کسری معلم و استفاده و از نیروهای حق‌التدریس و بازنشسته از منظر بودجه‌ به نفع آموزش‌وپرورش است، چرا که با کمترین هزینه دانش‌آموزان بیشتری را آموزش می‌دهد؛ اما در حقیقت این به ضرر دانش‌آموز و سیستم آموزشی خواهد بود. جذب نیروهای شرکتی، سرباز معلم‌ها، حق‌التدریس و به‌ کارگیری معلمان بازنشسته از راه‌های بی‌سرانجام این وزارتخانه مهم آموزشی بوده است که انتقادات بسیاری را به همراه داشته است. البته چندان مشخص نیست که نیروهای به کار گرفته شده تخصص لازم را دارا هستند یا خیر؟!

امسال نیز با شروع سال تحصیلی با ۲۳ هزار کلاس بدون معلم رو به رو بودیم که علی رغم اعتراضات جامعه آموزشی و نمایندگان مجلس و با تاکید وعده‌های رضا مراد صحرایی بر حل مشکل اما با وجود گذشت یک ماه از سال تحصیلی هنوز این مسئله حل نشده است و آنچه به گوش می‌رسد جز وضعیت نابسامان در سیستم آموزشی ما نیست.

در آماری گفته شد، کمبود معلم در آموزش و پرورش از ۲۳۰ تا ۲۶۰ هزار نفر است. وزارت آموزش و پرورش در کم‌ترین حالت به بیش از ۳۰۰ هزار معلم جدید نیاز دارد. این در حالی است که فارغ التحصیلان دانشگاه فرهنگیان هر ساله بیش از یکصد هزار نفر نمی‌شوند! در این میان که سازمان امور اداری و استخدامی با در نظر گرفتن سهمیه استخدام به تعداد مشخص، برای آموزش‌وپرورش مخالف است و این مسأله باعث شده است که میزان استخدام‌ها با وضعیت بازنشستگی‌ها هماهنگ نباشد.

به گفته بسیاری از کارشناسان آموزشی، بر اساس ماده ۲۸ اساسنامه دانشگاه فرهنگیان در صورتی که نظام آموزش کشور به شکل اضطراری با کمبود معلم رو به رو شده باشد، وزارت‌خانه می‌تواند به جذب رسمی فارغ التحصیلان دانشگاه‌های دیگر در رشته‌های خاص علوم انسانی اقدام کند. البته پیش زمینه جذب این فارغ التحصیلان یک دوره فشرده یک ساله را بگذرانند که متأسفانه صحرایی در وزارتخانه آن را اجرایی نکرد .

در جریان این انتقادات نسبت به مدیریت فعلی چند نفر از معلمان با نمایندگی از سوی عده‌ای از فرهنگیان تلاش دارند تا با حضور در مجلس صدای خود را به اعضای کمیسیون آموزش برسانند؛

در این میان یکی از معلم‌های حق التدریس از شهرری با ۱۷ سال سابقه کار که با فوق لیسانس علوم تربیتی با آزمون وارد سیستم آموزشی شد، یک سال است که از کار منع شده. وی به خبرنگار جماران گفت: «من و همکارانم که بیکار شدیم همه با ردیف استخدامی، کد پرسنلی، بیمه و ابلاغ هستیم؛ حال چه شرایطی را برای ما در نظر گرفتند، نمی‌دانیم! در چند روز اخیر چندین سرباز معلم با من تماس گرفتند که شرایط تدریس را بلد نیستند و من به خاطر انسانیت به آن‌ها یاد دادم با وجود اینکه این افراد اصلا با شرایط تدریس آشنا نیستند و تنها کلاس را پر کردند. متأسفانه از بازنشستگانی استفاده می‌شود که به دلیل سن بالا با خستگی روبرو می‌شوند.»

خانم جوان دیگری که از شهر نوشهر به مجلس آمده، به خبرنگار جماران گفت: «مربی پیش دبستانی هستم که از سال ۹۲ مشغول به کار بوده‌ام و با کمترین حقوق و مزایا حتی با بیمه ۲۱ روز و با حقوق ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان مشغول به کار بودیم. ما نیروهای جوان با رشته‌های مرتبط هستیم؛ الان چگونه بعد ۱۰ سال با آزمون وارد رقابت شویم؟! این عدالت آموزشی نیست!»

در این میان به خانم دیگری که معلم نهضت سوادآموزی بود و بیش از ۱۵ سال سابقه کار داشت گفته شده بود، از فردا سرکار نیاید. وی که به گفته‌ی خودش «حتی از شرایط بیمه به طور کامل برخوردار نبوده، به جماران می‌گوید: «ما طبق تبصره ۱۷ مشمولین هستیم و طبق این مصوبه باید تبدیل وضعیت می‌شدیم. اما به جای آنکه از ۴ گروه موجود آزمون بگیرند تنها از نهضتی‌ها گرفته شد. گفتند که نهضتی‌ها بی‌سواد هستند؛ در حالی که اینطور نیست و طبق بخشنامه قرار بر این شد کسی که در آزمون قبول نشد به کار خود ادامه دهد. واقعیت این است آزمونی در کار نبود و آن تحمیل شده بود و قطع همکاری اعلام کردند اما هنوز نمی‌دانیم علت این کار چیست؟! فردا بدون درآمد چه کنیم؟!»

مجلس شورای اسلامی روز یکشنبه از ساعت ۶ و ۴۵ دقیقه صبح تا ساعت ۸ و ۲۵ دقیقه جلسه غیرعلنی درباره رسیدگی به این معضل با حضور رضا مراد صحرایی وزیر آموزش و پرورش، میثم لطیفی رییس امور اداری استخدامی و داود منظور رییس سازمان برنامه و بودجه داشت. بر اساس جمع بندی نظرات نمایندگان، در جریان این جلسه وزیر آموزش و پرورش چندان نتوانست رضایت نمایندگان را با خود همراه کند.

در این خصوص، خبرنگار جماران با چند نفر از نمایندگان مجلس به گفت و گو نشست.

یکی از دغدغه‌های مردم و نمایندگان بحث نیروی انسانی آموزش و پرورش است

مهدی اسماعیلی نایب رئیس اول کمیسیون آموزش و تحقیقات در خصوص جلسه غیر علنی نمایندگان مجلس با وزیر آموزش و پرورش به خبرنگار جماران گفت: یکی از دغدغه‌های مردم و نمایندگان بحث نیروی انسانی آموزش و پرورش است. با توجه به حجم بازنشستگان آموزش و پرورش و نیاز این وزارتخانه به نیروی انسانی متاسفانه با بازگشایی مدارس شاهد کمبود معلم در تعداد قابل توجهی از مدارس بودیم و این مسأله به این خاطر بود که مسئولان آموزش و پرورش نتوانستند به موقع مجوزهای لازم را از امور استخدامی بگیرند. نمایندگان از رییس مجلس درخواست داشتند؛ که مسئولان ذی‌ربط به مجلس دعوت شوند تا با حضور آنها به جمع‌بندی برسیم.

وی ادامه داد: در نهایت رئیس سازمان امور اداری و استخدامی کشور، رییس سازمان برنامه و بودجه و آموزش و پرورش به مجلس دعوت شدند. این جلسه با بحث کمبود نیروی انسانی شروع و تذکرات لازم به آنها داده شد که مجلس به هر حال باید پیگیر موضوع آن‌ها باشد. امروز آموزش و پرورش با این چالش بزرگ رو به رو است و همه تأکید بر آن داشتند که سازمان امور استخدامی و سازمان برنامه و بودجه در دادن مجوز و بودجه همراهی کنند. ما در لایحه برنامه هفتم توسعه این بند را به عنوان تکلیف آورده‌ایم. اگر این کار به موقع انجام و توجه لازم می‌شد ما بعد از یک ماه شاهد کمبود معلم در مدارس نبودیم و این لطمه بزرگی به سیستم آموزشی و دانش آموزانمان بود و این یک اخطار برای مسئولان ذیربط است.

نماینده مردم میانه در مجلس اضافه کرد:‌ دو روز قبل در بررسی برنامه هفتم که به بخش آموزش و پرورش ورود کردیم به لطف خدا با همکاری بی‌دریغ نمایندگان مصوبات بسیار خوبی برای این وزارتخانه گرفته شد. امیدواریم خروجی این قضیه نتیجه مصوبات تاثیر خود را در فرایند و ماموریت وزارت آموزش و پرورش داشته باشد.

مطمئن‌ترین راه برای آموزش و پرورش تامین نیروی انسانی از خروجی‌های دانشگاه فرهنگیان است

در این رابطه محمود عباس زاده عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی در مجلس شورای اسلامی در باب وجود مشکلات اساسی در آموزش و پرورش به خبرنگار جماران، گفت: آموزش و پرورش دستگاه بسیار بزرگی است و بخش قابل توجهی از هزینه‌های جاری کشور برای آموزش و پرورش است، و اگر هر تغییری که بخواهند در این وزارت‌خانه بدهند از جمله؛ در حوزه رفاه معلمان و سایر حوزه‌ها با توجه به ابعاد گسترده در بودجه این وزارت‌خانه قابل توجه بوده و از طرف دیگر فرهنگ آموزش و پرورش نیز بسیار استراتژی است. ملت، سازمان برنامه، مجلس و دولت ما باید تصمیمات بزرگی بگیرند، اگر انتظار تعلیم و تربیت با کیفیتی داشته باشیم که تضمین و تامین کننده آینده‌ی با کیفیت است باید به داد آموزش و پرورش برسیم، رسیدن به آموزش و پرورش یعنی کار و اتخاذ تصمیمات بزرگ است که آدم‌ها با اراده‌های بزرگی را می‌طلبد.

عباس زاده در پاسخ به این سوال که وزیر آموزش و پرورش در پاسخ به مشکل کمبود معلمان در کشور به نمایندگان مجلس چه پاسخی داده است؟ گفت: در بحث کمبود معلم اگر ۲۰ هزار معلم باشد، هزینه قابل توجهی از این کمبود است؛ در حال حاضر بحث کمبود یک مساله است و اینکه این معلمان را با چه کیفیتی و با چه فرآیندی جذب کنند بحث دیگری است، به هر طریق راحت‌ترین و مطمئن‌ترین راه برای آموزش و پرورش تامین نیروی انسانی از خروجی‌های دانشگاه فرهنگیان است که آنجا هم به اندازه نیازشان نیست. من معتقدم ما می‌توانیم از طریق فارغ التحصیلان دانشگاه‌ها با گرفتن آزمون‌های جدی این کمبود را تامین کنیم، نمی‌توان بحث کمبود معلم را امسال مطرح کنیم و سال دیگر تامین کنیم!.

نماینده مردم مشکین شهر در مجلس در خصوص اینکه آیا فرصت آزمون و خطای دولت نگذشته است؟ گفت: دولت‌ها معمولا ۴ سال و حداکثر ۸ سال در ایران فرصت دارند و به نظر من دولت هنوز هم در سرازیری است و عجله‌ای برای انتخابات بعدی ندارد و در حال حاضر مشغول کار است.

در جلسه با وزیر قانع نشدیم!

سید مجتبی محفوظی عضو کمیسیون فرهنگی مجلس در خصوص جلسه غیر علنی مجلس با وزیر آموزش و پرورش به خبرنگار جماران گفت: در جلسه با وزیر قانع نشدیم! دکتر قالیباف واسطه شدند و حرف آخر زدند؛ وزارت‌خانه و دولت با وجود کاستی‌های موجودی که منجر به اعتراض نمایندگان، جامعه فرهنگیان و مردم شده است را برطرف کنند و حد وسط و زمانی برای تغییر و برطرف کردن کاستی‌ها در نظر بگیرند. امروز در کشور بسیاری از کلاس‌های درس فارغ از معلم است و این کار شدنی نیست. مهرماه به پایان رسید و خیلی از کلاس‌ها هنوز معلم ندارند. از طرفی معلمان تحصیل کرده‌ی بسیاری داریم که وزارت آموزش و پرورش می‌تواند از آن‌ها استفاده کند، از طرفی دیگر خیلی از افراد بازنشسته یا بازگشت به کار شدند یا ۲ یا ۳ شیفت به آن‌ها کار داده می‌شود، این چه معنی دارد؟

نماینده مردم آبادان در مجلس ادامه داد: همان میزانی که قانون برای آموزگار مقرر کرده است، آنان باید سر کلاس حاضر شوند. ما این همه جوان تحصیل کرده بیکار داریم اینگونه معضل بیکاری و معضل کلاس‌هایمان برطرف می‌شود و دولت باید این کار را انجام دهد؛ شانه خالی کردن هیچ گونه معنایی ندارد. نام دولت نیز دولت مردمی است و اگر دولت مردمی واقعی است باید در راستای خدمت رسانی صحیح و بجا و به حق به مردم باشد و معضلات را برطرف کند.

محفوظی در واکنش به پاسخ وزیر در خصوص مشکلات فعلی آموزش و پرورش، گفت: وزیر سعی به توجیه دارد، اما من پاسخ‌ها را توجیهی دیدم. نیاز است که کل دولت از این پوسته خارج شود؛ دولت زیاد توجیه می‌کند و باید وارد فاز عملیاتی، اجرایی شوند و اگر هم کمک خواستند ما حاضر هستیم مشورت رایگان به آن‌ها دهیم و مطمئنا مشورت‌های ما خوب و دقیق خواهد بود و مناسب ملت و دولت است، دولت کرنش به خرج دهد و مشورت نمایندگان را نیز بشنود؛ چرا که نمایندگان تخصص‌ خود را دارند و به مشکلات کشور و به راه حل‌های خروج از این مشکلات نیز اشراف مناسبی دارند.

نماینده مردم آبادان اضافه کرد: خود دولت باید پاسخگو باشد که چه زمانی می‌خواهد به این وضعیت سامان دهد. ما برای آن‌ها آرزوی موفقیت می‌کنیم و از شأن نظارتی خودمان تا روز آخر استفاده کافی را می‌بریم و تا آن جایی که باید تذکر دهیم خواهیم داد و سوال طرح می‌کنیم.

وی در خصوص استیضاح وزیر، افزود: استیضاح زمانی برای اولتیماتوم و هم برای تلنگر زدن است و همیشه استیضاح صرفا برای استیضاح کردن نیست اما اگر زمان آن اولتیماتوم به پایان برسد و به تذکرها گوش داده نشود، بحث استیضاح جدی خواهد شد و پای وزیر را خواهد گرفت.

عضو کمیسیون فرهنگی در پاسخ به این سوال که چرا در دولت‌های مختلف به مهم‌ترین وزارتخانه که آموزش و پرورش است، اهمیت داده نمی‌شود؟ گفت: وزارت آموزش پرورش یک وزارت‌خانه‌ی مادر است، سیستم و نظام آموزشی ما خیلی ایراد دارد، ابتدا من باید از کمیسیون آموزش ایراد بگیرم که فقط به دنبال رفع مشکلات آموزگاران عزیز هستند و البته این مساله خیلی خوب و عالی است اما این ۳۰ درصد کار است و ۷۰ درصد آموزش و تربیت و پرورش است. مطالبه آموزگاران به حق است و باید انجام شود. اما آموزش چه می‌شود؟ ما تمام این‌ها را بسیج می‌کنیم که به آموزش و پرورش برسیم. کجای کار کمیسیون آموزشی وزارت آموزش و پرورش است؟ سیستم آموزشی و پرورشی ما ایراد دارد و کشور در حال ضربه خوردن است.

استیضاح گزینه سلبی بوده و برای زمانی است که هیچ کار تدبیر و عقلانی وجود نداشته باشد

عادل نجف زاده عضو کمیسیون عمران مجلس نیز با بیان اینکه از صحبت‌های وزیر آموزش و پرورش قانع نشده است، به خبرنگار جماران گفت: این سخنان از زبان وزیر و دولت قانع کننده نیست. در حال حاضر شایسته نیست در آخر مهر هزاران هزار از کلاس‌هایمان خالی از معلم باشد. به طور مثال، در شهرستان خوی برای نزدیک به ۱۸۰، ۲۰۰ نفر کلاس خالی وجود دارد. همین ضریب را اگر برای سایر شهرستان‌ها در نظر بگیرید، اتفاق بدی است. صحبت‌های وزیر قانع کننده نبود و باید دولت، سازمان امور استخدامی کشور، سازمان برنامه و بودجه و آموزش و پرورش این کار را به نحو مطلوب حل کنند و در بیرون افرادی که آموزش دیده اند و تجربه این کار را دارند، مانند نهضتی‌ها و آموزگارانی که از یک سری مراحل مصاحبه‌ای عبور کرده اند را به کار بگیرند. فعالیت این افراد می‌تواند بحث کمبود معلم را جبران کند، اما به شرطی که دولت عزم این کار را داشته باشد و در غیر این صورت صحبت‌های ایشان اقناع کننده و قابل قبول نیست.

نجف زاده تصریح کرد: امروز دولت نمی‌تواند بگوید مشکلات به گذشته باز می‌گردد. چرا که دو سال است که دولت بر سرکار است. البته تلاش‌های بسیار خوبی نیز در حال انجام است و مشکلات اساسی از گذشته تا به امروز وجود داشته که منجر به وضعیت نامطلوب فعلی شده است. ولی این دولت باید عزم جدی برای حل مشکل داشته باشد و مجلس نیز همراه است و تا حالا هم هر قانونی از ما خواستند تصویب کرده ایم و اگر لایحه‌ای را برای تأمین کافی معلم بیاورند ما قطعا کمک خواهیم کرد.

نماینده مردم خوی در مجلس در پاسخ به این سوال که آیا استیضاح گزینه مناسبی است یا خیر؟ گفت: خیر، آقای صحرایی انگیزه خوبی برای کار دارد و به تازگی وارد این وزارت‌خانه شده است و قطعا باید به این فرد کمک شود، استیضاح گزینه سلبی بوده و برای زمانی است که هیچ تدبیر و عقلانیتی وجود نداشته باشد.