چیدمان جدید برای میز برجام
گمانهزنیهای رسانهای، از احتمال شروع یک فصل مذاکراتی جدید میان ایران و آمریکا در زمینه احیای توافق هستهای، موازی با تعلیق رابرت مالی از سمت نمایندگی ویژه آمریکا در امور ایران، خبر میدهند. بر این اساس، با به سر بردن رابرت مالی در مرخصی اجباری و بررسی مجوز امنیتی او، فصلی تازه در رویکرد دولت بایدن نسبت به ایران در حال آغاز شدن است. این در حالی است که بایدن، مالی را در ۲۸ ژانویه ۲۰۲۱ به این سمت برگزید تا سیاست اشتباه دونالد ترامپ، رییس جمهور پیشین آمریکا را در خروج از توافق هستهای(برجام) در سال ۲۰۱۸ جبران کند.
در همین زمینه، پایگاه خبری المانیتور با توجه به تعلیق رابرت مالی از سمت نمایندگی ویژه آمریکا در امور ایران، در گزارشی درباره سیاست دولت جو بایدن درباره موضوع احیای توافق هستهای ایران نوشت: «بایدن به جای گزینه بازگشت به برجام، مالی را موظف به پیگیری توافقی طولانیتر و قویتر کرده بود که آن موقع با توجه به پیشرفتهای ایران در زمینه غنیسازی اورانیوم از سال ۲۰۱۸، و سر رسیدن موعد برخی بندهای غروب در توافق اصلی، ضروری به نظر میرسید.»
در ادامه این گزارش آمده است: «مالی و تیم او موفق به نهایی کردن یک توافق پیش از اتمام دوره حسن روحانی، رییس جمهور پیشین ایران نشدند که برجام را دستاوردی تاریخی برای دولت خود میدانست. اما خروج آمریکا از توافق باعث قدرت گرفتن منتقدان تندرو در قبال روحانی شد که درباره مذاکره با غرب احتیاط به خرج میدادند. آمریکا و ایران به برجامی جدید نزدیک شدند که عمدتا به طور غیرمستقیم و از طریق اتحادیه اروپا و میانجیهای منطقهای درباره آن مذاکره شده بود اما ایران به موافقت با آن نرسید.»
در ادامه این گزارش ادعا شده است: «از طرفی، سیاست آمریکا در قبال ایران در ماههای اخیر تغییر کرده است که همزمان با شرایط پیش آمده برای مالی بوده است. این فصل جدید مذاکراتی به طور کلی دربرگیرنده «تفاهم» ایران و آمریکا درباره چیزی غیر از یک توافق، برای اجتناب از بازبینی کنگره است و طبق گفتهها، شامل نظارت بیشتر بر برنامه هستهای ایران و محدودیتهای بیشتر علیه غنیسازی اورانیوم توسط آن و همکاری بیشتر با آژانس بینالمللی انرژی اتمی خواهد بود که در ازای آن، لغو برخی تحریمها و آزادی شهروندان آمریکایی در ایران انجام خواهد شد.»
در گزارش المانیتور در ادامه با اشاره به نزدیک شدن پایان تاریخ ممنوعیت سازمان ملل در زمینه تحقیق، توسعه و تولیدات موشکهای بالستیک و واردات و صادرات فناوریهای موشکی و پهپادی توسط ایران در اکتبر ۲۰۲۳ و موضوع به تصویب رساندن اجرای پروتکل الحاقی در مجلس شورای اسلامی ایران که آژانس بینالمللی انرژی اتمی را قادر میسازد بازرسی سرزدهتری از برنامه هستهای ایران به عمل بیاورد، ادعا شده است: هیچ یک از این اتفاقها نخواهد افتاد، حداقل نه به شکلی که تصور آن وجود دارد.
این در حالی است که طبق گزارش اخیر رویترز، اتحادیه اروپا به ایران گفته است که تحریمهای موشکی را علیه آن حفظ خواهد کرد. علاوه بر این، مقام رهبری ایران نیز اخیرا بیان کردند که همکاری ایران با آژانس نمیتواند فراتر از توافقهای پادمانی که برای تمامی اعضای انپیتی الزامی است، فراتر برود. به گزارش المانیتور، مسئله این جاست که آیا آمریکا و متحدان غربی آن در اکتبر به دلیل عرضه فناوری پهپادی به روسیه برای استفاده در جنگ اوکراین، با ایران مقابله خواهند کرد یا نه.
در همین حال، استفان رادمیکر، دستیار پیشین وزیر امور خارجه آمریکا پیشنهاد کرده است که آمریکا میتواند با تشویق انگلیس، فرانسه و آلمان که از اعضای برجام هستند، مکانیسم ماشه را فعال کند که یکی از موارد مقرر در برجام است و نه تنها تحریمهای موشکی، بلکه تمامی تحریمها را علیه ایران باز میگرداند. این در حالی است که اتحادیه اروپا تا کنون با ایده فعال کردن مکانیسم ماشه موافقت نکرده است، مگر زمانی که ایران تولیدات اورانیوم غنیشده خود را تا ۹۰ درصد که سطح تسلیحاتی است، افزایش دهد.
از سوی دیگر، یک رسانه آمریکایی گزارش داد که دولت بایدن درحال سنگاندازی در تحقیقات کنگره در رابطه با رابرت مالی، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران است. به گزارش ایسنا، واشنگتن فری بیکن در گزارشی نوشت که وزارت خارجه آمریکا به اطلاع مایکل مککال، رئیس کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان اطلاع داده که به هیچ سوالی در رابطه با مسئله رابرت مالی یا اتهامات مطرح شده علیه وی ارائه نخواهد کرد.
اف بی آی (اداره تحقیقات فدرال آمریکا) و دیگر آژانسهای امنیتی آمریکا از ماه گذشته تحقیقات درخصوص رابرت مالی به اتهام مدیریت بد اطلاعات محرمانه را آغاز کردهاند. در پیام وزارت خارجه آمریکا به مککال که به دست واشنگتن فری بیکن رسیده، آمده است: «وزارت خارجه در جایگاهی نیست که اطلاعات یا اسناد بیشتری درخصوص مجوزهای امنیتی پرسنل ارائه کند.» به گفته مککال، ممانعت وزارت خارجه از پاسخدهی به سوالات ابتدایی و ارادئه اطلاعات به کنگره، کاملا غیرقابل قبول است. او همچنین اعلام کرد که هیچ چیزی نمیتواند از اتهامات مطرح شده علیه مالی جدیتر باشد.
در همین حال، رئیس کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان در ادامه گفت: «کنگره حق دارد بداند که دقیقا چرا مجوزهای امنیتی نماینده ویژه آمریکا در امور ایران به حالت تعلیق درآمده است، دلیل تعلیق او سمتش چه بوده است و چرا مطابق گزارشات در حال حاضر توسط اف بی آی تحت تحقیق قرار گرفته است. این شخص وظیفه مذاکره با جمهوری اسلامی ایران را داشته و جدی نمیتواند از این جدیتر باشد.» یک منبع آگاه ارشد در کنگره عنوان کرد که کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان در این هفته پیام دیگری برای وزارت خارجه ارسال میکنند تا سوالاتی را مطرح کنند که باید فورا به آنها پاسخ داده شود.
مککال در نسخه اولیه این نامه نوشته است: «ناتوانی وزارت خارجه در اطلاعرسانی به کنگره در این زمینه در بهترین حالت عدم صداقت و در بدترین حالت ارائه عمدی و حتی غیرقانونی اطلاعات غلط محسوب میشود.» شبکه سیبیاس نیوز نیز گزارش داد: «سه منبع آگاه به این شبکه گفتند که اداره تحقیقات فدرال آمریکا در حال انجام تحقیقات درباره رابرت مالی، نماینده ویژه دولت آمریکا در امور ایران است که چندی پیش فاش شد مجوز امنیتیاش به حالت تعلیق درآمده و اکنون در مرخصی اجباری و بدون حقوق است.»
یکی از این منابع آگاه نیز به سیبیاس نیوز گفت که افبیآی در حال بررسی نحوه رسیدگی راب مالی به اطلاعات طبقهبندی شده است. مشخص نیست که آیا بررسی این مساله شامل موضوعات دیگری هم هست یا خیر. این منبع آگاه مشخص نکرد که آیا افبیآی در این مرحله، آن را یک موضوع کیفری میداند یا خیر. بنابر گزارش سیبیاس نیوز، کمیتههای اطلاعاتی کنگره به طور معمول در مورد این نوع مسائل مطلع میشوند اما قانونگذارانی که سیبیاس نیوز با آنها تماس گرفته است به دلیل حساسیت موضوع از اظهار نظر خودداری کردهاند.
راب مالی به عنوان فرستاده ریاست جمهوری در امور ایران در وزارت امور خارجه آمریکا مستقر بود و کارنامه او شامل تلاش برای احیای مجدد توافق هستهای با ایران و همچنین مذاکرات بر سر آزادی حداقل سه شهروند آمریکایی بود که در تهران در بازداشت هستند. مالی از نزدیک با آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه و شورای امنیت ملی کاخ سفید که بخش خاورمیانه آن توسط برت مک گورک رهبری میشود،