تنگنای خانهدار شدن در ایران
گروه اقتصادی: گرانی را میتوان پررنگترین تجربهای دانست که اقتصاد ایران در سالهای اخیر با آن دست و پنجه کرده است. این معضل که با تورم خود را نشان میدهد تمام حوزههای مربوط به معیشت مردم را تحت تاثیر قرار داده و حالا هر روز از حجم سفره آنها میکاهد.
گرانی و تورم بازار مسکن ایران را نیز در شرایطی بحرانی قرار داده و خرید خانه برای اقشار مختلف جامعه تقریبا تبدیل به رویایی دستنیافتنی شده است.این در حالی است که در چند ماه گذشته هزینه اخذ وام مسکن نیز افزایش پیدا کرده و شرایط دریافت آن سختتر شده است. اما شرایط دریافت تسهیلات مسکن در کشوری مثل ترکیه که در همسایگی ایران است و سالهای بحرانی اقتصادی را پشت سر میگذارد چگونه است؟
شرایط وام مسکن در ترکیه
سیاستهای اردوغان، رئیس جمهور ترکیه اقتصاد این کشور را امروز در وضعیت نابسامانی قرار داده است. نرخ تورم سالانه ترکیه در دسامبر 2022 با ثبت نرخ 64.27 درصد، به پایینترین میزان خود در 9 ماه اخیر رسیده است. متوسط قیمت مسکن نیز در هر متر مربع در شهر استانبول که گرانترین شهر ترکیه محسوب میشود، حدود 15 هزار لیر برآورد میشود.
با وجود این شرایط در سال 2022 حتی خارجیهای مقیم این کشور توانایی گرفتن وام مسکن تا حدود 70 درصد کل ملک خود را داشتهاند. البته بانکها در ترکیه کمتر از مبلغ 65 تا 70 هزار دلار به ویژه به خارجیهای که قصد خرید خانه را دارند وام نمیدهند.نرخ بهره وام در ترکیه در سالهای گوناگون نرخ متفاوتی را تجربه کرده است، اما تسهیلات مسکن در سال 2022 و در کشور ترکیه 12/5 درصد ثبت شده و حداکثر زمان بازپرداخت نیز 15 تا 20 سال در نظر گرفته شده است. متقاضیان وام برای خرید خانه باید سنی کمتر از 25 و بالای 80 سال نداشته باشند.
شرایط وام مسکن در ایران
دریافت این وام مستلزم این است که برای مدتی پول شخص در بانک سپردهگذاری شود و در ازای آن بتوان اوراق دریافت کرد. هزینه این اوراق در ماههای اخیر افزایش داشته و فراهم کردن آن به مانعی برای مردم تبدیل شده است.مجردهای ساکن تهران میتوانند تا ۲۸۰ میلیون تومان تسهیلات دریافت کنند که شامل ۲۰۰ میلیون تومان تسهیلات خرید مسکن و ۸۰ میلیون تومان وام جعاله میشود. مجردها برای دریافت این وام در مجموع باید حدود 70 میلیون تومان پرداخت کنند.
زوجهای تهرانی نیز بر همین اساس میتوانند تا سقف ۴۸۰ میلیون تومان شامل ۲۰۰ میلیون تومان تسهیلات خرید مسکن برای هر نفر و ۸۰ میلیون تومان وام جعاله دریافت کنند. زوجین نیز در نهایت باید 120 میلیون تومان بپردازند تا بتوانند این را اخذ کنند.بر اساس آمارهای بانک مرکزی که هر ماه از متوسط قیمت مسکن در شهر تهران منتشر میشود، میانگین هر متر خانه در این کلانشهر 48 میلیون و 73 هزار تومان برآورد شده است؛ بنابراین این مبلغ مقدار قابل توجهی از هزینه مسکن را نمیتواند تامین کند.
مقایسه تورم در ترکیه و ایران
تورم ترکیه نیز چند سالی است مانند ایران روند افسارگسیختهای را تجربه میکند و همین موضوع باعث بروز مشکلاتی در ابعاد مختلف اقتصادی در این کشور شده است.اما باید در نظر داشت بحرانی که در ترکیه سابقهای کمتر از پنج سال دارد حالا در ایران عمری چند دههای پیدا کرده و همین مسئله آسیب زیادی به ابعاد مختلف اقتصادی وارد کرده است.
این موضوع تا آنجا گسترش پیدا کرده است که قشر قابل توجهی که دیروز جزو رده متوسط اقتصادی جامعه محسوب میشدند، امروز به دهکهای پایینتری از جامعه هدایت شدهاند، این در حالی است که جمعیت زیادی در ترکیه جزو دهکهای اقتصادی متوسط محسوب میشوند و به همین تناسب توانایی بالاتری برای خرید دارند.
اگر در سال آینده که کمتر از دو ماه تا فرارسیدن آن باقی مانده تورم کنترل نشود و عرضه و تقاضا بهبود نیابد ایرانیان باید منتظر وضعیت بحرانیتری در بازار مسکن باشند، هرچند که عمده خانوادهها نیز به ویژه در کلانشهرها همین حالا قید خرید مسکن را زدهاند!