طبق قانون هر‌ساله دولت باید 15 آذر لایحه بودجه را تقدیم مجلس کند‌ اما آذر‌ماه رو به اتمام است و هنوز از لایحه بودجه 1402 خبری نیست. اتفاقی که دولت‌های نهم و دهم سردمدار آن بود و به نظر می‌رسد همان اتفاقات حالا در دولت سیزدهم در‌حال تکرار است.

  تأخیری که برخی آن را به دلیل بلاتکلیفی دولت در اول ارائه‌کردن برنامه هفتم توسعه یا لایحه بودجه 1402 به مجلس می‌دانند، در‌حالی‌که با اتمام آذر‌ماه نه از لایحه بودجه خبری است و نه از ارائه برنامه هفتم توسعه به مجلس! اگرچه سید‌محمد حسینی، معاون پارلمانی رئیس‌جمهور پیش از این در گفت‌وگو با «شرق» ادعا کرده بود که هر دو برنامه هفتم توسعه و لایحه بودجه 1402 در دولت نهایی شده و تا 15 آذر‌ماه به مجلس تقدیم می‌شوند، اما برخلاف وعده داده‌شده مجلس همچنان چشم‌انتظار است ببیند دولت لایحه بودجه 1402 را چه زمان قرار است به مجلس بفرستد تا بتوانند تکلیف درآمد و هزینه‌های یک‌ساله کشور را روشن کنند. اتفاقی که از نظر مجلسی‌ها پذیرفتنی نیست و حتی صدای نمایندگان موافق دولت را هم درآورده است. در این میان می‌توان به تذکر علیرضا سلیمی، نماینده محلات اشاره کرد. او در انتقاد از عملکرد دولت در ارائه لایحه بودجه و برنامه هفتم توسعه،‌ گفت: «دولت و دست‌اندرکاران آن به نحوی رفتار نکنند که تلقی رهاسازی امور،‌ عدم برنامه‌ریزی درست، نادیده‌گرفتن اولویت‌ها از اقدامات و رفتارهای آنها در ذهن خطور کند». سلیمی به افزایش قیمت ارز،‌ سکه و خودرو در کشور اشاره کرد و گفت:‌ «این افزایش‌ها بالطبع در سایر بازارها نقش مستقیم خواهد گذاشت و با استانداردی قابل ارزیابی نیست. دولت نیازمند پالایشی از درون است. برخی عناصر ناتوان و بی‌انگیزه با رسوب در لایه‌های مدیریتی هنری جز خنجرزدن از پشت ندارند. مماشات با این عناصر که زندگی مردم را دچار مشکل کرده‌اند، موجب تباهی ملک خواهد شد. ‌افزایش قیمت مواد غذایی نیازمند تدبیری ویژه است». اما جلسه فوق‌العاده هیئت دولت از ۱۳ آذرماه به ریاست رئیس‌جمهور و در سه شیفت برای بررسی تبصره‌های یک تا شش ‎بودجه ۱۴۰۲ برگزار می‌شود. هم‌زمان با برگزاری این نشست‌ها سران قوا نیز در جلسات هفتگی خود بر این نکته که لایحه بودجه سال ۱۴۰۲ باید بر اساس قانون، هم‌زمان با برنامه هفتم بررسی و معطوف به سیاست‌های کلی این برنامه متناسب‌سازی شود، تأکید کرده‌اند. با این وجود به نظر می‌رسد که میان مجلس و دولت در مورد ارائه بودجه سال آینده و برنامه هفتم توسعه اختلافات جدی وجود دارد. بنا به گفته نمایندگان مجلس، دولت باید ابتدا برنامه هفتم توسعه را به مجلس ارائه کند، سپس لایحه بودجه را به مجلس بفرستد اما تاکنون در این زمینه کوتاهی کرده است. در روزهای قبل محمدرضا پورابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس با انتقاد از اینکه در مورد زمان بررسی لایحه بودجه و برنامه هفتم توسعه نوعی بلاتکلیفی وجود دارد، تأکید کرده بود که زمان در‌حال از‌دست‌رفتن است. پورابراهیمی در جلسه علنی مجلس گفته بود که ممکن است اصرار ما درخصوص ارائه برنامه هفتم توسعه سبب شود تا به سمت تصویب بودجه چند‌دوازدهم برویم که علامت خوبی برای اقتصاد کشور نیست. از همین‌رو پورابراهیمی از مجلس خواست تا درخصوص بررسی لایحه بودجه و برنامه هفتم توسعه تصمیم جدی بگیرد. پیش از پورابراهیمی، محمدمهدی مفتح، نماینده مردم تویسرکان و نایب‌رئیس کمیسیون اقتصادی در مجلس نیز با انتقاد از عدم ارائه لایحه برنامه هفتم به مجلس از سوی دولت گفته بود، اگر سال گذشته دولت می‌گفت که برنامه هفتم را نمی‌توانم به مجلس ارائه بدهم، می‌پذیرفتیم؛ اما در‌حال‌حاضر بیش از یک‌سال‌و‌سه ماه از عمر دولت می‌گذرد و این صحبت‌ها پذیرفته‌شده نیست.

دولت هرچه سریع‌تر لایحه بودجه ۱۴۰۲ را به مجلس تقدیم کند

علاوه‌بر‌این، صدای سایر نمایندگان هم درآمده است و خواستار ارسال هر‌چه سریع‌تر لایحه بودجه 1402 از سوی دولت به مجلس هستند. مهرداد گودرزوند، نایب‌رئیس کمیسیون برنامه‌و‌بودجه مجلس در انتقاد از دولت در‌این‌باره گفته است: «هنوز دولت نه لایحه بودجه ۱۴۰۲ و نه لایحه برنامه هفتم توسعه را به مجلس نداده است، انتظار می‌رود که دولت مدیریت زمان داشته و هرچه سریع‌تر بودجه را به مجلس ارائه دهد». گودرزوند اظهار کرد: «طبیعتا دولت باید در ابتدا لایحه برنامه هفتم را به مجلس شورای اسلامی ارائه می‌کرد که با توجه به گذشت موعد زمانی آن و اینکه هنوز این اتفاق رخ نداده، باید مجلس شورای اسلامی وارد بررسی بودجه شود؛ چون با این شرایط نه می‌توان برنامه و نه بودجه را در زمان خود مصوب کرد و هر دو کار روی زمین می‌ماند».

او ادامه داد: «باید دولت زمان را مدیریت کرده و هرچه سریع‌تر لایحه بودجه سال آینده را به مجلس تقدیم کند تا ما بتوانیم با توجه به سیاست‌های ابلاغی، بودجه سال آینده را در این محورها مورد رسیدگی قرار دهیم».

نایب‌رئیس کمیسیون برنامه‌و‌بودجه مجلس با تأکید بر این‌ توضیح که دولت باید طبق قانون، اول لایحه برنامه هفتم را به مجلس تقدیم می‌کرد، افزود: «اکنون که سه ماه تا پایان سال باقی مانده است دولت ابتدا لایحه بودجه را به مجلس دهد تا بعد از اتمام آن مجلس وارد بررسی لایحه برنامه هفتم شود؛ البته هنوز هیچ چیزی معلوم نیست چون اساسا دولت نه لایحه برنامه و نه لایحه بودجه را تقدیم نکرده است».

اظهار امیدواری از ارائه هر چه سریع‌تر لایحه بودجه به مجلس

شهبازی، رئیس کمیته دیوان محاسبات و امور مالی مجلس نیز در‌این‌باره ابراز امیدواری کرده است که دولت حداقل در هفته جاری لایحه بودجه سال ۱۴۰۲ را تقدیم مجلس کند.

شهبازی درباره آخرین وضعیت ارائه لوایح بودجه ۱۴۰۲ و برنامه هفتم توسعه به مجلس گفت: «متأسفانه اختلاف‌نظری وجود دارد؛ برخی در مجلس و دولت معتقدند که دولت باید اول لایحه برنامه هفتم را به مجلس شورای اسلامی ارائه کند و سپس لایحه بودجه سال ۱۴۰۲ بر اساس آن مورد رسیدگی قرار گیرد، در این صورت بودجه سال آینده به‌صورت دو یا سه دوازدهم خواهد بود و مجلس در سال دیگر وارد بررسی بودجه سال ۱۴۰۲ می‌شود».

او ادامه داد: «در مقابل نظر دیگر آن است که اول مجلس وارد بررسی لایحه بودجه سال ۱۴۰۲ شود؛ چراکه همان گروهی که مشغول تدوین بودجه است، همان گروه بر روی برنامه هفتم هم کار می‌کند و تقریبا بودجه براساس برنامه هفتم تدوین شده است به خاطر همین مجلس شورای اسلامی می‌تواند ابتدا بودجه را بررسی کرده و سپس وارد بررسی برنامه شود؛ البته که متأسفانه تاکنون هیچ لایحه‌ای به مجلس ارائه نشده است، امیدواریم حداقل دولت این هفته بودجه سال ۱۴۰۲ را به مجلس ارائه کند».

این عضو کمیسیون برنامه‌و‌بودجه مجلس با بیان اینکه دولت باید تا ۱۵ آذر لایحه بودجه را به مجلس تقدیم می‌کرد، تصریح کرد: «با توجه به اینکه این اتفاق رخ نداده است، به نظر بنده بهتر است ابتدا مجلس وارد بررسی بودجه شود و با اتمام آن رسیدگی به برنامه هفتم را در دستور کار قرار دهد، در این صورت دولت در اجرای بودجه سال ۱۴۰۲ در سال آینده با مشکل مواجه نخواهد شد».

اگرچه نمایندگان اظهار امیدواری کرده‌اند که هر‌چه سریع‌تر دولت لایحه بودجه را تقدیم مجلس کند‌ اما از آنجایی که مجلس در تعطیلات یک‌هفته‌ای به‌منظور سرکشی نمایندگان به حوزه‌های انتخابیه است، در صورت آماده‌بودن لایحه بودجه، تقدیم آن به آخر آذر‌ماه هم نمی‌رسد و معلوم نیست بالاخره دی‌ماه شاهد ارسال برنامه بودجه 1402 به مجلس خواهیم بود یا برنامه هفتم تقدیم مجلس می‌شود و مجبور خواهیم بود با بودجه چنددوازدهم سال آینده کشور را اداره کنیم.