رئیس دولت اصلاحات در دیدار جمعی از جوانان اصلاح طلب بر اصلاح پذیری اصلاحات مثل همه امور دیگر تأکید کرد. وی پس از شنیدن دغدغه‌های حاضران درباره وضعیت کشور و پایگاه اجتماعی اصلاح طلبان و ضعف‌های موجود، با اشاره به چگونگی شکل گیری شورای عالی سیاستگذاری اصلاح طلبان بیان کرد: باید در کارکرد درونی اصلاحات تغییراتی ایجاد کنیم. چاره‌ای نداریم که متناسب با شرایط روز کشور و دنیا، تصمیماتی بگیریم و کار را جلو ببریم.

خاتمی با تاکید بر استراتژی اصلاح طلبان مبنی بر تعامل با حفظ هویت تاکید کرد: باید جریان اصلاحات بتواند اولویت‌های امروز جامعه را درست تشخیص دهد. مساله دفع خطرات از ایران و سربلندی ملت امری مهم و از اولویت‌ها است و بر همین مبنا با همه جریان‌هایی که دل در گرو این آب و خاک دارند، باید تعامل کنیم. نمی‌توان به عنوان هویت گرایی راه تعامل را بست و نباید برای تعامل هم هویت خود را نادیده بگیریم.

وی در این دیدار بر غلبه فضای یاس و ناامیدی در جامعه اشاره کرد و گفت: اصلاح طلبان باید بکوشند در رسانه‌ها و فضای مجازی فعال‌تر باشند و نسبت به رفتار‌ها و عملکردهائی که موجب نارضایتی مردم می‌شود از یکسو و جنگ روانی علیه انقلاب و کشور که می‌کوشد یأس و نارضایتی را پمپاژ کند ابتکار عمل و تلاش بیشتری بخرج دهند.

خاتمی یکی از ضعف‌های اصلاح طلبان را توجه نداشتن به هسته‌های مدنی و نهاد‌های اصلی مردم سالاری دانست و گفت: کارکرد احزاب ما دارای اشکال است و تا زمانی که حزب قوی نداشته باشیم، نمی‌توانیم انتظار نظام مردم‌سالار داشته باشیم و این هسته‌های مدنی هستند که زمینه ایجاد و اثرگذاری احزاب قوی را فراهم می‌کنند. وی با تاکید بر اینکه حزب باید از بدنه جامعه باشد، بر ضرورت توجه به جامعه مدنی و هسته‌های مدنی تاکید کرد و گفت: سمن‌ها و هسته‌های مدنی بسیار مهم هستند و نهادینه کردن مردم سالاری از همین جا شروع می‌شود.

خاتمی اصلاحات را یک پروسه دانست که از دیرباز در صحنه سرنوشت حضور داشته است و اظهار کرد: جریان اصلاحات نتوانسته، گفتمانی که روح اصلاحات را نشان می‌دهد، به درستی تبیین کند اگرچه من در این زمینه تلاش‌هایی کردم و کسان دیگری هم کوشش هائی داشته اند، ولی به فکر و تلاش بیشتر نیاز داریم.

وی توضیح داد: اصلاحات، جریانی است که کسی آن را خلق نکرده و مشاهده می‌شود در سیر سرنوشت جامعه در ۱۵۰ سال گذشته -که جریان‌های مختلفی وجود داشته- جریانی در روند امور ظهور و بروز پیدا کرده که اسم آن را اصلاحات می‌گذارم و آن جریانی است که می‌کوشد خواست تاریخی ملت را با هویت تاریخی آن همسو کند. در نقد اصلاحات، باید به این خاستگاه تاریخی توجه داشته باشیم. این گونه نیست که هر آن که مدعی اصلاح طلبی است را بتوان اصلاح طلب نامید. نقد اصلاحات و نقد اصلاح طلبی را باید از هم تفکیک کرد.

خاتمی با بیان اینکه باید بین ایده آل و واقعیت تفاوت قایل شد و نباید واقعیت سبب غفلت از آرمان شود، گفت: بعد از ۸۴ و ۸۸ به جریان اصلاحات ضربه‌هایی وارد شد و تلاش‌هایی برای حذف این جریان صورت گرفت و اصلاح طلبی خیلی تلاش کرد تا دوباره خود را مطرح کند. ما باید این واقعیت‌ها را در نظر داشته باشیم و با در نظر گرفتن واقعیت‌های جامعه، اولویت هایمان را تشخیص دهیم و تنظیم کنیم.

وی افزود: ما در این که مبارزه با فساد و تأمین عدالت را به عنوان اصول خود به جامعه عرضه کنیم، ضعف داشته ایم. شیوع فساد از جمله مسایلی است که اصلاح طلب و اصولگرا نمی‌شناسد. این سیل بنیان کن، کیان ایران و انقلاب را به خطر می‌اندازد.

خاتمی با اشاره به اشتباهات و ناپختگی‌های جریان‌های سیاسی بعد از انقلاب یادآور شد که اگر برخی اشتباهات رخ نمی‌داد، همه انرژی انقلاب صرف استقرار درست جمهوری اسلامی می‌شد و بسیاری استثنا‌های متأثر از شرایط خاص رخ نمی‌داد استثناءهائی که احیاناً جای قاعده را گرفت.

وی با اشاره به خواست‌های تاریخی ملت ایران و هویت اسلامی آن، جمهوری اسلامی را همسوئی این هویت و خواست تاریخی دانست و با تاکید بر مقومات جمهوری گفت: در جمهوری، حکومت برآمده از اراده و رای آحاد مردم است، حکومت در برابر مردم پاسخگوست و مردم می‌توانند بدون توسل به زور، حکومت را جابجا کنند. آنچه جمهوریت را از لیبرال‌ها جدا می‌کند، اعتقاد به خیر عمومی در جمهوریت است و این خیر عمومی را مردم و نهاد‌های مردم نهاد تشخیص می‌دهند.

خاتمی اسلام مد نظر در جمهوری اسلامی را اسلام سازگار با دموکراسی و دعوت کننده به عدالت، آزادی بیان و اندیشه و اجتماعات دانست و ابراز تاسف کرد که در صد سال پیش، روحانی عالیقدر آیه الله نائینی از حضور مسیحی و زرتشتی و یهودی در مجلس شورای ملی و حقوق شهروندی آنان دفاع می‌کند، اما امروز به عقب برگشته ایم و از حضور یک غیرمسلمان در شورای شهر به نام جمهوری اسلامی ممانعت می‌شود. وی به مشکلات امروز مردم اشاره و بیان کرد که نباید شرایط به گونه‌ای رقم بخورد که مردم از اصلاح پذیر بودن سیستم ناامید شوند.