شنیده ها حاکی از این است که ایران و ایالات متحده در حال نزدیک شدن به یک توافق موقت هستند که در برابر کاهش فعالیت‌ های غنی‌ سازی ایران، گشایشی را در برخی از تحریم‌ ها فراهم می آورد.

به گفته یک مقام رسمی ایرانی و نیز یک فرد نزدیک به گفت و گوها، این مذاکرات به طور مستقیم در خاک آمریکا برگزار شده‌ که تحولی قابل توجه در روند دیپلماتیک میان دو کشور است. با این حال، ایالات متحده تمایلی به بازگشت به توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ یعنی برجام ندارد.

امیر سعید ایروانی، سفیر تازه ایران در مقر سازمان ملل متحد در نیویورک، رهبری هیئت مذاکره ایران را بر عهده داشته است. وی همچنین نقشی کلیدی در مراحل اولیه گفت و گوهای سازش میان ایران و عربستان سعودی در بغداد ایفا کرده بود.

از طرف آمریکا هم رابرت مالی، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران، در چندین نشست مستقیم با ایروانی گفت و گو کرد. به گفته منابع یاد شده، مذاکرات پیشرفت قابل توجهی داشته و دو طرف به یک توافق موقت رسیده‌ اند که جزییات آن به مقام های ارشد دو کشور ارائه خواهد شد.

در چارچوب این توافق، ایران متعهد می شود که فعالیت‌ های غنی‌سازی اورانیوم ۶۰ درصد و بالاتر خود را متوقف کند و به همکاری با سازمان بین‌المللی انرژی اتمی برای نظارت و تأیید برنامه هسته‌ ای خود ادامه دهد.

در برابر، به تهران اجازه داده می شود که روزانه تا یک میلیون بشکه نفت صادر کند و به درآمد آن و نیز دیگر منابع مسدود شده اش در خارج از کشور دسترسی داشته باشد مشروط بر آن که این منابع انحصارا برای خرید مجموعه‌ ای از کالاهای اساسی شامل غذا و دارو هزینه شوند.

علاوه بر مذاکرات دوجانبه بین ایران و ایالات متحده، قطر هم نقش تسهیل کننده ای را میان دو طرف داشته و در حل مسائل مربوط به بانکداری که به عنوان یک نقطه اصلی اختلاف ظاهر شده بود، کمک کرده است.

ایروانی جزییات این توافق را به تصمیم گیران ارشد در تهران منتقل کرده تا به تایید برسد. با این حال، مشخص نیست که رهبر ایران و شورای عالی امنیت ملی از این توافق حمایت کنند.

یک مقام دیپلماتیک پیشین به میدل ایست آی گفت که در گذشته، مقام های ایرانی با چنین توافق موقتی مخالفت کرده بودند به ویژه در طول سالهای ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۱ که دومین دوره ریاست جمهوری حسن روحانی بود.

به گفته همان منابع، رابرت مالی به ایرانی ها گفته است که جو بایدن دیگر قصد بازگشت به برجام در آن شکل اولیه اش را ندارد.

منابع یاد شده افزودند که مالی همچنین هشدار داده که اگر ایران غنی سازی اورانیوم در سطح نود درصدی را آغاز کند، کنترل مسئله هسته ای ایران، از وزارت خارجه آمریکا به وزارت دفاع این کشور سپرده می شود.

اتفاقی که بعید است رخ دهد و سکوت میانجیگران در این میان، حاکی از فعالیت آن ها برای ایجاد توافق است. سکوتی که بیشتر از جانب دولت قطر اتخاذ شده است. عبدالرضا فرجی راد، با اشاره به جنبه های دیگری از این اتفاقات می گوید: قطر مدتی است سکوت پیشه کرده که می تواند دو علت داشته باشد.

یا دلخور از روابط ایران و عربستان یا در میدان توافق هسته ای فعال است که می خواهد خیلی نمود نداشته باشد.

وی افزود: حال شنیده ها حاکی از این است که در مذاکرات نقش تسهیل کننده به ویژه در زمینه بانکی به دولت قطر محول شده است.

فرجی راد تصریح کرد: اینکه در گزارش ها آمده این توافق بین سفیر جمهوری اسلامی و راب مالی صورت گرفته و برای بررسی به تهران فرستاده شده خیلی نمی تواند دقیق باشد. گفت و گوهای دو سه ماه اخیر حتما مرحله به مرحله گزارش شده و در صورت نظر مثبت دنبال می شده است.

امروز شاید جمع بندی به تهران ارسال و منتظر پاسخ هستند. امیدوارم این گزارش رسانه ای صحیح باشد و با این اقدام وضعیت اقتصادی مردم تا حدودی بهتر شود.

معتقدم که طرف ایرانی مخالف توافق موقت است اما توافق موقت گشایش ‌های اقتصادی برای ایران ایجاد می‌کند و ایران می‌ تواند پول ‌های بلوکه شده در عراق و کره جنوبی را آزاد کرده و با ظرفیت بالاتری نفت بفروشد و پول نفت با شرایط بهتری وارد سیستم بانکی ما شود.

دولت فعلی ایالات متحده نیز می‌ تواند با کمک توافق موقت، از بحران انتخابات عبور کند.

وی افزود: ایران غنی سازی ۶۰ درصدی خود را دارد و چیزی از دست نمی‌دهد. اگر برجام حتی موقت شکل بگیرد، مردم از گشایش‌ های اقتصادی ایجاد شده احساس رضایت خواهند کرد و وقتی مردم احساس رضایت کنند، منافع ملی کشور نیز حفظ شده است.

البته منافع ملی ما می‌ تواند حداقلی و حداکثری باشد و این گشایش اقتصادی و رضایت، در دسته حداقلی‌ ها است.

این کارشناس مسائل بین المللی تاکید کرد: یک نکته مهم این است که سخنان اخیر رافائل گروسی درباره حل برخی اختلافات ایران و آژانس، منجر به احساس امیدواری شده است.

اما فراموش نکنیم که احتمالا گروسی نیز از مذاکرات پشت صحنه مطلع است و بر همین اساس، چنین موضعی گرفته است. معتقدم گروسی بدون چراغ سبز اروپا و به ویژه ایالات متحده، خبر از حل برخی مشکلات ایران و آژانس نمی ‌داد؛ بنابراین گفت و گو‌های پشت صحنه چند گام جلوتر رفته و در نتیجه گروسی نیز چند سطح نرمتر شده است.

طرف آمریکایی به دنبال توافق موقت یا یک توافق غیر برجامی است اما احتمالا ایران بر برجام تاکید دارد.

این بخش، می‌تواند نقطه اختلافی باشد که مورد بحث است. اگر می ‌بینیم طرفین ایرانی و آمریکایی هنوز درباره توافق، اطلاعات زیادی منتشر نکرده‌اند به این موضوع بر می‌گردد که هنوز به توافق نرسیده ‌اند.

روابط ایران با کشور‌های حاشیه خلیج فارس، در بهبود شرایط مذاکرات بی تاثیر نبود. آمریکا متوجه شده که در سایه توسعه روابط ایران با کشور‌های عرب منطقه، تحمیل فشار مضاعف بر ایران چندان منطقی نخواهد بود.

باید توجه داشت که هر توافقی تا روز یکم سال ۲۰۲۵ میلادی معتبر خواهد بود زیرا در این تاریخ رئیس جمهوری جدید در آمریکا روی کار خواهد آمد. حال اگر رئیس جمهور جدید آمریکا دموکرات باشد شاید به سمت توافقی جامع تر حرکت شود و اگر چهره ای جمهوری خواه روی کار آید احتمال دارد بار دیگر تنش ها بین طرفین افزایش یابد که برای پیش بینی در این خصوص هنوز زود است.

منبع:آرمان امروز