روزنو :بازار سرمایه بار دیگر به روزهای سقوط خود بازگشته و فقط در نیم ساعت ابتدایی شروع معاملات در روزی که گذشت با افت 354 واحدی به محدوده یک میلیون و 383 هزار واحدی بازگشت. اگرچه ساعاتی بعد شاخص کل به رنگ سبز درآمد اما بازار نوسانی بود و ارزش سهام بسیاری از شرکت‌ها مدام از منفی به مثبت و برعکس در حال رفت‌وبرگشت بود. در مجموع دیروز هم به نظر می‌رسد که بازار مثل خیلی از روزهای دیگر، محرک مناسبی ندارد و دامنه به سمت منفی‌ها بسیار بیشتر بود.

حالا روزهای نوسانی بازار در حالی دوباره کام سهامداران را تلخ کرده که رئیس‌جمهور همین چند روز پیش بود که در دیدار با رهبر انقلاب گفت: «تلاش شده در جهت حمایت از بازار سرمایه» اقدام شود، اما به نظر می‌رسد با توجه به وضعیتی که طی هفته‌های اخیر بازار در حال تجربه بوده، گزارش‌های نادرستی به دست ابراهیم رئیسی رسیده. چرا که اگرچه شاخص در چند ماه گذشته نه درصد مثبت بوده، اما ارزش سبد سهامداران کاهش قابل‌توجهی را تجربه کرده و گفته می‌شود چیزی در حدود 35 درصد افت را تجربه کرده. حالا کمپین‌های «رئیسی بورس را دریاب» در فضای مجازی به راه افتاده و کاربران از سکانداران اقتصادی می‌خواهند تا از بورس صحبت‌های بیشتری شود. وضعیت ناخوش بازار سرمایه در حالی دوباره خبرساز شده که در اردیبهشت امسال خبرها حکایت از واریز 50 میلیون دلار از منابع ارزی به صندوق تثبیت بازار سرمایه داشت. اما آنطور که از وضعیت بازار می‌توان فهمید انگار ریالی به این صندوق واریز نشده است. یک سهامدار خرد می‌گوید: «در دوره دولت دوازهم، 30 درصد در ضرر بودم، اما با روی کار آمدن دولت جدید میزان افت ارزش دارایی‌هایم به 65 درصد رسیده». دیگری می‌گوید: «میزان افت ارزش سهام من به 80 درصد رسیده». این گزارش‌های ناخوش از بازار در حالی به گوش می‌رسد که نگاه‌های متفاوتی به بورس دوباره شکل گرفته. عده‌ای بر این باور هستند که در ماه‌های اخیر بازار به صورت دستکاری منفی شده تا دوباره رشد کند. البته این تمام ماجرا نیست.

برخی می‌گویند بازارهای داخلی تقریبا همگرا هستند؛ نگاهی به وضعیت بازارها از سال 87 تا 1400 نشان می‌دهد که تورم، دلار و سکه به ترتیب 15، 26 و 51 درصد رشد کرده، اما طی همین مدت شاخص کل بورس 186 برابر شده. اما این تمام ماجرا نیست. در کنار آب شدن روز به روز ارزش سرمایه‌ها، گزارش‌های منفی دیگری هم از رسوب سود سهامداران در حساب شرکت‌ها حکایت دارد. در همین زمینه فارس می‌نویسد، شرکت‌های بورسی بر اساس قانون باید از طرق سامانه سجام نسبت به پرداخت سود تقسیمی سالانه خود اقدام کنند؛ با این وجود هنوز بسیاری از شرکت‌ها از انجام این کار امتناع می‌کنند، موضوعی که تاکنون موجب تضییع حقوق سهام‌داران خرد شده است. واقعیت این است که هرساله با برگزاری مجامع شرکت‌های بورسی و مشخص شدن سود پرداختی به سهامداران، تعداد زیادی از سهامداران خرد از دریافت سود خود بازمی‌مانند. مهم‌ترین دلیل که مانع دریافت سود توسط سهامداران می شود، فرایند پیچیده پرداخت سود سهام توسط شرکت‌های بورسی است. این فرایند پیچیده عملاً مانع دریافت سود سهام توسط سهامداران شده است. یک سهامدار می‌گوید: «بانک تجارت با نماد وتجارت که دو برابر ۷۰ تومان سود ساخته بود و قبل مجمع تبلیغات فراوان راه انداخت و روز مجمع سه ریال سود تقسیم کرد و اونهم نه در سجام خیلی از سهادارن می‌گویند سودش کرایه تاکسی هم نمی‌شود و بیخیالش شدند به بخش سهامدارنش هم که زنگ می‌زنی یک تلفن گویا گذاشته و هیچ‌کس جوابگو نیست». یکی دیگر از سهامداران خرد می‌گوید: «واقعا معضلی شده دریافت سود سهام». کاربر دیگر هم می‌گوید: «بسیاری از سهام‌ها با اینکه مبلغ بالای ۱۰ میلیون تومان از سهم آن‌ها را خریداری کرده‌ام، ولی سود تقسیم آن‌ها زیر ۵۰ هزار تومن می‌شود، یعنی عملا سودشون را شرکت‌ها بالا می‌کشند چون کسی برای زیر ۵۰ هزار تومان قبول نمی‌کند وباید سهامدار به بانک مراجعه کند که خطر کرونا دارد». بازار سرمایه با معضلات زیادی دست‌وپنجه نرم می‌کند و به نظر می‌رسد سکانداران اقتصادی باید درباره اوضاع این بازار برای سهامداران شفاف‌سازی کنند. هر چه که هست روند نزولی پی‌در پی در بازار سرمایه باعث شد شاخص کل بورس برای چندمین مرتبه در ماه‌های گذشته به کانال یک میلیون و ۳۰۰ هزار واحد عقب‌گرد کند. به گزارش ایسنا، شاخص کل بورس دیروز با ۲۳ هزار و ۶۴۰ واحد کاهش رقم یک میلیون و ۳۸۴ هزار واحد را ثبت کرد. شاخص کل با معیار هم وزن هم ۷۹۲۷ واحد کاهش یافت تا به رقم ۳۸۰ هزار و ۱۵۷ واحد رسید.

معامله‌گران این بازار ۴۷۰ هزار معامله انجام دادند که ۳۷ هزار و ۲۹۵ میلیارد ریال ارزش داشت. پتروشیمی پارس، پتروشیمی پردیس، ملی صنایع مس ایران، پتروشیمی گم، معدنی و صنعتی گلگهر و پالایش نفت اصفهان نسبت به سایر نمادها بیشترین تأثیر منفی را روی بورس گذاشتند. شاخص کل فرابورس هم ۲۸۰ واحد کاهش یافت و در رقم ۱۹هزار و ۶۷۶ واحد ایستاد. ناگفته نماند که معامله گران این بازار ۲۲۵ هزار معامله به ارزش ۳۸۸ هزار و ۳۵۵ میلیارد ریال انجام دادند. پتروشیمی زاگرس، پلیمر آریاساسول، سهامی ذوب‌آهن اصفهان، پتروشیمی مارون، پالایش نفت شیراز و پتروشیمی تندگویان نسبت به سایر نمادها بیشترین تأثیر منفی را روی فرابورس گذاشتند. ناگفته نماند بر اساس برخی تحلیل‌ها، آنچه موجب افت بازار شده، فروش اوراق بدهی برای جبران کسری بودجه است که گفته می‌شود تا پایان سال ادامه خواهد داشت. هر چند اخیرا وزیر امور اقتصادی و دارایی به این موضوع واکنش نشان داده و در صفحه شخصی خود در فضای مجازی نوشت: «شرایطی که کشور با کسری بودجه بی‌سابقه تحویل دولت سیزدهم شده بود، در مهرماه مخارج دولت بدون هیچ انتشار اوراق بدهی جدید تأمین شد». سیداحسان خاندوزی همچنین دهم مهر ماه سال جاری نیز اعلام کرده بود که در شهریور ۱۴۰۰ برخلاف پنج ماه اول، بدون یک ریال استقراضِ جدید از بانک مرکزی، حقوق‌ها (حتی زودتر از موعد) پرداخت شده است. توئیت اخیر وزیر اقتصاد در واقع پاسخی به یادداشت عبدالناصر همتی، رئیس کل سابق بانک مرکزی بود که روز جمعه در صفحه شخصی خود در فضای مجازی مدعی شده بود دولت سیزدهم با اعمال فشار به بانک‌ها برای خرید اوراق بدهی دولتی که به معنای استقراض غیرمستقیم از بانک مرکزی است، اقدام به تأمین بودجه کرده است. همتی نوشته بود: «اعلام شد که از شهریورماه هیچ‌گونه استقراضی از بانک مرکزی نبوده است. خوب است بدانیم تأمین کسری از طریق فشار به بانک‌ها و صندوق‌های آنها نیز منجر به اضافه برداشت سنگین از بانک مرکزی می‌شود، که شده است. نتیجه، استقراض غیر مستقیم و بسط پایه پولی است. آمارهای پولی پایان مهرماه مشخص می‌کند». در میان این اظهارنظرها اما اوضاع سهامداران چندان خوب به نظر نمی‌رسد.