چگونه رسانه ملی دستاوردهای چندین ساله نظام بهداشتی کشور را به باد می‌دهد
روشنک روستایی| دانشجوی دکترای سیاست غذا و تغذیه، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
روزنو : روشنک روستایی| دانشجوی دکترای سیاست غذا و تغذیه، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
به گزارش روز نو : این روزها شاهد دست به دست شدن ویدئوی صحبت‌های پخش شده یک متخصص ایمنی غذایی در یکی از برنامه‌های تلویزیون هستیم که نسبت به آلودگی شیر با مقادیر بالای آفلاتوکسین به مصرف‌کنندگان هشدار می‌دهد. این نخستین بار نیست که پخش صحبت‌های کارشناسی نشده و سلیقه‌ای در مورد غذا و تغذیه از رسانه ملی، سلامت مردم را نشانه گرفته است.
پیش‌تر هم رسانه ملی با طرح موضوع مصرف نمک دریا به جای نمک یددار، دستاوردهای چندین ساله و درخشان نظام بهداشتی کشور در کاهش شیوع گواتر را در معرض تهدید قرار داده بود و از این دست مثال‌ها کم نیستند. گستره و شدت نفوذ رسانه ملی بر کسی پوشیده نیست و مایه بسی تأسف است که رسانه‌ای که می‌تواند به‌عنوان بستری مناسب برای ارتقای سلامت مردم مورد استفاده قرار گیرد و از محل کاهش هزینه‌های درمان، سالانه میلیاردها تومان صرفه‌جویی در بودجه عمومی کشور ایجاد کند، بدون توجه به این موضوع، به خطر افزایش بار بیماری‌ها در کشور دامن می‌زند. این در حالی است که به فرموده مقام معظم رهبری، «مسئله سلامت در برنامه‌ریزی‌های گوناگون اجرایی در دستگاه‌های مختلف باید مورد توجه ویژه قرار بگیرد». به‌علاوه چنین رویکردی همواره با خطر سلب اعتماد مردم از گفته‌های کارشناسان و سردرگمی جامعه در موضوعات مختلف همراه است که خود در بلندمدت ضربه مهلکی بر بدنه نظام بهداشتی کشور خواهد بود. مثالی از این موضوع طرح موضوع روغن پالم در لبنیات در رسانه‌ها بود که با گذشت مدت‌ها از زمان طرح این موضوع و اذعان وزیر محترم بهداشت وقت مبنی بر انعکاس نادرست صحبت‌های ایشان در رسانه‌ها، همچنان این دغدغه در ذهن مردم وجود دارد و تکذیبیه‌ها و صحبت‌های تکمیلی کارشناسان نتوانست اعتماد از دست رفته مردم را بازگرداند و این موضوع منجر به افزایش مصرف شیر فله‌ای و افزایش شیوع بیماری‌هایی نظیر بروسلوز گردید.
در موضوع شیر و لبنیات که به دلیل افزایش قیمت و حذف یارانه مستقیم، شاهد روند کاهش سرانه مصرف در سطح جامعه هستیم، طرح چنین موضوعاتی بدین شکل، نه‌فقط سلامت جسم و روان مردم، بلکه بقای صنایع لبنی و زندگی میلیون‌ها کشاورز و کارگر شاغل در این بخش را که در شرایط بسیار دشوار به تولید ادامه می‌دهند، با تهدید جدی مواجه می‌سازد.
همه این موارد در حالی است که رسانه ملی، علاوه بر انعکاس نظرات شخصی و گاهی کارشناسی نشده، تبلیغات مواد غذایی آسیب‌رسان را علی‌رغم محدودیت‌های قانونی به‌طور مرتب پخش می‌کند. در متن ماده ۳۷ قانون برنامه پنجم توسعه آمده است: رسانه‌ها به‌شدت روی رفتار مصرف و خرید افراد و در شکل‌دهی الگوی غذایی مردم تأثیرگذارند و بی‌شک عدم تبلیغ این خوراکی‌ها می‌تواند باعث کاهش استقبال مردم از این مواد و کاهش بیماری‌های مرتبط گردد.
به‌منظور کاهش آسیب‌پذیری افراد جامعه نسبت به اثرات سوء تبلیغات این کالاها باید فهرست اقدامات و کالاهای آسیب‌رسان به‌سلامت و داروهای با احتمال سوءمصرف تعیین و ابلاغ شود و نیز تبلیغ خدمات و کالاهای تهدید کننده سلامت اعلام شده از سوی کلیه رسانه‌ها ممنوع گردد. در مفاد بند «الف و ج» این ماده که طی جلسه علنی مورخ ۱۳۸۹/۱۰/۱۵ مجلس شورای اسلامی به تصویب رسیده است، برای پیشگیری و مقابله با بیماری‌ها و عوامل خطرساز سلامتی اقداماتی شامل تعیین و ابلاغ فهرست اقدامات و کالاهای آسیب‌رسان به‌سلامت و داروهای با احتمال سوءمصرف، تعیین درصد عوارض برای این کالاها، ممنوعیت تبلیغ خدمات و کالاهای تهدیدکننده از سوی همه رسانه‌ها و اخذ جزای نقدی از ده میلیون ریال تا یک میلیارد ریال در صورت تبلیغ این کالاها و خدمات ذکر شده است. با وجود تعیین مصادیق کالاهای آسیب‌رسان این قانون هیچ‌گاه عملیاتی نشده است و همچنان به‌وفور شاهد این تبلیغات در رسانه‌های مختلف هستیم.
به نظر می‌رسد حلقه مفقوده در این میان، عدم هماهنگی لازم بین شورای سیاست‌گذاری سلامت و عملکرد شورای بازرگانی این مجموعه است. صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران در راستای اجرای منویات مقام معظم رهبری در سال ۱۳۹۶ در خصوص حمایت از تولید و اشتغال ایرانی، اقدام به پخش آگهی تلویزیونی رایگان (تیزر تبلیغاتی رایگان) برای تولیدکنندگان، شرکت‌ها و کسب و کارهای ایرانی نموده است.
انتظار می‌رود این سازمان با اتخاذ رویکرد سلامت‌محور و تمکین از قوانین متضمن سلامتی جامعه، با اولویت قرار دادن تبلیغات کسب و کارهای سلامت‌محور و استفاده از نظرات کارشناسان و متخصصان خبره و هم راستا با سیاست‌های کلان بهداشتی کشور در مسیر ارتقای فرهنگ و سواد غذا و تغذیه‌ای مردم و بهبود سلامت جامعه گام بردارد. چنین اقدامی پیش از هر چیز نیازمند توسعه روابط و همکاری‌های درون بخشی سازمان و همکاری برون بخشی با صنعت و دانشگاه، ورای صرفاً مصلحت اقتصادی این سازمان خواهد بود.
به گزارش روز نو : این روزها شاهد دست به دست شدن ویدئوی صحبت‌های پخش شده یک متخصص ایمنی غذایی در یکی از برنامه‌های تلویزیون هستیم که نسبت به آلودگی شیر با مقادیر بالای آفلاتوکسین به مصرف‌کنندگان هشدار می‌دهد. این نخستین بار نیست که پخش صحبت‌های کارشناسی نشده و سلیقه‌ای در مورد غذا و تغذیه از رسانه ملی، سلامت مردم را نشانه گرفته است.
پیش‌تر هم رسانه ملی با طرح موضوع مصرف نمک دریا به جای نمک یددار، دستاوردهای چندین ساله و درخشان نظام بهداشتی کشور در کاهش شیوع گواتر را در معرض تهدید قرار داده بود و از این دست مثال‌ها کم نیستند. گستره و شدت نفوذ رسانه ملی بر کسی پوشیده نیست و مایه بسی تأسف است که رسانه‌ای که می‌تواند به‌عنوان بستری مناسب برای ارتقای سلامت مردم مورد استفاده قرار گیرد و از محل کاهش هزینه‌های درمان، سالانه میلیاردها تومان صرفه‌جویی در بودجه عمومی کشور ایجاد کند، بدون توجه به این موضوع، به خطر افزایش بار بیماری‌ها در کشور دامن می‌زند. این در حالی است که به فرموده مقام معظم رهبری، «مسئله سلامت در برنامه‌ریزی‌های گوناگون اجرایی در دستگاه‌های مختلف باید مورد توجه ویژه قرار بگیرد». به‌علاوه چنین رویکردی همواره با خطر سلب اعتماد مردم از گفته‌های کارشناسان و سردرگمی جامعه در موضوعات مختلف همراه است که خود در بلندمدت ضربه مهلکی بر بدنه نظام بهداشتی کشور خواهد بود. مثالی از این موضوع طرح موضوع روغن پالم در لبنیات در رسانه‌ها بود که با گذشت مدت‌ها از زمان طرح این موضوع و اذعان وزیر محترم بهداشت وقت مبنی بر انعکاس نادرست صحبت‌های ایشان در رسانه‌ها، همچنان این دغدغه در ذهن مردم وجود دارد و تکذیبیه‌ها و صحبت‌های تکمیلی کارشناسان نتوانست اعتماد از دست رفته مردم را بازگرداند و این موضوع منجر به افزایش مصرف شیر فله‌ای و افزایش شیوع بیماری‌هایی نظیر بروسلوز گردید.
در موضوع شیر و لبنیات که به دلیل افزایش قیمت و حذف یارانه مستقیم، شاهد روند کاهش سرانه مصرف در سطح جامعه هستیم، طرح چنین موضوعاتی بدین شکل، نه‌فقط سلامت جسم و روان مردم، بلکه بقای صنایع لبنی و زندگی میلیون‌ها کشاورز و کارگر شاغل در این بخش را که در شرایط بسیار دشوار به تولید ادامه می‌دهند، با تهدید جدی مواجه می‌سازد.
همه این موارد در حالی است که رسانه ملی، علاوه بر انعکاس نظرات شخصی و گاهی کارشناسی نشده، تبلیغات مواد غذایی آسیب‌رسان را علی‌رغم محدودیت‌های قانونی به‌طور مرتب پخش می‌کند. در متن ماده ۳۷ قانون برنامه پنجم توسعه آمده است: رسانه‌ها به‌شدت روی رفتار مصرف و خرید افراد و در شکل‌دهی الگوی غذایی مردم تأثیرگذارند و بی‌شک عدم تبلیغ این خوراکی‌ها می‌تواند باعث کاهش استقبال مردم از این مواد و کاهش بیماری‌های مرتبط گردد.
به‌منظور کاهش آسیب‌پذیری افراد جامعه نسبت به اثرات سوء تبلیغات این کالاها باید فهرست اقدامات و کالاهای آسیب‌رسان به‌سلامت و داروهای با احتمال سوءمصرف تعیین و ابلاغ شود و نیز تبلیغ خدمات و کالاهای تهدید کننده سلامت اعلام شده از سوی کلیه رسانه‌ها ممنوع گردد. در مفاد بند «الف و ج» این ماده که طی جلسه علنی مورخ ۱۳۸۹/۱۰/۱۵ مجلس شورای اسلامی به تصویب رسیده است، برای پیشگیری و مقابله با بیماری‌ها و عوامل خطرساز سلامتی اقداماتی شامل تعیین و ابلاغ فهرست اقدامات و کالاهای آسیب‌رسان به‌سلامت و داروهای با احتمال سوءمصرف، تعیین درصد عوارض برای این کالاها، ممنوعیت تبلیغ خدمات و کالاهای تهدیدکننده از سوی همه رسانه‌ها و اخذ جزای نقدی از ده میلیون ریال تا یک میلیارد ریال در صورت تبلیغ این کالاها و خدمات ذکر شده است. با وجود تعیین مصادیق کالاهای آسیب‌رسان این قانون هیچ‌گاه عملیاتی نشده است و همچنان به‌وفور شاهد این تبلیغات در رسانه‌های مختلف هستیم.
به نظر می‌رسد حلقه مفقوده در این میان، عدم هماهنگی لازم بین شورای سیاست‌گذاری سلامت و عملکرد شورای بازرگانی این مجموعه است. صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران در راستای اجرای منویات مقام معظم رهبری در سال ۱۳۹۶ در خصوص حمایت از تولید و اشتغال ایرانی، اقدام به پخش آگهی تلویزیونی رایگان (تیزر تبلیغاتی رایگان) برای تولیدکنندگان، شرکت‌ها و کسب و کارهای ایرانی نموده است.
انتظار می‌رود این سازمان با اتخاذ رویکرد سلامت‌محور و تمکین از قوانین متضمن سلامتی جامعه، با اولویت قرار دادن تبلیغات کسب و کارهای سلامت‌محور و استفاده از نظرات کارشناسان و متخصصان خبره و هم راستا با سیاست‌های کلان بهداشتی کشور در مسیر ارتقای فرهنگ و سواد غذا و تغذیه‌ای مردم و بهبود سلامت جامعه گام بردارد. چنین اقدامی پیش از هر چیز نیازمند توسعه روابط و همکاری‌های درون بخشی سازمان و همکاری برون بخشی با صنعت و دانشگاه، ورای صرفاً مصلحت اقتصادی این سازمان خواهد بود.
منبع: ایرنا
