روحانی محور فعالیتهای جدید سیاسی
روزنو :حسن روحانی که به نظر میرسید پس از پایان دوران ریاست جمهوریاش و بعدازاینکه سمت جدیدی در نظام به او داده نشد، به حاشیه راندهشده است، بار دیگر به مرکز اخبار و توجهات گروههای مختلف سیاسی بدل شده است. در چند هفته گذشته با انتشار چندین خبر مبنی بر دیدار روحانی، خاتمی، ناطق نوری و حسن خمینی گمانهزنیها برای تلاش حسن روحانی در جهت نقشآفرینی در عرصه سیاسی کشور بیشتر شده است. حال برخی فعالان سیاسی خبر از ائتلاف اصلاحطلبان با اصولگرایان به رهبری روحانی میدهد و درعینحال هم برخی فعالیتهای او را اینگونه تفسیر میکنند که او میخواهد یک دولت در سایه تشکیل دهد.
پس از پایان کار روحانی بهعنوان رئیس دولت دوازدهم برخی خبر از خانهنشینی او میدادند؛ اما خانهنشینی روحانی را داماد او تکذیب کرد. او در گفتوگویی اعلام کرده که «روحانی جلساتی را با لاریجانی و سیدحسن خمینی داشته است. گرچه کامبیز مهدی زاده در این گفتوگو از دیدار جلسات روحانی با خاتمی و ناطقنوری اظهار بیاطلاعی میکند اما در ادامه میگوید که افراد مختلف از همه طیفها به دیدار او میآیند و درِ دفتر آقای روحانی همیشه باز است.» وقتی خبر دیدار روحانی با ناطق نوری و سیدحسن خمینی منتشر شد بسیاری اعلام کردند که این دیدار نشان میدهد روحانی طرحهایی در ذهن دارد و احتمالاً میخواهد جبهه جدیدی را در عرصه سیاست ایران باز نگه دارد؛ اما بااینحال داماد او در واکنش به این تفسیرها دیدارهای روحانی را یک اتفاق معمولی دانست هرچند که تأکید داشت در این دیدارها به خاطر ماهیت افراد بحثهای سیاسی هم مطرح میشود. بااینحال او گفته بود که «روحانی یک فرد سیاسی است و همیشه در عرصه سیاسی کشور حضورداشته است. روحانی فردی نیست که در کنج خانه بنشیند و از عرصه سیاست دور شود؛ اصلاً چنین چیزی نیست. قطعاً ایشان مسائل سیاسی را دنبال کرده و مسئولیتهای اجتماعی را که بر عهده دارند پیگیری خواهند کرد.»
با انتشار اخبار دیدارهای روحانی خصوصاً دیدار وی با خاتمی و ناطق نوری و سید حسن خمینی، در خصوص تلاش هرچه بیشتر روحانی و جناح همسو با وی برای نقشآفرینی بیشتر در عرصه سیاسی کشور گمانهزنیهایی شد و با توجه به اینکه که اخبار رسمی نیز از این دیدارها و جلسات منتشر نشد، درنتیجه شبهات و نظرات ضدونقیضی در این راستا افزایش یافت. در روزهای ابتدایی انتشار خبر چنین دیدارهایی، برخی از نزدیکان روحانی و احزاب اصلاحطلب، این دیدارها را صرفاً دوستانه و بدون هیچ اهداف تشکیلاتی میدانستند. جواد امام دبیر کل بنیاد باران و فعال سیاسی اصلاحطلب در این خصوص معتقد بود که «این دیدارها یک بازدید معمولی است که شاید هرچند وقت یکبار انجام شود.» همچنین خبرآنلاین نیز به نقل از یک منبع آگاه تأکید کرده بود که «دیدارهای سیدمحمد خاتمی، حسن روحانی، علیاکبر ناطق نوری، سیدحسن خمینی و اسحاق جهانگیری، نشستهای دوستانهای است که پیشازاین نیز بهصورت ادواری انجام میشده است و یکبار هم نبوده است.»
این در حالی است که برخی دیگر از رسانهها این دیدارها را با اهداف تقویت جناح اصلاحطلب یا هماهنگی برای ایجاد جبهه سیاسی جدید میدانستند. خبرگزاری فارس به نقل از یک منبع مطلع اظهار کرده بود که «در این دیدارها درباره آرایش سیاسی قدرت در ایران بحث شده است.» خبرگزاری برنا هم در گزارشی به نقل از یک منبع آگاه مدعی شده بود که «محمد خاتمی در این دیدار از کمتوجهی و بیتوجهی حسن روحانی به انتقادات و پیشنهادهای اصلاحطلبان برای بهبود عملکرد دولت انتقاد کرده است و رئیس دولت تدبیر و امید نیز مجدداً تأکید داشته که برخی از اصلاحطلبان قصد زمین زدن دولت وی را داشتهاند.» در این گزارش، محورهای این نشست «آرایش سیاسی جریانات سیاسی در انتخابات 1400 و عدم احراز صلاحیت علی لاریجانی و اسحاق جهانگیری و یکدست شدن حاکمیت» برشمرده و اشارهشده بود که «محمدخاتمی رئیس دولت اصلاحات در تدارک است تا بهزودی نسبت به این امر نامه سرگشادهای را صادر و در آن تأکیداتی در خصوص جمهوریت نظام بیان کند.» این موضوع از سوی خبرگزاری فارس هم مطرحشده بود اما نزدیکان خاتمی هرگونه تصمیم او برای انتشار نامه سرگشاده را تکذیب کردند. در این میان در چند روز گذشته بار دیگر اخباری از دیدارهای روحانی با برخی از شخصیتهای تأثیرگذار سیاسی مطرح شد. در میان اسامی افرادی که روحانی با آنها دیدار کرده بود نام محمدرضا باهنر دبیر کل جامعه اسلامی مهندسین نیز مطرح شد. دیداری که برخی از آن را مقدمه تلاش برای تشکیل دولت سایه یا رقابت با دولت ابراهیم رئیسی دانستند. علیرضا خجستهپور قائممقام دبیر کل جامعه اسلامی مهندسین در گفتوگو با ایلنا، این دیدارها را تأیید اما اظهار میکند که «روحانی و باهنر بهصورت دونفره دیدار کردهاند و این دیدارها در جهت ایجاد دولت سایه نبوده است.» عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی دولت حسن روحانی نیز در توییتی تشکیل دولت سایه را مردود میداند؛ این در حالی است که محمود علیزاده طباطبایی عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی تشکیل دولت سایه از سوی اصلاحطلبان را تأیید میکند و میگوید: «ماهیت و شاکله احزاب ایجاد دولت در سایه است تا بتوانند بهصورت قانونی قدرت را در اختیار بگیرند. احزاب اصلاحطلب در حال بازسازی خود و بررسی علت عدم تمایل مردم به حضور در پای صندوقهای رأی هستند.» او همچنین هدف اصلی دیدارها و جلسات روحانی را احیای جمهوریت نظام اعلام و اظهار میکند: «آقای روحانی در روزهای اخیر با آقایان ناطقنوری، خاتمی، باهنر و لاریجانی جلساتی داشته است. سران اصلاحات میخواهند جمهوریت نظام را احیا کنند.» این در حالی است که در ماههای اخیر محمدرضا باهنر نیز از لزوم بازنگری و تغییر قانون اساسی و ایجاد جمهوری دوم در کشور سخن گفته و به نظر میرسد که در این دیدارها نیز به چنین موضوعاتی اشارهشده است.
درحالیکه برخی از حامیان دولت معتقدند که تحرکات روحانی و همفکرانش در جهت رقابت و کنار زدن دولت سیزدهم است، اسماعیل گرامیمقدم قائممقام حزب اعتماد ملی تصریح میکند که «اگر جریانات سیاسی مخالف جریان حاکم بر دولت جلساتی را میگذارند یا تشکیلاتی را راهاندازی میکنند در جهت زمین زدن دولت جدید نیست. آنها قصد ندارند چوب لای چرخ کابینه سیزدهم بگذارند چراکه اصلاً چنین چیزی قابلپذیرش نیست.» او تأکید میکند: «جریان مقابل دولت، یعنی اصلاحطلبان در هر جایی که دولت نیاز به حمایت داشته باشد قطعاً در آن مسیر حرکت میکند و حتماً هم حمایت میکند اما قطعاً در جاهایی که با دیدگاه جبهه اصلاحات مغایرت داشته و نقدی باشد آن را منصفانه و بهدوراز غرضورزی عرضه میکنیم.»
بااینحال بسیاری معتقدند حسن روحانی، اطرافیانش و به علیالخصوص اصلاحطلبان برای اینکه بتوانند از فیلترهای شورای نگهبان عبور کنند و مسیر را برای حضور در عرصههای سیاسی کشور فراهم کنند، نیاز به ائتلاف و همکاری با اصولگرایان دارند. در همین راستا پیام فیض عضو شورای مرکزی حزب اراده ملت درباره دیدارهای روحانی اظهار میکند: «به نظر میرسد که بناست، ائتلاف اصلاحطلبان با اصولگرایان کهنهکار و سنتی شکل بگیرد. برخی از اصلاحطلبان بر این باور هستند که بدون ائتلاف با جریان معتدل اصولگرا نمیتوانند از فیلتر شورای نگهبان رد شوند و عدم دستیابی به قدرت مانع اجرایی شدن برنامههای آنان برای مدیریت و توسعه جامعه خواهد شد.» در این میان برخی از نزدیکان روحانی چون عباس آخوندی معتقدند که دوران ائتلاف اصلاحطلبان و اصولگرایان گذشته است. عباس آخوندی دراینباره میگوید: «دوران این ائتلافها گذشته و امکان هدفگذاری اصلاحی ندارند. چراکه گروههای سیاسی در حال حاضر فاقد سرمایه اجتماعی و ابزار مؤثرند.»