تهران با اعزام یک هیات به وین و آغاز گفت و گوها خواهان رفع اختلاف نظرها با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بود. اما دور جدید مذاکرات ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی با هدف برون رفت مذاکرات از بن بست کنونی بدون نتیجه و خروجی ملموسی در حالی پایان یافت که به ادعای رافائل گروسی این مذاکرات کماکان ادامه پیدا خواهد کرد.

دیپلماسی ایرانی: تهران با اعزام یک هیات به وین و آغاز گفت و گوها خواهان رفع اختلاف نظرها با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بود. اما دور جدید مذاکرات ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی با هدف برون رفت مذاکرات از بن بست کنونی بدون نتیجه و خروجی ملموسی در حالی پایان یافت که به ادعای رافائل گروسی این مذاکرات کماکان ادامه پیدا خواهد کرد. آن گونه که مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ادعا کرد، ایران در نشست اخیر وین چیز جدیدی برای پیشبرد مذاکرات و حل اختلافات ارائه نکرده است. با اینحال گروسی تاکید داشت که گفت و‌گوها با تهران در هفته‌های آتی ادامه خواهد یافت.

مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی شامگاه چهارشنبه گذشته در حاشیه کنفرانس آب‌وهوایی در شرم الشیخ مصر در گفت‌وگو با خبرگزاری رویترز بار دیگر ادعاهای خود علیه جمهوری اسلامی ایران را تکرار کرد و در این باره گفت: «آنها (ایران) هیچ چیز جدیدی با خود نیاورده بودند. ما در چند هفته آینده، در سطح فنی به‌طور مجدد در ایران دیدار خواهیم داشت.» بنابر گزارش رویترز، مدیرکل آژانس اتمی با اشاره به گزارش فصلی آتی دیده‌بان هسته‌ای سازمان ملل درباره ایران افزود: «بر کسی پوشیده نیست که ما به نتایج ملموسی دست نیافتیم. ما فرصتی برای تعامل دوباره جهت ادامه دادن همکاری‌ها داریم اما این، بعد از گزارش‌های من اتفاق خواهد افتاد.»

در مقابل آنچه گروسی مطرح کرده است، محمد اسلامی رئیس سازمان انررژی اتمی دولت سیزدهم پیشتر با رد این ادعا تاکید کرده بود که جمهوری اسلامی ایران به سوالات آژانس اتمی پاسخ دقیق داده است، اما آنها بر مبنای اطلاعات دریافتی از دشمنان ایران گزارشات خود را ارائه می‌دهند.

گزارش آژانس

خبرگزاری رویترز ادعا کرد، گزارش محرمانه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که آن را روز پنج‌شنبه رویت کرده نشان می‌دهد که ایران با سفر مقامات دیده‌بان هسته‌ای سازمان ملل به ایران در ماه جاری برای پاسخ‌گویی به سوالات آژانس و شورای حکام درباره ذرات اورانیوم کشف شده در سه محل در ایران موافقت کرده است. در یکی از دو گزارش محرمانه که پیش از نشست شورای حکام منتشر شده، آمده است: «رافائل گروسی، مدیرمل آژانس پیشنهاد ایران برای‌ نشستی فنی با مقامات ارشد آژانس در تهران و پیش از پایان این ماه را مورد توجه قرار داده، اما تاکید می‌کند که این نشست باید بر شفاف‌سازی و حل‌وفصل موثر مسائل معطوف باشد.» این گزارش می‌افزاید: «آژانس انتظار دارد درباره این مسائل پاسخ‌های موثق فنی دریافت کند، همچنین می‌خواهد به محل‌ها ومواد دسترسی داشته باشد و بتواند نمونه‌برداری انجام دهد.»

بر اساس گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که به مشاهده رویترز رسیده، جمهوری اسلامی موافقت کرده مقام‌های این نهاد در ماه جاری میلادی برای دریافت پاسخ در زمینه سوالات معطل‌مانده آژانس به ایران سفر کنند. طبق این گزارش، مقام‌های آژانس به دنبال توضیح ایران درباره بقایای مواد هسته‌ای مشکوک در سه سایت هسته‌ای ایران هسستند. رویترز ادعا کرد در یکی از دو گزارش محرمانه‌ای که آژانس پنج‌شنبه برای کشورهای عضو ارسال کرد، آمده است: «آژانس مجددا به ایران تاکید کرده که در این نشست انتظار دارد از ایران توضیحات فنی معتبری در مورد موضوعاتی از جمله دسترسی به اماکن و مواد و همچنین نمونه‌برداری در صورت لزوم دریافت کند.»

علاوه بر این، گزارش دیگر آژانس که روز پنج‌شنبه منتشر شده و رویترز آن را رویت کرده، نشان می‌دهد که ذخایر اورانیوم‌غنی شده ایران به مقدار کمی کاهش پیدا کرده و از حدود 267 کیلوگرم به مقدار تخمینی 3,673.7 کیلوگرم کاهش پیدا کرده که هنوز فراتر از مقدار 202.8 کیلوگرم مجاز در توافق هسته‌ای است. طبق این گزارش، ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران با خلوص 60 درصد که نزدیک به خلوص 90 درصدی حد تسلیحاتی است، 6.7 کیلوگرم افزایش داشته و بیشتر از 62 کیلوگرم شده است.

سرفصل جدیدی به نام موشک بالستیک هایپرسونیک ایرانی

در میانه ادعاهای گروسی علیه تهران، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در سرفصل جدیدی عنوان داشت که ساخت موشک بالستیک هایپرسونیک توسط ایران نگرانی‌ها نسبت به برنامه هسته‌ای این کشور را تشدید می‌کند. پنج‌شنبه گذشته بود که گروسی در حاشیه کنفرانس آب‌وهوایی در شرم‌الشیخ مصر در گفت‌گو با خبرگزاری فرانسه نسبت به توسعه توان موشکی ایران ابراز نگرانی کرد. مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی مدعی شد که اعلام ایران مبنی بر ساخت موشک بالستیک هایپرسونیک نگرانی‌ها درباره برنامه هسته‌ای این کشور را تشدید می‌کند. وی در ادامه ادعاهای خود بیان داشت: «ما شاهد هستیم که تمام این اعلام‌های ایران نگرانی‌ها و توجهات عمومی نسبت به برنامه هسته‌ای این کشور را افزایش می‌دهد.»

در کنار آن واشنگتن هم به این موضوع واکنش نشان داد. یکی از سخنگویان وزارت دفاع امریکا در مصاحبه‌ای با فاکس‌نیوز گفت: «پنتاگون از گزارش‌ها درباره دستیابی ایران به موشک‌های هایپرسونیک مطلع است اما به آن به دیده شک می‌نگرد.» این مقام پنتاگون تصریح کرد: «همانند همیشه ما از افشاسازی گزارش‌های اطلاعاتی و ارزیابی‌ها در خصوص چنین موضوعات حساسی پرهیز می‌کنیم. ما همچنان نظارت دقیق بر توسعه و اشاعه موشک‌های پیشرفته و فناوری‌های وابسته به آن توسط ایران را ادامه خواهیم داد.» این مقمام نظامی آمریکایی اضافه کرد: «ایالات متحده به توانایی خود برای مهار و دفاع در برابر تمامی تهدیدها از جانب ایران اطمینان دارد و با متحدان و شریکانش در این راستا همکاری خواهد کرد. ما از ایران می‌خواهیم تنش‌ها در منطقه را کاهش دهد.»

سردار حاجی‌زاده، فرمانده نیروی هوافضای سپاه صبح پنج شنبه از ساخت موشک بالستیک هایپرسونیک پیشرفته خبر داد که قادر است از سامانه‌های دفاع هوایی پیشرفته عبور کند. وی افزود: «این موشک سرعت بالایی دارد و در جو و خارج از جو می‌تواند ‌مانور دهد.» سردار حاجی زاده تصریح کرد: «این موشک جدید از همه سامانه های سپر موشکی عبور می‌کند و فکر نمی‌کنم تا دهها سال بعد هم فناوری پیدا شود که بتوان با آن مقابله کند. این موشک سامانه های ضد موشکی دشمن را هدف قرار می دهد و یک جهش بزرگ نسلی در حوزه موشکی است.» موشک‌های هایپرسونیک علاوه بر آنکه قادر به پرواز با پنج برابر سرعت صوت (3800 مایل در ساعت) هستند می‌توانند با طی کردن مسیرهای پیچیده، رهگیری‌شان را دشوار کنند.

قطعنامه جدید علیه ایران؟

ایران هنوز اطلاعات جدیدی در این باره ارائه نداده است، اگرچه پیشنهاد آن پیش از جلسه هفته بعد شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مطرح شده است که به گفته دیپلمات‌ها، انتظار می‌رود قدرت‌های غربی در این نشست تلاش کنند قطع نامه‌ای علیه ایران صادر کنند که خواستار همکاری ایران در این زمینه باشد.

بخشی از گزارش پنج شنبه گذشته آژانس به دور جدید همکاری ایران با این نهاد (آژانس بین الملل انرژی اتمی) و پیشنهادهای تازه تهران برای حل اختلافات اختصاص داشت. بسیاری از دیپلمات‌ها این پیشنهاد ایران را تلاشی برای کاهش حمایت از صدور قطع نامه‌ای می‌دانند که مشابه آن در ماه ژوئن صادر شد، اگرچه بدون پیشرفتی محسوس، احتمال این که این اقدام تهران بتواند مانع از انتقاد رسمی شورای حکام شود، کم است. در همین رابطه یک دیپلمات ارشد روز پنج شنبه به نشریه پولیتیکو گفت: «احتمالا در نشست هفته آینده شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در وین، قطع نامه‌‌ای انتقادی علیه ایران به دلیل عدم همکاری مناسب با آژانس تصویب خواهد شد.» با اینحال این مقام اروپایی اذعان داشت که هنوز هیچ تصمیم قطعی در این خصوص گرفته نشده است. این دیپلمات غربی که به شرط عدم افشای نام با پایگاه پولیتیکو گفت‌وگو کرده، ایران را به عدم همکاری با نهاد دیده‌بان هسته‌ای سازمان ملل متحد متهم کرده و تاکید داشت: «زمان زیادی گذشته بدون اینکه پیشرفتی حاصل شود. چه کار دیگری می‌توان انجام داد؟» پولیتیکو نوشت: «دیپلمات مورد نظر تأکید کرده هیچ تصمیمی قطعی در خصوص چنین قطعنامه‌ای گرفته نشده و هیچ متن پیش‌نویسی هم میان اعضای شورای حکام آژانس توزیع نشده است. »

یک دیپلمات ارشد دیگر در این باره گفت: «آژانس امیدوار است نشست با مقامات ایرانی آغاز روندی برای رسیدن به پاسخ‌های لازم باشد، اما پیشرفت ملموس هم باید در خود این نشست انجام شود.» این دیپلمات در ادامه در پاسخ به سوالی درباره نشست آتی مقامات ایران و آژانس گفت: «الگویی که ایران در پیش‌ می‌گیرد، همیشه شبیه هم است. هر بار موقع جلسه شورای حکام، آن‌ها دقیقا پیش از جلسه می‌خواهند کاری انجام بدهند.»

دیپلمات‌های دیگری مدعی شده‌اند که انگلیس، فرانسه، آلمان و آمریکا سعی دارند در شورای حکام، قطع نامه دیگری علیه ایران صادر کنند. یکی از دیپلمات‌ها مدعی شد که احتمال ندارد پیشنهادات اخیر ایران تغییری در این موضع ایجاد کند. به گفته این دیپلمات، آخرین قطعنامه حمایت بیشتری را نسبت به قطعنامه ژوئن جلب خواهد کرد و با توجه به « تداوم پایبندی نکردن» ایران، سخت‌گیرانه‌تر خواهد بود. دو دیپلمات دیگر نیز گفته‌اند، آمریکا، انگلیس، فرانسه و آلمان دوشنبه هفته جاری و پیش از نشست شورای حکام در پاریس در این باره گفت‌وگو خواهند کرد.

پیرو این ادعاها و گمانه زنی های دیپلمات های اروپایی، ند پرایس، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در یک‌ نشست خبری که مشروح آن در وبگاه وزارت امور خارجه این کشور منتشر شده است، در پاسخ به این سوال که آیا تایید می‌کند رابرت مالی، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران با دیپلمات‌های انگلیس، فرانسه و آلمان(تروئیکای اروپا) در پاریس و پیش از برگزاری جلسه شورای حکام درباره ایران دیدار و گفت‌وگو خواهد کرد، گفت: «الان نمی‌توانم دیداری توسط او را تایید کنم، اما همان‌طور که می‌دانید، راب و تیم او به طور مرتبط در حال گفت‌وگو و رایزنی با شرکای اروپایی‌مان به ویژه تروئیکای اروپا بوده است.»

پرایس ادامه داد: «اگر قرار باشد دیداری یا سفری انجام شود، اعلام می‌کنیم.» پرایس در پاسخ به سوالی درباره ادعای خبرگزاری رویترز با استناد به دوگزارش محرمانه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، مبنی بر افزایش ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران، گفت: «چیز زیادی نمی‌توانم در این باره بگویم چون در جایگاهی نیستم که درباره جزئیات گزارشی که هنوز علنی نشده است، اظهار نظر کنم. اما از این گزارش مطلعیم.» او افزود: «ما به وضوح گفته‌ایم که از استقلال آژانس بین.المللی انرژی اتمی حمایت می‌کنیم، همچنین درباره این که پیشرفتی در شفاف‌سازی و حل‌وفصل مسائل پادمانی باقی‌مانده ایران انجام نشده است، نگرانی‌مان را اعلام می‌کنیم. ایران باید به موجب تعهدات قانونی‌اش ذیل معاده ان‌پی‌تی و توافق جامع پادمانی‌اش به سوالات آژانس پاسخ بدهد.»

سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا علی‌رغم آن که مقامات ایران بارها اعلام کرده‌اند، تهران به دور از پرونده‌سازی‌های سیاسی علیه برنامه هسته‌ای ایران، آماده همکاری‌های لازم با آژانس بر سر مسائل پادمانی است، مدعی شد: «آنچه در عوض از سوی ایران شاهدش بوده‌ایم، فقط وقت‌کشی بوده است. ما از ایران می‌خواهیم در تحقیقات پادمانی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همکاری کامل را به عمل بیاورد تا آژانس اطمینان بیابد وجود تمام مواد هسته‌ای در ایران منطبق با شرایط پادمانی است.» پرایس در ادامه با تکرار ادعاهای دولت آمریکا درباره فعالیت‌های هسته‌ای ایران گفت: «ایران از مه ۲۰۱۸ پیشرفت‌هایی در برنامه هسته‌ای‌اش داشته است که پیش از آن تحت برجام ممنوع می‌بود. مسلما توسعه برنامه هسته‌ای ایران برای ما نگران‌کننده است.»