یک مدرس حقوق مطبوعات بابیان این‌که اگر دولت معتقد به این است که فعالیت رسانه‌ها برای مبارزه با فساد ضروری است باید لوازم آن را هم فراهم کند، گفت: رسانه‌ها برای مبارزه با فساد نیازمند اطلاعات آزاد، امنیت و حمایت هستند.
 
به گزارش روز نو، کامبیز نوروزی  در خصوص نقش و تأثیر رسانه‌ها در مبارزه با فساد در کشور اظهار کرد: این حرف که رسانه نقش به سزایی در کنترل و کاهش فساد دارد، حرف کاملاً درستی است؛ اما مشکل ما این است که دولت در حد سهمی که دارد، برای توسعه، گسترش و تضمین فعالیت رسانه‌ها و خبرنگاران اقدامی به عمل نمی‌آورد.
 
وی ادامه داد: سیاستی که بخش‌های ذی‌ربط دولت در طول 3 سال اخیر در مورد فعالیت خبرنگاران، روزنامه‌نگاران و رسانه‌ها به‌کاربرده‌اند، امیدوارکننده نبود است و حتی در موردی هم نسبت به این قشر پنهان‌کاری کرده‌اند. به‌عنوان‌مثال در تدوین قوانین روزنامه‌نگاران، خود روزنامه‌نگاران را مداخله نداده‌اند.
 
دولت لوازم مبارزه با فساد را برای رسانه ها مهیا کند
 
نوروزی بابیان این‌که امروز دیگر دوران تمجیدهای بی‌پشتوانه گذشته است و اصحاب رسانه احتیاجی به این تمجیدهای توخالی ندارند، گفت: اگر دولت معتقد به این است که فعالیت رسانه‌ها برای مبارزه با فساد ضروری است، باید لوازم آن را هم فراهم کند. ازجمله این لوازم این است که امنیت رسانه‌ای‌ها باید طبق قانون تضمین شود، فعالیت آن‌ها موردحمایت قرار بگیرد و موانع بر سر راه سازمان‌های صنفی را برداشته شود. 3 سال است که دولت متأسفانه نسبت به بازگشایی انجمن صنفی روزنامه‌نگاران ایران به‌طور کامل بی‌اعتنا است. وزارت کار از اجرای وظایف قانونی خودش در این مورد استنکاف می‌کند؛ بنابراین خیلی خوب است که به‌جای تمجیدهای ساده و سطحی اقدامات عملی صورت گیرد.
 
وی اضافه کرد: وجود فساد و فشار بر کیفیت و عملکرد رسانه‌ها تأثیر می‌گذارد ولی مهم‌تر از آن است که خود دولت چه قدر برای نشریات و رسانه‌های مستقل حاشیه امن ایجاد می‌کند. خیلی دردناک است که در وزارت خانه مربوطه چیزی به‌عنوان لایحه قانونی رسانه‌ها تدوین می‌شود؛ اما به‌طور کامل رسانه‌ای‌ها را از تدوین این قانون بی‌خبر نگاه می‌دارند. از طرف دیگر تشکیلات صنفی یکی از مهم‌ترین نیازهای رسانه‌ها برای پیشبرد اهداف و انجام‌وظیفه‌شان است. حتی ما گاهی اوقات چیزهایی را از مسئولین وزارت کار در مورد انجمن صنفی روزنامه‌نگاران ایران می‌شنویم که خلاف قانون و اسناد و مدارک موجود است. آن‌ها حتی مکاتبات انجمن صنفی را هم بی‌پاسخ می‌گذارند.
 
این حقوقدان با اشاره به این‌که ما کاملاً از دولت آقای روحانی حمایت می‌کنیم، تصریح کرد: دولت یازدهم دولتی است که امیدهای زیادی را در دل‌ها زنده نگاه داشت و تلاش‌های زیادی نیز برای این دولت می‌شود. باوجود اینکه رسانه‌ای‌ها نقش بسزایی در این تلاش‌ها داشته‌اند؛ اما همچنان مورد بی‌مهری قرار می‌گیرند به‌طوری‌که صنف روزنامه‌نگاران را همچنان غریبه تلقی می‌کنند و سرنوشت خود رسانه‌ها را از چشمشان پنهان می‌گذارند؛ بنابراین من به‌عنوان برادر کوچک‌تر مسئولین دولت و بخصوص آقای جهانگیری که گفته‌اند «یکی از دلایل گسترش فساد غیبت رسانه‌ها است»، از ایشان می‌پرسم فارغ از کلام و تمجیدهای بی‌پشتوانه، در عمل چه اقدامی برای آزادی مطبوعات انجام داده‌اند. نیایند بگویند که مثلاً یارانه می‌دهیم. این تأثیری در ماهیت مستقل رسانه‌ها ندارد. بگویند در حوزه حقوق اساسی مطبوعت چه کرده‌اند؟
 
امکان ها و ابزارها
 
کامبیز نوروزی همچنین در خصوص امکان‌ها و ابزارهای رسانه‌ها برای مبارزه با فساد خاطرنشان کرد: در حال حاضر همه قراردادها در دولت و تمام بنیادها و نهادهای خاص، محرمانه هستند. عملکرد شرکت‌ها و سازمان‌های اقتصادی همگی محرمانه است؛ از شهرداری تهران گرفته تا قراردادی وزارت نفت، از بنیادها گرفته تا سازمان‌های وابسته به نهادهای خاص همگی کارهایشان در محرمانگی انجام می‌شود و اقدام عملی هم برای خروج از محرمانگی اتفاق نمی‌افتد. اگر ایمان به این سخن است که رسانه‌ها در مبارزه با فساد مؤثر هستند، شرط اول این اعتقاد این است که به رسانه‌ها اطلاعات بدهند. همه می‌دانند که اطلاعات امنیتی و نظامی باید محرمانه باشد؛ اما بخش اعظمی از فعالیت‌های اقتصاد دولت و دیگر نهادها که هیچ ربطی به امنیت ملی و مسائل امنیتی ندارد محرمانه هستند و تلاشی نیز برای خارج شدن این گردش‌های عظیم مالی از محرمانگی صورت نمی‌گیرد. در چنین شرایطی رسانه‌ها چه اقدامی در مبارزه با فساد می‌توانند انجام دهند؟ رسانه که نمی‌تواند خبر نداشته را منتشر کند. اول امکان خبر را برای رسانه فراهم کنند و بعد از آن بخواهند که خطرات آن را هم بپذیرد. در واقع این وضعیت مانند این است که یک چاقوی بدون دسته و بدون تیغه به رسانه‌ها می‌دهند و به آن‌ها می‌گویند با فساد مبارزه کن.
 
وی افزود: البته در همین شرایط فعلی با همه مشکلات و کمبودهایی که رسانه‌های مستقل دارند، تأثیرگذار بوده‌اند. ولی این تأثیرگذاری ناشی از عزم و اراده خود خبرنگاران و روزنامه‌نگاران است وگرنه همواره دستگاه‌های مختلف ازجمله وزارتخانه‌ها، نهادها، سازمان‌ها و شرکت‌ها در گردش اطلاعت ممانعت داشته‌اند؛ مگر این‌که به شکل‌های خاصی کسی چیزی گفته باشد و یا خبرنگاری جسورانه خبری را کشف کرده باشد.
 
فضای مجازی
 
نوروزی در ادامه در پاسخ به این سؤال که فضای مجازی چه جایگاه و نقشی در فضای رسانه‌ای و این مبارزه می‌تواند داشته باشد؟ اظهار کرد: در حال حاضر فضای مجازی بخش اثرگذار جامعه رسانه‌ای ایران است به‌طوری‌که بر نظام فعالیت رسانه‌های حرفه‌ای هم اثرگذار است به‌خصوص که این رسانه‌ها گاهی اوقات با فراغ بال بیشتری می‌تواند به موضوعات بپردازد و بر فضای رسانه‌ای حرفه‌ای اثر بگذارد. آخرین نمونه‌ای هم که ما شاهد آن بودیم موضوع فیش‌های حقوقی بود. فیش‌های حقوقی نامتعارف برای اولین بار در تلگرام و فیس بوک منتشر شد و توانست کاملاً بر فضای خبری کشور اثر بگذارد؛ اما در یک سیستم رسانه‌ای متعادل، نبض اصلی فضای رسانه‌ای باید در اختیار رسانه‌های حرفه‌ای باشد. چراکه آن‌ها هستند که می‌دانند خبر، گزارش و تحلیل چیست و قانون اخلاق و منافع عمومی را خوب می‌شناسند و مدیریت می‌کنند.
 
وی تأکید کرد: فشارهای گسترده‌ای که بر روی رسانه‌های حرفه‌ای وجود دارد باعث می‌شود که این‌ها نتوانند از ظرفیت‌های کامل خودشان استفاده کنند. صداوسیما در فضای خبری و رسانه‌ای کشور متأسفانه موقعیت خوب و اثرگذاری ندارد؛ درنتیجه حرفه‌ای‌های رسانه نمی‌توانند حضور خیلی تعیین‌کننده‌ای داشته باشند به همین علت بعضی‌اوقات کاربران فضای مجازی نبض خبری را در اختیار می‌گیرند.
 
کشورهای توسعه یافته
 
این حقوق‌دان در مورد فضای رسانه‌ای در کشورهای توسعه‌یافته و تفاوت‌های آن با فضای جامعه ایران گفت: در کشورهای توسعه‌یافته این امر یعنی به حاشیه رفتن رسانه‌های حرفه‌ای بسیار کمتر است؛ به جهت این‌که در آنجا برای سلیقه‌های مختلف رسانه‌های حرفه‌ای مختلفی وجود دارد و رسانه‌ها با فراغ بال بیشتر می‌توانند عمل کنند؛ به‌این‌ترتیب کسانی که در جست‌وجوی اخبار در حوزه‌های مختلف هستند، مرجع اصلی‌شان رسانه‌های حرفه‌ای است و رسانه‌های مجازی نقش درجه دومی را بازی می‌کند؛ اما در جامعه ما به جهت محدودیت‌ها و مشکلات متعددی که در سر راه رسانه‌های حرفه‌ای وجود دارد، به نظر می‌رسد در خیلی از موارد رسانه‌های مجازی نقش درجه اول را ایفا می‌کنند اگرچه این را هم نباید فراموش کرد که به‌طورکلی دنیای رسانه در دنیای جدید تکنولوژی دچار تحول شده است. به‌عنوان‌مثال جنبه تحلیلی رسانه‌های عمومی شاید بیشتر از جنبه‌های خبری‌شان توسعه پیدا می‌کند.
 
وی اضافه کرد: در ایران رسانه‌های حرفه‌ای به مقدار زیادی تحت‌الشعاع رسانه‌های مجازی قرارگرفته‌اند و این باعث می‌شود مدیریت افکار عمومی در چارچوب رسانه‌های حرفه‌ای به‌شدت لطمه بخورد و این برای منافع عمومی کشور اصلاً خوب نیست.
 
کامبیز نوروزی در پایان با اشاره ترسی که مسئولان در کشورهای توسعه‌یافته از رسانه‌ها دارند و کنترل رسانه‌هایی که در پیشگیری از فساد در حوزه‌های مختلف وجود دارد، خاطرنشان کرد: دلیل این امر این است که بسیاری از اطلاعات سازمان‌های عمومی در کشورهای توسعه‌یافته محرمانه نیست و شما به‌راحتی می‌توانید قرارداد فلان پروژه عمرانی، بازرگانی و ...را به‌صورت دقیق، مثلاً این‌که با چه نرخی به کدام شرکت واگذارشده است را در اختیار داشته باشید؛ اما در ایران شما امکان ندارد که بتوانید به چنین اطلاعاتی دسترسی پیدا کنید یعنی ساخت اداری به شما اجازه دسترسی به این اطلاعات را نمی‌دهد و به‌این‌ترتیب اطلاعات از چشم افکار عمومی کاملاً پنهان می‌ماند و لذا مدیرانی که فعالیت می‌کنند فارغ از نظارت افکار عمومی خیلی کارها می‌توانند انجام دهند که بعضی از آن‌ها در چند سال اخیر بعد از مدت‌ها افشا و خیلی‌ها هنوز کشف نشده و همان‌گونه باقی‌مانده است.