بررسی تورم سالانه اقلام خوراکی نشان می دهد که میانگین قیمت یک سبد مشخص از اقلام خوراکی در یک سال منتهی به تیر 1402 معادل 65.7 درصد بیش‌تر از میانگین قیمت همین اقلام در یک سال منتهی به تیر 1401 شده است.

تورم سالانه اقلام خوراکی کل کشور در تیر امسال به 65.7 درصد رسیده است. این نرخ برای اقلام غیرخوراکی و خدمات معادل 39.3 درصد برآورد شده است. به بیان دیگر، میانگین قیمت یک سبد مشخص از اقلام خوراکی در یک سال منتهی به تیر 1402 معادل 65.7 درصد بیش‌تر از میانگین قیمت همین اقلام در یک سال منتهی به تیر 1401 شده است.

از آن جایی که خانوارها در هر استان الگوی مصرف و سطح درآمدی منحصر به فرد خود را دارند، ضریب اهمیت اقلام خوراکی و اقلام غیرخوراکی در محاسبه تورم کل در هر استان متفاوت است.

بر این اساس، تهران، البرز و گیلان که از استان‌های برخوردار کشور هستند کمترین ضریب اهمیت اقلام خوراکی و استان‌های ایلام، چهارمحال و بختیاری و خراسان شمالی که از استان‌های کمتر برخوردار هستند، بالاترین ضریب اهمیت اقلام خوراکی را در تیر 1402 به ثبت رسانده‌اند. به عبارت دیگر سه استان برخوردار، سهم بیشتری از درآمد خود را به اقلام غیرخوراکی و خدمات اختصاص می‌دهند در حالی که این الگو در سه استان کم‌برخوردار برعکس است. بر همین اساس زمانی که تورم بیشتر از سمت اقلام خوراکی باشد تورم استان های کم برخوردار بالاتر بوده و زمانی که تورم بیشتر از سمت اقلام غیر خوراکی باشد تورم در استان های نسبتا برخودار بالاتر خواهد بود.

هر استان چطور بر تورم کل کشور اثر می‌گذارد؟

الگوی مصرف خانوارهای هر استان از استان دیگر متفاوت است و ریشه این تفاوت به میانگین سطح درآمد و الگوی مصرف آن‌ها باز می‌گردد. استان‌های برخوردارتر درآمد بالاتری دارند؛ از طرفی هر خانوار در بهترین حالت بیش از یک مقدار مشخص به غذا و اقلام خوراکی نیاز ندارد. در واقع، درآمد خانوار هر چقدر که بالا رود، هزینه آن برای اقلام خوراکی حداکثر تا سطح مشخصی بالا می‌رود چرا که بیش از آن نیاز و امکان مصرف آن را ندارد. به همین دلیل در استان‌های برخوردارتر، خانوارها سهم کمتری از درآمد را به اقلام خوراکی اختصاص می‌دهند و به جای آن از اقلام غیرخوراکی و خدمات بیش‌تر استفاده می‌کنند.

در مقابل، در استان‌های کمتر برخوردار که سطح درآمد پایین‌تر است، بخش بیشتری از آن به خرید اقلام خوراکی تخصیص می‌یابد به همین دلیل وزن و ضریب اهمیت اقلام غیرخوراکی و خدمات در سبد مصرفی خانوارهای این استان‌ها کمتر است.

آمارها نشان می‌دهد نرخ تورم سالانه اقلام خوراکی استان ایلام به 71.4 درصد در تیر 1402 رسیده است. این استان بالاترین ضریب اهمیت اقلام خوراکی را میان سایر استان‌های کشور دارد که معادل 39.86 درصد است.

البته این به این معنا نیست که ایلامی‌ها بیش از سایر استان‌ها اقلام خوراکی را مصرف می‌کنند، بلکه به این معناست که به دلیل سطح درآمد پایین‌تر این استان، بخش بیشتری از درآمد آن‌ها صرف اقلام خوراکی می‌شود و مبلغ کمتری برای هزینه‌کردن در بخش غیرخوراکی و خدمات باقی می‌ماند.

استان‌های چهارمحال و بختیاری و خراسان شمالی به ترتیب با ثبت 39.64 و 39.39 درصد دومین و سومین استان کشور با ضریب اهمیت بالای اقلام خوراکی هستند.

بنابراین، سه استان تهران، البرز و گیلان به عنوان استان‌های برخوردار کشور کمترین ضریب اهمیت اقلام خوراکی و سه استان ایلام، چهارمحال و بختیاری و خراسان شمالی بیشترین ضریب اهمیت این اقلام را در محاسبه تورم دارند.