مدیر ملی طرح مقابله با ریزگردها با اشاره به آبگیری تالاب هورالعظیم گفت: اکنون با همت سازمان محیط زیست و وزارت نیرو، با در نظر گرفتن استانداردهای دراز مدت ۱۰۰ درصد تالاب هورالعظیم و با لحاظ استانداردهای میان مدت حدود 80 درصد این تالاب آبگیری شده است و به جرأت می‌توان گفت که کانون گردوغبار هورالعظیم حذف شده است.

‌به گزارش‌ ایسنا، ‌سید ضیاءالدین شعاعی در سینمار آموزشی مقابله با ریزگرد و سیلاب که امروز، ۱۴ اردیبهشت‌ماه در سالن گیت بوستان اهواز بر گزار شد، اظهار کرد: اساساً پدیده گردوغبار جزو خصوصیات ذاتی منطقه ایران و خاورمیان بود، چرا که منطقه ما همیشه به عنوان منطقه خشک و نیمه‌خشک مطرح است و همواره طوفان‌های شن و گردوغبار را در کشور داشتیم.

وی با طرح این سوال که باید بررسی کرد که چرا پدیده گردوغبار در دهه هشتاد در ایران و خوزستان تشدید شد، تصریح کرد: متأسفانه منطقه ایران و غرب آسیا همیشه تحت تأثیر کمربند خشک و نیمه‌خشک دنیا بوده است، اما در حال حاضر گاهی در استان‌های مختلف با بحران‌هایی مواجه می‌شویم که فریاد وقوع گردوغبار به سرعت از این استان ها بلند می‌شود، در حالی که پدیده رخ‌داده اصلا گردوغبار نیست و فقط در این استان‌ها شاهد وقوع طوفان شن بودیم.

مدیر ملی طرح مقابله با ریزگردها با تأکید بر تفاوت طوفان‌های شن با پدیده گردوغبار عنوان کرد: زمانی که اندازه ذرات و دانه‌ها بیش از 500 میکرون باشد، شاهد پدیده طوفان شن هستیم که در استان سیستان و بلوچستان اکنون مشاهده می‌شود و با این اندازه ذرات حرکت ذرات خیزشی خواهد بود.

اما زمانی که اندازه ذرات بین ۷۰ تا 500 میکرون و کمتر از 500 میکرون باشد، حرکت ذرات جهشی خواهد بود و شاهد وقوع پدیده گروغبار خواهیم بود. این ذرات به علت چگالی و وزن خاص خود قابلیت جابجایی تا مسافت‌های بسیار طولانی را دارند.

شعاعی فرسایش بادی و طوفان گردوغبار در ایران را تابعی از اندازه ذرات، سرعت باد، رطوبت، نوع خاک و نوع پوششی گیاهی دانست و بیان کرد: باید به این نکته توجه کرد که چرا پدیده گردوغباری که به طور نرمال نباید با این شدت داشته باشیم، در دهه هشتاد این گونه تشدید شده است. قبل از دهه هشتاد سالانه ۲۰ تا ۲۲ روز در خوزستان آلوده به گردوغبار بودند، اما در سال‌های اخیر این رقم به 70 تا 74 روز در سال رسید. 

وی گفت: اگر روز آلوده به گردوغبار را روزی تعریف کنیم که غلظت گردوغبار بیش از 150 میکروگرم در مترمکعب و ماندگاری ذرات در هوا بیش از 8 ساعت است، آنگاه می‌بینیم که تعداد روزهای آلوده به گردوغبار در این سال‌ها از حد نرمال بالاتر است. 

مدیر ملی طرح مقابله با ریزگردها اظهار کرد: استانداردهای غلظت طوفان گردوغبار در دنیا بسیار متفاوت با این استانداردها در ایران است. به طوری‌که هیأتی که روزهای اخیر از ژاپن به اهواز آمده بودند باور نمی‌کردند که غلظت گردوغبار و طوفان شن در خوزستان به بیش از 10 هزار میکروگرم در خوزستان می‌رسد. زمانی‌که شاهد وقوع گردوغبار در هوا هستیم این امر بیانگر هشدار بحران برای کشور است.

شعاعی با بیان اینکه کشور ایران از دو منشا داخلی گردوغبار در استان‌های خوزستان و سیستان و بلوچستان در غرب، جنوب غرب و جنوب شرق کشور رنج می‌برد، تصریح کرد: زمانی که پدیده گردوغبار با منشأهای خارجی با گردوغبار محلی ترکیب شود، شدت و غلظت گردوغبار در منطقه بیشتر و بالاتر خواهد بود که همین وضعیت را عمدتا در اهواز مشاهده می‌کنیم.

وی به آثار پدیده گردوغبار بر حوزه‌های کشاورزی، حمل و نقل، سلامت، اقلیم، نفت و .. اشاره و بیان کرد: اساساً کشور ایران از نظر کانون‌های خارجی ریزگرد از منشأهای خارجی در کل کشور عراق، شرق اردن، عربستان، سوریه، کویت و پاکستان رنج می‌برد.

شعاعی افزود: قطعا در خوزستان و سیستان و بلوچستان و ایلام، کرمان و سیستان و بلوچستان هم منشاهای داخلی گردوغبار وجود دارد اما علاوه بر این موارد، آنچه در استان‌های یزد، اصفهان و مرکزی، اکنون مشاهده می شود و این استان‌ها را در رنج گردوغبار قرار می‌دهد، ناشی از وجود منشاهای محلی، از ناحیه تالاب‌های خشک‌شده میغان، گاوخونی و ... است. این وضعیت نتیجه چیزی جز خشک شدن تالاب‌ها و آبگیرها نیست که همان‌گونه که اکنون می‌بینید طوفان شن را به طوفان شن و طوفان گردوغبار تبدیل کرده است.

مدیر ملی طرح مقابله با ریزگردها یکی از عوامل انسانی موثر در پدیده گردوغبار را مدیریت غلط در شرایط بحرانی و بهره‌برداری ثابت از منابع آبی بدون توجه به بحران کم آبی دانست و گفت: عدم تأمین حق‌آبه تالاب‌ها و آبگیرها و سازه‌های غیر اصولی و مدیریت غلط حوضه‌های آبی از عوامل انسانی بدیهی دیگر هستند که موجب بروز پدیده گردوغبار شدند.

شعاعی با اشاره به آبگیری تالاب هورالعظیم عنوان کرد: اکنون با همت سازمان محیط زیست و وزارت نیرو، با در نظر گرفتن استانداردهای دراز مدت ۱۰۰ درصد تالاب هورالعظیم و با لحاظ استانداردهای میان مدت حدود 80 درصد این تالاب آبگیری شده است و به جرأت می‌توان گفت که کانون گردوغبار هورالعظیم حذف شده است.

وی با تشریح روند تعداد روزهای آلوده به گردوغبار در خوزستان از سال آبی ۸۵ – ۸۴ تا ۸۹ – ۸۸ اظهار کرد: در این مدت غلظت پدیده گردوغبار از ۲ هزار و 650 میکروگرم در سال 84 به ۱۰ هزار میکروگرم در مترمکعب در سال اخیر  رسید. به عبارتی روند غلظت پدیده گردوغبار در این سال‌ها نسبتا صعودی بوده است.

مدیر ملی طرح مقابله با ریزگردها تصریح کرد: مطابق آمار محیط زیست در سال آبی 95 – 96 ، 25 مورد وقوع پدیده گردوغبار در خوزستان داشتیم که غلظت آن نیز به ۱۰ هزار میکروگرم در مترمکعب رسیده بود اما آمار من وقوع 27 مورد پدیده گردوغبار در استان در این سال است. 

شعاعی ادامه داد: از 27 مورد پدیده گردوغبار در خوزستان در سال آبی 95 – 96 ، ۲۵ مورد ناشی از منشا خارجی و تنها دو مورد ناشی از منشا داخلی بود. اما همین دو مورد پدیده گردوغبار ناشی از منشا داخلی حتی آب و برق را در استان قطع کرد.

وی عنوان کرد: آنجه واضح است اینکه منشا داخلی پدیده گردوغبار در اهواز، کانون‌های تالاب هورالعظیم و شادگان و .. بود که اکنون کانون هورالعظیم به علت آبگیری حذف شده است.