پایتخت نشینان روز یک‌شنبه 11 دی یک روز آلوده دیگر را تجربه کردند تا تعداد روزهای آلوده‌ای که امسال تجربه کردند به 115 روز برسد. بر اساس اعلام شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، میانگین کیفیت هوای تهران روز گذشته با میانگین ۱۶۶ و در شرایط ناسالم است همچنین ۲۷ ایستگاه در شرایط آلوده قرار دارند که از این تعداد شرایط ۲۶ ایستگاه به رنگ قرمز درآمده است.

روز شنبه دهم دی ماه نیز وضعیت هوای تهران نیز آلوده بود. براساس اعلام این شرکت، در ابتدای صبح روز شنبه، شاخص آلاینده‌ها در تهران بر روی ۱۵۸بود و هوا بسیار ناسالم بود. در انتهای روز جمعه نیز شاخص آلاینده‌ها بر روی عدد ۱۵۴ بود و وضعیت تهران قرمز شد. سازمان هواشناسی در این شرایط جوی توصیه کرده هم‌وطنان از تردد غیرضروری و انجام فعالیت فیزیکی و ورزشی در فضای باز پرهیز کنند.

گفتنی است پایتخت نشینان از ابتدای سال فقط دو روز هوای پاک را تجربه کرده‌اند و اغلب روزهای پاییز و زمستان برای آنها ناسالم بوده است. تا روز دهم دی ماه، ساکنان تهران ۱۴۸ روز هوای قابل قبول، ۱۱۴ روز هوای ناسالم برای گروه‌های حساس، ۱۶ روز هوای ناسالم برای همه افراد جامعه، دو روز هوای بسیار ناسالم، دو روز هوای خطرناک را تجربه کردند.

 اطلاعاتی درباره شاخص کیفیت هوا

شاخص کیفیت هوا (AQI) به پنج دسته اصلی تقسیم‌بندی می‌شود. بر اساس این تقسیم‌بندی از عدد صفر تا ۵۰ هوا پاک، از ۵۱ تا ۱۰۰ هوا سالم یا متوسط، از ۱۰۱ تا ۱۵۰ هوا ناسالم برای گروه‌های حساس، از ۱۵۱ تا ۲۰۰ هوا ناسالم برای همه گروه‌ها، از ۲۰۱ تا ۳۰۰ هوا بسیار ناسالم و از ۳۰۱ تا ۵۰۰ شرایط کیفی هوا خطرناک است.

گفتنی است در هوای پاک که با رنگ سبز نشان داده می‌شود، شرایط کیفیت هوا مناسب است و خطری برای سلامت انسان ندارد. در هوای سالم که به رنگ زرد شناخته می‌شود، کیفیت هوا قابل قبول و غلظت آلاینده‌ها کمتر از حدی است که بر سلامت انسان تاثیر منفی داشته باشد اما در هوای ناسالم برای گروه‌های حساس که به رنگ نارنجی نشانه‌گذاری می‌شود، مقدار AQI بین ۱۰۱ تا ۱۵۰ قرار می‌گیرد که در نتیجه آن گروه‌های حساس اثرپذیری بیشتری از آلودگی هوا خواهند داشت.در هوای ناسالم که به رنگ قرمز است، کلیه افراد جامعه در معرض مخاطرات ناشی از آلودگی هوا قرار می‌گیرند و حتی ممکن است گروه‌های حساس دچار عوارض شدیدتری شوند. افزون بر این در هوای بسیار ناسالم که به رنگ بنفش نشان داده می‌شود و عدد AQI بین ۲۰۱ تا ۳۰۰ قرار می‌گیرد، احتمال بروز عوارض جدی برای سلامت افراد جامعه افزایش می‌یابد.

توصیه دلاری زاکانی در اوج آلودگی هوا

در حالی که تهرانی‌ها این روزها زیر مه غلیظی از آلودگی صبح را به شب می‌گذرانند. شهردار تهران به مردم توصیه کرده است که دلار نخرند. زاکانی روز شنبه گفت:«به مردم می‌گویم که به سراغ خرید دلار نروند، چون حتما قیمت دلار پایین می‌آید و در این زمینه این مردم هستند که متضرر می‌شوند. قبلا نیز بارها به این مساله اشاره کردم سر مساله بورس که دچار حباب شده بود به مردم اعلام کردم که کاری انجام ندهند؛ در مورد دلار نیز عرض می‌کنم که قیمت‌هایی که اکنون اعلام می‌شود، دروغ محض است؛ این قیمت‌ها پایین می‌آید و در حقیقت این پروژه دشمن نیز با شکست روبه‌رو می‌شود.»

او البته در این میان به مسئله آلودگی هوا هم اشاره کرد، ولی اشاره‌اش چیزی جز حرف‌های همیشگی نبود. زاکانی در واکنش به آلودگی هوا گفت: «با پاس‌کاری نمی‌توان مشکل آلودگی هوا و ترافیک را حل کرد و این کار نیاز به همت دارد. این همت عالی در متن جامعه و مدیران کشور وجود دارد تا رونقی را برای کشور ایجاد کنند».
اظهارات عجیب در مورد آلودگی هوا فقط به زاکانی محدود نمی‌شود، رئیس جمهو نیز به دنبال انتقال تجربه خود در مورد آلودگی هوا به سایر کشورهاست. ابراهیم رئیسی ۲۱ تیرماه، در نشست وزیران محیط‌ زیست کشورهای منطقه غرب آسیا، گفت: «آماده‌ایم تجارب و دانش خود را در مورد کاهش آلودگی هوا در اختیار سایر کشور‌ها و همسایگان قرار دهیم.» اینن اظهارات رئیس جمهور در حالی است که روزهای آلوده تهران در دولت سیزدهم نسبت به دولت‌های پیشین افزایش چشمگیری داشته است. 

در دولت سیزدهم چندین نوبت، تهران درصدر شهرهای آلوده جهان قرار گرفت و آلودگی هوای تهران حتی رکورد جهانی نیز زد. در اوایل مرداد امسال تهران در صدر شهرهای آلوده دنیا قرار گرفت. داده‌های وب‌سایت بین‌المللی رتبه‌بندی کیفیت هوای شهرها «آی‌کیوای‌آی‌آر» نشان می‌دهد که تهران در شامگاه یکشنبه، دوم مرداد، و بامداد دوشنبه، سوم مرداد، آلوده‌ترین شهر جهان بود و شاخص آلودگی هوا در این شهر روی عدد ۳۲۷ قرار داشت، وضعیتی که آن‌ را برای تمامی گروه‌ها خطرناک توصیف کرده‌اند. 

البته دوم و سوم مرداد اولین بار نبود که آلودگی هوای تهران در صدر شهرهای آلوده دنیا قرار می‌گرفت، از ابتدای سال ۱۴۰۱ تاکنون، تهران بیش از پنج بار در صدر شهرهای آلوده جهان قرار گرفت و این در حالی است که تا چند سال پیش، آلودگی هوای کلانشهرها در ایران به فصل‌های سرد سال محدود بود، اما چند سالی است که آلودگی هوا تهران و برخی از کلانشهرها دیگر مختص به فصل‌های سرما نیست و در بهار و تابستان هم به‌صورت دامن‌گیر شهر شده است.

قانون هوای پاک کامل اجرا نمی‌شود

هر زمان که آلودگی هوای تهران یا شهرهای دیگر خبرساز می شود موضوع عدم اجرای کامل قانون هوای پاک نیز سرزبان‌ها می‌افتاد. قانون هوای پاک با گذشت حدود ۵ سال از ابلاغ آن، اما هنوز بسیاری از مواد آن اجرایی نشده است و موادی که باید به تسهیل تنفس مردم کمک کنند تنها در حد نوشته روی کاغذ باقی مانده‌اند. دیوان محاسبات کشور پیش‌تر در گزارشی، اعلام کرده بود از ۱۱۲ حکم مندرج در قانون هوای پاک که ۲۳ دستگاه اجرایی باید اجرا می‌کردند، تعداد ۳۸ حکم اصلا اجرا نشده، ۶۴ حکم ناقص اجرا شده و صرفا ۱۰ حکم عملیاتی شده‌اند و ترک فعل و کم‌کاری در عملکرد دستگاه‌های مربوطه محرز است.

لازم به ذکر است قانون هوای پاک در سال ۱۳۹۶ تصویب و برای اجرا به دستگاه‌های مرتبط ابلاغ شد،این قانون مشتمل بر ۳۴ ماده است، دستگاه‌ها و نهادهای زیادی را درگیر می‌کند و تکالیفی برای هریک از آن‌ها مشخص کرده است. اما این قانون مانند خیلی از قانون‌های دیگر به صورت کامل و درست اجرایی نشده است.

استمداد شورای شهر از سران قوا

یک عضو شورای شهر تهران از نگارش نامه‌ای با امضای همه اعضای شورا خطاب به سران سه قوه در مورد وضعیت آلودگی هوای تهران خبر داد و گفت: این روزها وضعیت آلودگی هوای تهران بحرانی‌تر شده است.به گزارش ایسنا علی اصغر قائمی در تذکر پیش از دستور خود با بیان اینکه در شرایط سخت آلودگی هوا قرار داریم و نامه‌ای با امضاء اعضا، خطاب به روسای قوای سه گانه کشور نوشته شده است، گفت: در این نامه آورده‌ایم که شهروندان تهران در سال جاری تنها دو روز هوای پاک تنفس کردند و این در حالی است که تعداد روزهای ناسالم به بیش از ۱۳۰ روز رسیده است و بنا به گفته مسئولان سالانه ۲۶ هزار نفر در کشور به علت عوارض ناشی از آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند.وی با بیان اینکه این روزها وضعیت آلودگی هوای تهران بحرانی‌تر شده است، گفت: تولید ۶۰ درصد از ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون توسط منابع متحرک همچون خودرو و موتورسیکلت است و تجارب موفق سایر کشورها نشان می‌دهد که غلبه بر این مشکل غیرقابل دسترس نیست و می‌توان با هماهنگی دستگاه‌ها نسبت به بهبود اوضاع اقدام کرد. به گونه‌ای که توسعه مترو و حمل و نقل پاک، اسقاط خودروهای فرسوده و جایگزینی موتورهای برقی می‌تواند نقش موثری در کاهش هوا داشته باشد.این عضو شورای شهر تهران افزود: همچنین در این نامه به مسئله عدم اهتمام ۲۶ دستگاه تاکید و اعلام کردیم که اگر همه دستگاه‌ها هماهنگ نباشند، امیدی به بهبود وضعیت هوا نیست و همچنین چند پیشنهاد دادیم که یکی از آنها کمک به اسقاط واقعی خودروها است. قائمی در پایان افزود: ما اعضای شورا به عنوان نمایندگان مردم ضمن عرض پوزش از مردم تهران بابت استنشاق چنین هوایی از سران قوای کشور می‌خواهیم که با صدور دستوراتی عاجل به بهبود وضعیت هوای تهران کمک کنند.