یکدستی قوا نبود، ضدیت با اصلاحطلبان بود
روزنو :در همه کشورهای جهان عملکرد یک ساله دولتها را مورد تحلیل و بررسی قرار میدهند تا چشمانداز آینده دولت بههمراه نقاط قوت و ضعف آن مشخص شود. در شرایط کنونی دولت رئیسی در آستانه یک ساله شدن است و به همین دلیل تحلیل و بررسی عملکرد دولت، میتوان به تصمیم گیریهای آینده کمک کند.
برای بررسی عملکرد یک ساله دولت رئیسی با دکتر احمدی حکیمیپور، نماینده پیشین مجلس شورای اسلامی و عضو سابق شورای شهر تهران گفتوگو کرده است. حکیمیپور معتقد است: «مهمترین شعارهایی که آقای رئیسی در دوران انتخابات داد حل مشکلات معیشتی، کاهش تورم، حل مشکلات بورس، حل مشکلات مسکن و حل مشکلات مرتبط با کارگران، کارمندان و بازنشستگان بوده است. این موضوعات وعدههایی بوده که دولت به مردم داده است. با این وجود هنوز اتفاق خاصی رخ نداده و بلکه برخی مشکلات بیشتر از گذشته شده است. برای تحلیل عملکرد دولت باید به بخشهایی توجه کرد که بیشترین وعدهها در آن داده شده که مسائل اقتصادی بوده است. این در حالی است که دولت فعلا نتوانسته به وعدههای خود عمل کند.» در ادامه ماحصل این گفتوگو را میخوانید:
دولت آقاي رئيسي در آستانه يک سالگي خود است. در طول اين يک سال دولت به چه ميزان به وعدههايي که به مردم داده عمل کرده؟
در ابتدايي که آقاي رئيسي مديريت کشور را به دست گرفتند اصلاحطلبان دوست داشتند ايشان در کار خود موفق شود و به وعدههايي که به مردم داده عمل کند. اصلاحطلبان بر اين باور بودند که بهبود وضعيت کشور در نهايت به سود همه است و به همين دليل همه بايد از دولت آقاي رئيسي حمايت کنند. همه اميدوار بودند دولت بتواند مشکلات را حل کند. دولت در طول يک سالي که از عمر آن گذشته موفق نشده به وعدههايي که به مردم داده عمل کند. برخي از مديران انتخاب شده نيز از توانايي و کارآمدي کافي برخوردار نيستند و به همين دليل شرايط به شکلي رقم خورده که مشکلات گذشته نه تنها کاهش پيدا نکرده و بلکه در برخي حوزهها روند افزايشي نيز داشته است. دولت رئيسي به خوبي از وضعيت دولت گذشته و مشکلات کشور اطلاع داشتند. اين دولت به خوبي از وضعيت خزانه، فروش نفت، تحريمها و چالشهايي که در درون کشور وجود داشت باخبر بود. در چنين شرايطي وعدههاي بيشتري به مردم دادند و به مردم قول دادند که مشکلات را مرتفع خواهند کرد.
در نتيجه انتظارات را بالا بردندکه اين موضوع نيز باعث شد کار براي دولت مشکلتر شود. اين رويکرد جنبه انتخاباتي داشت. در شرايط کنوني که يک سال از عمر دولت گذشته وعدههاي دولت توسط مردم در شبکههاي اجتماعي در حال بازنشر است و براي مردم اين نکته مسجل شده که وعدههايي که در دوران انتخابات به مردم داد فعلا عملي نشده است. امروز زمان آن فرا رسيده که دولت در برخي رويکردهاي خود تجديد نظر کند و برخي افراد ناکارآمد را کنار بگذارد. شرايط به شکلي در حال رقم خوردن است که فرصتها براي دولت در حال از دست رفتن است. عملکرد دولت سيزدهم چشمانداز مثبتي مشاهده ميشد اين اتفاق بايد رخ ميداد. اين در حالي است که عملکرد دولت به شکلي نبوده که چشمانداز مثبتي را پيش روي ما قرار بدهد. دولت عنوان ميکند که اقتصاد کشور و معيشت مردم به برجام ارتباط ندارد و بلکه بايد در داخل در اين زمينه تصميم گيري شود. اين در حالي است که در طول يک سال گذشته بايد اتفاقات مثبتي رخ ميداد که نداده است.
در يک نگاه آسيب شناسانه دولت در طول يک سال گذشته در چه قسمتهاي با ضعف مواجه بوده است؟
اگر قرار است عملکرد دولت را مورد تحليل و بررسي قرار داد بايد براساس برنامهها و شعارهايي که داده عملکرد آن را مورد بررسي قرار داد. مهمترين شعارهايي که دولت در دوران انتخابات داد حل مشکلات معيشتي، کاهش تورم، حل مشکلات بورس، حل مشکلات مسکن و حل مشکلات مرتبط با کارگران، کارمندان و بازنشستگان بوده است. اين موضوعات وعدههايي بوده که دولت به مردم داده است. با اين وجود هنوز اتفاق خاصي رخ نداده است. براي تحليل عملکرد دولت بايد به بخشهايي توجه کرد که بيشترين وعدهها در آن داده شده که مسائل اقتصادي بوده است. اين در حالي است که تا کنون دولت در اين زمينه نتوانسته به وعدههاي خود عمل کند. در هفتههاي اخير يکي از وزرا بدون اينکه به وعدههاي خود عمل کند استعفا داد و کنار رفت. به عنوان مثال دولت رئيسي وعده داده که سالي يک ميليون مسکن خواهد ساخت. اين در حالي است که در شرايط کنوني که يک سال از عمر دولت گذشته مسکني ساخته نشده است. سوال اينجاست چرا در طول يک سال گذشته يک ميليون مسکن ساخته نشد؟ هنگامي که يک کارگزار ارشد عنوان ميکند در سال يک ميليون مسکن در کشور ساخته ميشود در بين مردم انتظار ايجاد ميشود اما اگر پس از يک سال چنين اتفاقي رخ ندهد مردم نااميد ميشوند. به همين دليل من بيشترين نقد به دولت را در زمينههاي اجتماعي و اقتصادي ميدانم. در مسائل فرهنگي نيز ما شاهد اين هستيم که سخت گيريها در زمينه رسانهها، شبکههاي اجتماعي و... نسبت به گذشته بيشتر شده است. اين اتفاقات در شرايطي رخ ميدهد که در دوران انتخابات به محدوديت اينترنت اعتقاد نداشت و عنوان ميکرد که بسياري از کسب و کارهاي مردم با اينترنت و شبکههاي اجتماعي ارتباط مستقيم دارد و به همين دليل نبايد در اين زمينه محدوديت ايجاد شود. به دليل اينکه دولت رئيسي در زمينه اقتصادي و معيشتي بيشترين وعده را به مردم داده و نتوانسته آن را عملي کند به همين دليل بيشترين نقد نيز در همين حوزه به دولت وارد است.
عملکرد دولت در زمينه سياست خارجي به چه صورت بوده است؟ چرا برجامي که ميتوانست در دولت روحاني به نتيجه برسد تا به اين اندازه با تأخير در تصميم گيري مواجه شده و تاکنون به نتيجه نرسيده است؟
واقعيت اين است که در زمينه سياست خارجي و مذاکرات مشخص نيست دولت در آينده چه رويکردي را در پيش خواهد گرفت. دولت گذشته از ابزارهايي برخوردار بود که ميتوانست با کشورهاي غربي توافق کند. اين در حالي بود که منتقدان و برخي از نمايندگان مجلس چنين اجازهاي ندادند. اگر اين اتفاقات رخ نميداد در شش ماه پاياني دولت اين امکان فراهم بود که دولت دوازدهم برجام را به نتيجه برساند. دولت کنوني عنوان ميکند که از موضع عزتمندانه توافق خواهد کرد. اين در حالي است که تاکنون اين اتفاق خاص رخ نداده و همه چيز مشمول مرور زمان شده و نه تنها مذاکرات پيش نرفته بلکه با چالشهاي جديدي نيز مواجه شده است. تا قبل از دولت روزنهها و پنجرههايي براي مذاکره و توافق وجود داشت. اين روزنهها در ماههاي ابتدايي دولت سيزدهم نيز وجود داشت اما هر چه زمان گذشت اين پنجرهها وروزنهها بسته ميشود. در اين زمينه به صورت صريح و شفاف عنوان نميکنند که گره مذاکرات کجاست؟ در نظام بينالمللي ديپلماسي و مذاکره يکي از راههاي اصلي حل و فصل مناقشات بين کشورها به شمار ميرود. به نظر ميرسد در دولت کنوني از ظرفيتهاي ديپلماسي به خوبي استفاده نشده است.
اگر برجام به نتيجه نرسد دولت با چه چالشهايي مواجه خواهد بود؟
اين موضوع بستگي به اين دارد؛ در صورتي که برجام به نتيجه نرسد دولت چه رويکردي را در پيش خواهد گرفت. به صورت طبيعي هنگامي که ديپلماسي به نتيجه نرسد هزينههاي مناقشه بين ايران و کشورهاي غربي افزايش پيدا ميکند و طرفين بايد هزينههاي بيشتري بدهند. ديپلماسي کم هزينهترين راه براي حل و فصل اختلافات و مناقشات بينالمللي است. به همين دليل اگر بهترين راه به بنبست برسد راهها ديگر راههاي پرهزينهاي خواهد بود. در چنين وضعيتي نيز بايد همه احتمالات را در نظر گرفت. ديپلماسي براي اين است که اين اتفاقات رخ ندهد و به همين دليل بهتر است که طرفين انرژي اصلي خود را روي به نتيجه رسيدن مذاکرات و ديپلماسي قرار بدهند.
يکي از نکات مثبتي که درباره دولت آقاي رئيسي عنوان ميشد يکدستي قواست تا دولت بتواند تصميمات سختي در راستاي حل مشکلات مردم بگيرد. آيا در واقع يکدستي قوا در نهايت به سود دولت تمام شد و دولت توانست از اين فرصت استفاده کند؟
يکدستي موجود نتوانست به دولت رئيسي در زمينه تصميم گيريها کمک کند. به هر حال رئيسي بايد تصميمات سختي ميگرفت تا مشکلات مردم کاهش پيدا کند. چيزي که از آن به يکدستي تعبير ميشود يک ائتلاف بين طيفهاي مختلف جريان اصولگرايي بود که مهمترين وجه اشتراک آن ضديت با اصلاحطلبان بود. به همين دليل من معتقدم ما در ظاهر شاهد يکدستي هستيم. اين نوع يکدستي نيز در نهايت به رقابت درون گروهي منجر خواهد شد که در نهايت فايدهاي براي دولت نخواهد داشت.