خواهد شد نتيجه دهد و بتوانيم ليست متنوعي از شخصيت‌هاي متخصص، متعهد، توانمند و نخبگان مورد حمايت مردم در ليست داشته باشيم. قضاوت نهايي را بايد به خروجي نهايي شوراي نگهبان بسپاريم و بايد از پيش‌بيني بپرهيزيم تا مردم مايوس نشوند.
از سال ٩٢ تا به حال اصلاح‌طلبان تلاش كردند براي اينكه ارتباط خوبي با بدنه حاكميت داشته باشند و از همان زمان هم خيلي از رايزني‌ها و صحبت‌ها وجود داشته است. دولت نيز در اين زمينه تلاش كرده است. چرا اين رايزني‌ها نتيجه نداد؟
ما از اعلام نتايج شوراي نگهبان شوكه نشديم و قرار هم نيست شوكه شويم. با توجه به عملكرد گذشته برخي نهادها، اين اتفاق تقريبا براي ما قابل پيش‌بيني بود. سياست داراي فضاي صفر و صدي نيست. فضاي پيراموني و منطقه‌اي ما ايجاب مي‌كند كه همچنان با روش رايزني و تعامل پله‌پله جلو رويم. برخي آثار و نتايج كوتاه‌مدت و برخي آثار بلندمدت است. لزوما همه روش‌هاي تعامل و رايزني و اعتماد دوطرفه در مدت كوتاه جواب نمي‌دهد. برخي از اينها ممكن است در بلندمدت جواب دهد.
يعني شما معتقديد اين رايزني‌ها در بلندمدت جواب مي‌دهد؟
بله. اين پروژه نوعي اعتماد‌سازي، طرح دغدغه‌ها و ايجاد فضاي مناسبي است كه بتوانند حرف‌هاي طرف مقابل را بشنوند. اين مساله به نوبه خود قدم بسيار مهمي بوده است. بسياري از پيشداوري‌ها را برطرف مي‌كند. آثار برخي اين حركت‌ها كوتاه‌مدت و برخي بلندمدت است تا بتوانيم براي انتخابات شوراي شهر بعدي و مجلس آينده در فضاي بهتري ايفاي نقش كنيم. رجال سياسي نبايد خيلي كوتاه‌مدت فكر كنند. براي آينده كشور ايجاد چنين ظرفيت‌هايي لازم است.
در كوتاه‌مدت عملا نتيجه مثبتي را شاهد نبوديم.
نتيجه منفي رايزني‌هاي ما نبوده است.
پاسخ مثبت نگرفتيم؟
بله. اينها به سوءتفاهم‌هاي گذشته بازمي‌گردد. فاصله‌هايي ايجاد شده كه هنوز رفع نشده است. اينها مربوط به بسياري از اتفاقاتي است كه در طول ٣٠ سال به وجود آمده است. ما بايد بتوانيم اين سوءتفاهم‌ها را در نخستين فرصت مورد به مورد حل كنيم. اين پاسخ منفي محصول فاصله‌اي است كه در طول سي و چند سال به تدريج ايجاد شده است و نوعي بي‌اعتمادي و سوءظن ميان جناح‌ها را سبب شده است.اي كاش رويكرد رايزني را كه در دو سال اخير آزموديم از ١٥ سال پيش آغاز مي‌كرديم. بنده در سفرهايي به قم ديدارهايي با مراجع و علما داشتم كه مي‌توانست در سال‌هاي گذشته انجام شود. چه بسا اگر اين روش به خوبي جلو مي‌رفت مسائل حادي كه در سال‌هاي گذشته پيش آمد، پيش‌بيني مي‌شد يا اتفاق نمي‌افتاد.
تا چه زماني بنا شده كه ليست اصلاح‌طلبان ارايه شود؟
هنوز تصميم قطعي مبني بر بستن ليست در شوراي عالي سياستگذاري اصلاح‌طلبان گرفته نشده است. در حال حاضر تكليف بررسي صلاحيت‌ها به طور كامل مشخص نشده است. تا شانزدهم قرار است نظر شوراي نگهبان در خصوص بررسي صلاحيت‌هاي هيات‌هاي نظارت مشخص شود. اصلاح‌طلبان پس از اعلام نظر شوراي نگهبان ليست مي‌بندند. ممكن است تعداد زيادي از ردصلاحيت‌شدگان دوباره به ميدان رقابت‌هاي انتخاباتي بازگردند.
آيا ممكن است تحت شرايطي اصلاح‌طلبان در انتخابات ليست ندهند ؟
به هر حال ما بايد ببينيم كه تكليف‌مان در شوراي نگهبان چگونه مي‌شود. بنا داريم كه در انتخابات شركت كنيم. وقتي نيرويي در سراسر كشور براي ارايه ليست نداشته باشيم چطور مي‌خواهيم ليست ببنديم؟ حضور يا عدم حضور اصلاح‌طلبان بستگي به عملكرد شوراي محترم نگهبان دارد. تا روز شانزدهم بهمن ماه به اعتراض‌هاي اوليه رسيدگي مي‌شود. سپس در فاصله شانزدهم تا بيست و ششم بهمن ماه اگر افرادي مجددا ردصلاحيت شده باشند امكان شكايت به خود شوراي نگهبان وجود دارد. در بازه زماني اولي كه اشاره شد مهلت شكايت هيات نظارت به شوراي نگهبان است و در بازه زماني دوم مهلت شكايت از شوراي نگهبان به شوراي نگهبان است. مرجع رسيدگي در هر حال شوراي نگهبان است. تا تعيين تكليف كانديداها و نامزدهاي عمده و اصلي اصلاح‌طلبان امكان بستن ليست وجود ندارد. در برخي شهرستان‌ها و استان‌ها حتي يك نفر هم نداريم. چطور مي‌خواهيم ليست ببنديم؟
وضعيت بررسي رزومه افراد در استان‌ها براي قرار گرفتن در ليست اصلاح‌طلبان چگونه پيش مي‌رود؟
هر حوزه انتخابيه از رزومه و سوابق نامزدهاي آن حوزه شناخت كافي دارد. برخي از اين افراد صلاحيت‌شان تاييد شده و برخي رد شده است. ممكن است در رسيدگي‌هاي شوراي نگهبان برخي از اين تعداد تاييد شوند. طبق توافقي كه صورت گرفته تهران در بستن ليست حوزه‌هاي انتخابيه نقشي نخواهد داشت. ما تسليم محض نيستيم تا هر تصميمي كه بگيرند سر فرود بياوريم. بين فاصله شانزدهم تا پايان رسيدگي به شكايت‌ها تصميم لازم را اتخاذ مي‌كنيم.
چه لوازم و فاكتورهايي براي حضور حداكثري مردم پاي صندوق‌هاي راي وجود دارد؟
مردم بايد به حد كافي كانديدا براي انتخاب شدن ببينند. طبيعي است براي اينكه بتوان مردم را دعوت به انتخابات كرد بايد كانديداهاي متنوعي نيز براي شركت در انتخابات در نظر گرفته شود. در كشور ايران مردم داراي تنوع افكار و عقايد سياسي هستند. تنوع سلايق سياسي، تنوع مذاهب و قوميت در ايران غيرقابل انكار است. كشور ما به لحاظ ديدگاه‌هاي سياسي و اجتماعي متنوع است. هر منطقه و شهر چندين ديد سياسي، حزبي و تشكيلاتي وجود دارد. لازمه اينكه مردم در انتخابات شركت كنند اين است كه ببينند كانديداهاي مورد نظرشان در انتخابات حضور دارند. البته اين مساله اينكه كانديداها همه بايد واجد شرايط نمايندگي باشند را نقض نمي‌كند اما اگر در تابلوي كانديداها منحصرا از يك حزب استفاده شود، حاميان بقيه تشكل‌ها، احزاب و جناح‌ها انگيزه‌اي براي حضور در پاي صندوق‌هاي راي نخواهند داشت. بنابراين تنوع نامزدها و ديدگاه‌ها موجب جذب حداكثري راي‌دهندگان خواهد بود. مردم بايد بتواند ايده و تفكر خود را به كرسي نمايندگي بنشانند. لازمه آن اين است كه در فرصت باقيمانده در بررسي صلاحيت‌ها سعه صدر بيشتري نشان داده شود و با ديد پدرانه به موضوع صلاحيت‌ها نگريسته شود.
در شرايط كنوني كه وضعيت اوليه بررسي صلاحيت‌ها اعلام شده و در مرحله اعلام اعتراض‌ها به سر مي‌بريم كارگروه رايزني و تعامل شوراي عالي سياستگذاري در چه فازي قرار دارد؟
تاكنون رسيدگي‌هاي لازم را انجام داده‌ايم. مراجعات مختلفي به نهادهاي نظارتي، نهادهاي اجرايي و شخصيت‌هاي مستقل مذهبي و كشوري براي تامين حداقل خواسته‌هاي احزاب و تشكل‌هاي اصلاح‌طلب داشته‌ايم. اصلاح‌طلبان به نتيجه پيگيري‌ها اميدوار هستند. فكر مي‌كنيم گوش شنوايي هست كه حرف‌هاي ما را بشنود و بتوانيم در عمل نتيجه مثبتي بگيريم. اگر از تاثير خواسته‌هاي‌مان ناميد بوديم مراجعه نمي‌كرديم. نااميد نيستيم و فكر مي‌كنيم كه اثر خواهد كرد.
طبق واكنشي كه طرف مقابل نشان داده فكر مي‌كنيد اتفاق مثبتي در راه است؟
بايد منتظر باشيم. براي داوري نهايي زود است. بنده اميدوار هستم كه اقدامات با سعه‌صدري كه نشان داده خواهد شد نتيجه دهد و بتوانيم ليست متنوعي از شخصيت‌هاي متخصص، متعهد، توانمند و نخبگان مورد حمايت مردم در ليست داشته باشيم. قضاوت نهايي را بايد به خروجي نهايي شوراي نگهبان بسپاريم و بايد از پيش‌بيني بپرهيزيم تا مردم مايوس نشوند.
از سال ٩٢ تا به حال اصلاح‌طلبان تلاش كردند براي اينكه ارتباط خوبي با بدنه حاكميت داشته باشند و از همان زمان هم خيلي از رايزني‌ها و صحبت‌ها وجود داشته است. دولت نيز در اين زمينه تلاش كرده است. چرا اين رايزني‌ها نتيجه نداد؟
ما از اعلام نتايج شوراي نگهبان شوكه نشديم و قرار هم نيست شوكه شويم. با توجه به عملكرد گذشته برخي نهادها، اين اتفاق تقريبا براي ما قابل پيش‌بيني بود. سياست داراي فضاي صفر و صدي نيست. فضاي پيراموني و منطقه‌اي ما ايجاب مي‌كند كه همچنان با روش رايزني و تعامل پله‌پله جلو رويم. برخي آثار و نتايج كوتاه‌مدت و برخي آثار بلندمدت است. لزوما همه روش‌هاي تعامل و رايزني و اعتماد دوطرفه در مدت كوتاه جواب نمي‌دهد. برخي از اينها ممكن است در بلندمدت جواب دهد.
يعني شما معتقديد اين رايزني‌ها در بلندمدت جواب مي‌دهد؟
بله. اين پروژه نوعي اعتماد‌سازي، طرح دغدغه‌ها و ايجاد فضاي مناسبي است كه بتوانند حرف‌هاي طرف مقابل را بشنوند. اين مساله به نوبه خود قدم بسيار مهمي بوده است. بسياري از پيشداوري‌ها را برطرف مي‌كند. آثار برخي اين حركت‌ها كوتاه‌مدت و برخي بلندمدت است تا بتوانيم براي انتخابات شوراي شهر بعدي و مجلس آينده در فضاي بهتري ايفاي نقش كنيم. رجال سياسي نبايد خيلي كوتاه‌مدت فكر كنند. براي آينده كشور ايجاد چنين ظرفيت‌هايي لازم است.
در كوتاه‌مدت عملا نتيجه مثبتي را شاهد نبوديم.
نتيجه منفي رايزني‌هاي ما نبوده است.
پاسخ مثبت نگرفتيم؟
بله. اينها به سوءتفاهم‌هاي گذشته بازمي‌گردد. فاصله‌هايي ايجاد شده كه هنوز رفع نشده است. اينها مربوط به بسياري از اتفاقاتي است كه در طول ٣٠ سال به وجود آمده است. ما بايد بتوانيم اين سوءتفاهم‌ها را در نخستين فرصت مورد به مورد حل كنيم. اين پاسخ منفي محصول فاصله‌اي است كه در طول سي و چند سال به تدريج ايجاد شده است و نوعي بي‌اعتمادي و سوءظن ميان جناح‌ها را سبب شده است.اي كاش رويكرد رايزني را كه در دو سال اخير آزموديم از ١٥ سال پيش آغاز مي‌كرديم. بنده در سفرهايي به قم ديدارهايي با مراجع و علما داشتم كه مي‌توانست در سال‌هاي گذشته انجام شود. چه بسا اگر اين روش به خوبي جلو مي‌رفت مسائل حادي كه در سال‌هاي گذشته پيش آمد، پيش‌بيني مي‌شد يا اتفاق نمي‌افتاد.
