چه زمانی معلمان میتوانند سهام خود را به پول تبدیل کنند؟
صندوق ذخیره فرهنگیان چه اقداماتی برای معلمان انجام میدهد؟ ماجرا از آنجا آغاز میشود که در صورت تمایل فرهنگیان در طول دوران خدمت، ماهانه مبلغی از حقوقشان به عنوان حق عضویت به صندوق ذخیره فرهنگیان واریز میشود و طبق قانون، دولت نیز متعهد است به همان میزان برای آنها واریزی داشته باشد.
صندوق ذخیره نیز با داشتن چهار هلدینگ پتروشیمی و انرژی، مالی و سرمایهگذاری، ساختمانی و خدمات و ۶۶ شرکت زیر مجموعه این هلدینگها، موظف است فعالیت اقتصادی به منظور کسب سودآوری و تولید ثروت برای فرهنگیان عضو آن داشته باشد.
فرهنگیان در زمان بازنشستگی، از کارافتادگی یا بازخریدی، سهمالشرکه خود شامل واریزی عضو، واریزی دولت و سود سالانه حاصل از سرمایهگذاریهای مؤسسه را دریافت میکنند اما تاکنون طبق ماده ۲۱ اساسنامه صندوق، سهم عضو از خالص ارزش داراییهای مؤسسه که ارزش مالکانه نام دارد، به آنها پرداخت نشده بود.
بالاخره پس از گذشت ۲۸ سال از تأسیس این صندوق و ۱۲ سال مطالبهگری اعضای آن، در دوره مدیریتی جدید این صندوق طرح ارزش مالکانه در دستور کار قرار گرفت و پس از کشوقوسهای فراوان، سرانجام مرحله اول ارزش مالکانه در۶ آذر ۱۴۰۲ با حدود ۱۰ درصد از داراییهای این صندوق اجرایی شد و بازنشستگان گواهی موقت سهام خود را دریافت کردند.
در خصوص جزئیات بیشتر این طرح بزرگ و مهم برای فرهنگیان، با محمدحسن صدقی دبیر کمیته عالی طرح ارزش مالکانه، از فرهنگیان متخصص بازار سرمایه و منتخب فرهنگیان استان خراسان رضوی به گفتوگو نشستیم.
** جزئیات گواهی موقت سهام ارزش مالکانه
مرحله اول تخصیص سهام ارزش مالکانه چه زمانی اجرایی شده است؟
مرحله اول اجرای طرح ارزش مالکانه و تخصیص سهام به بازنشستگان با همت مدیران صندوق و حمایت نهادهای بالادستی و حاکمیتی در تاریخ ۶ آذر ۱۴۰۲ اجرا شد. در حال حاضر فرهنگیان عضو صندوق که تا پایان اسفند ۱۴۰۱ بازنشسته شدهاند، با مراجعه به سوپراپلیکیشن فرهنگیان و وبسایت مؤسسه میتوانند گواهی موقت سهام خود را مشاهده کنند که شامل مشخصات فردی و تعداد سهام تخصیص یافته به هر بازنشسته است.
میزان سهامی که در این مرحله تخصیص پیدا کرده چقدر است؟
در این مرحله حدود ۱۰ درصد از داراییهای صندوق در قالب سهام شرکت «سرمایهگستر سهند» به بازنشستگان اختصاص پیدا کرده و این فرآیند تا تخصیص و واگذاری سایر داراییهای مؤسسه ادامه خواهد یافت.
چه زمانی فرهنگیان میتوانند سهام خود را به پول تبدیل کنند؟
با توجه به برنامهریزیهای صورت گرفته، پیشبینی میشود طی حداکثر ۹ ماه آینده، سهام این شرکت در بازار سرمایه قابلیت خرید و فروش پیدا کند و فرهنگیان مدیریت سهام خود را با ارزش روز در دست خواهند گرفت. البته الزامات بازار سرمایه و بورس و سایر موضوعات مرتبط با آن، ممکن است این چارچوب زمانی را دستخوش تغییر کند.
ارزش ریالی این سهام چقدر است؟
ارزش اسمی این سهام مطابق قوانین سازمان بورس ۱۰۰۰ ریال است اما ارزش واقعی سهام پس از طی مراحل فنی و اجرایی و واگذاری آن به فرهنگیان بازنشسته براساس سازوکارهای بازار سرمایه و پس از کشف قیمت مشخص خواهد شد و همانطور که گفتم احتمالا تا ۹ ماه آینده عملی خواهد شد.
این سهام در این مرحله به چه کسانی تعلق گرفته است؟
در اولین مرحله تخصیص سهام ارزش مالکانه به بازنشستگان عضو صندوق، حدود ۸۷۰ هزار نفر از اعضای صندوق که از ابتدای تاسیس صندوق تا پایان اسفند ۱۴۰۱ بازنشسته شدند، گواهی موقت سهام دریافت کردند.
تکلیف کسانی که پس از این تاریخ بازنشسته شدهاند چه میشود؟
سهام این افراد محفوظ است و پس از تکمیل اطلاعات این عزیزان تا پایان سال، سهام آنها محاسبه شده و به آنها تخصیص پیدا خواهد کرد. همانطور که عرض کردم این طرح تدریجی است اما فرهنگیان اطمینان خاطر داشته باشند که هیچکس از قلم نمیافتد.
** وضعیت سهام ارزش مالکانه اعضای شاغل
فرهنگیان شاغل هم میتوانند سهام دریافت کنند یا باید حتما بازنشسته شوند؟
قبل از هرچیز باید عرض کنم که سهام ارزش مالکانه به همه اعضای صندوق ذخیره فرهنگیان تعلق میگیرد اما این سهام صرفاً به اعضای بازنشسته تخصیص مییابد و سهام اعضای شاغل به دلیل تداوم واریزی ماهانه، تا زمان بازنشستگی نزد صندوق بوده و بر ارزش آن افزوده خواهد شد.
همانطور که مستحضر هستید با توجه به الگوی چندلایهای و استانداردهای جهانی، جایگاه صندوق ذخیره فرهنگیان در لایه سوم (مکمل) نظام جامع تأمین اجتماعی قرار دارد و فلسفه وجودی آن، دریافت بخشی از حقوق و مزایای فرهنگیان عضو و به همان میزان سهم کارفرما (در اینجا دولت) است.
این مبالغ تحت مدیریت صندوق در حوزههای مختلف سرمایهگذاری میشود و در هنگام بازنشستگی هر فرد، سهم او محاسبه و پرداخت میشود. در واقع مبالغی که به فرد پرداخت میشود به عنوان مکمل و تقویتکننده حقوقی است که فرد در زمان بازنشستگی دریافت میکند.
این صندوقها وظیفهای برای پرداخت وجوه در زمان اشتغال فرد به کارکنان را ندارد. بنابراین، هرگونه اقدام خلاف این موضوع با فلسفه وجودی این صندوقها مغایرت دارد که این مورد در بند ۲ اساسنامه صندوق ذخیره فرهنگیان درج شده است.
بنابراین در این مرحله سهام ارزش مالکانه صرفه به فرهنگیان بازنشسته تخصیص پیدا کرده است و سهام ارزش مالکانه اعضای شاغل در زمان بازنشستگی به آنها واگذار خواهد شد.
** وضعیت سهام ارزش مالکانه اعضای متوفی
آیا به فرهنگیان عضو صندوق که فوت شدهاند هم سهام تعلق میگیرد؟
بله، حتما. سهام ارزش مالکانه به همه فرهنگیانی که حداقل یکماه عضو صندوق ذخیره فرهنگیان بودهاند تعلق میگیرد، بنابراین وراث اعضای متوفی میتوانند نسبت به طی فرآیندهای قانونی و دریافت سهام اقدام کنند.
با توجه به الزام ماده ۳۴ قانون مالیاتهای مستقیم مبنی بر مالیات بر ارث و لزوم اخذ مفاصاحساب مالیاتی جهت تخصیص سهام، شایسته است وراث محترم ضمن پیگیری مراحل تخصیص سهام ارزش مالکانه، آمادگی دریافت این سهام را داشته باشند.
وراث فرهنگیان متوفی باید یک نفر را به عنوان نماینده خود به صندوق معرفی کنند. سازوکار این فرآیند در زمان مقرر که بعداً اطلاعرسانی خواهد شد، مشخص شده و این افراد میتوانند به ادارات آموزش و پرورش یا دفاتر استانی مؤسسه صندوق ذخیره فرهنگیان مراجعه کرده و فرمهای مربوطه را تکمیل کنند.
داراییهای مؤسسه صندوق ذخیره فرهنگیان متعلق به اعضای آن است و هر فرهنگی نسبت به میزان واریزی و مدت عضویت در صندوق سهم دارد که بدون کم و کاست به آنها تخصیص خواهد یافت.
** تعداد سهام ارزش مالکانه هر یک از اعضا متفاوت است
آیا همه اعضا به یک میزان سهام دریافت میکنند؟
به هیچ عنوان. مرحله اول تخصیص ارزش مالکانه به فرهنگیان بازنشسته عضو صندوق ذخیره فرهنگیان در حالی به همه این افراد تعلق میگیرد که تعداد سهام تخصیص یافته به هر عضو، از یک سهم تا حدود ۲۲ هزار سهم متفاوت خواهد بود.
در خصوص تعداد سهم هر بازنشسته از داراییهای صندوق، مدت عضویت و مبالغ واریزی آن فرد به صندوق در طول دوره عضویت، مبنای محاسبه خواهد بود. بر این اساس، ابتدا واریزیهای اعضا بر اساس شاخص تورم ماهانه بانک مرکزی محاسبه شده و در گام بعدی، نسبت یا درصد تخصیص مالکیت به هر نفر تعیین میشود.
واضح است افرادی که مدت طولانیتری عضو صندوق بوده و یا در مدت واریزی خود مبالغ بیشتری به صندوق واریز کردهاند، سهام بیشتری به آنها تعلق خواهد گرفت. از آنجایی که میزان واریزی ماهیانه فرهنگیان از یک تا ۵ درصد حقوق و مزایای فرهنگیان و همچنین طول دوره عضویت آنها متفاوت است، میزان ارزش مالکانه آنها نیز متفاوت خواهد بود.
بنابراین تعداد سهام دریافتی فرهنگیان از یک سهم تا چند هزار سهم در هر مرحله از تخصیص سهام متفاوت است. فرهنگیان با مشاهده عملکرد مالی خود در سایت مؤسسه میتوانند از مبنای محاسبه تعداد سهام تخصیص یافته مطلع شوند.
افراد بازنشسته به نسبت عملکرد مالی خود در گذشته، سهام تخصیص یافته را دریافت میکنند اما افراد شاغل هنوز امکان افزایش میزان واریزی ماهیانه خود به صندوق را تا سقف ۵ درصد دارند و میتوانند از این فرصت جهت بهرهمندی از تعداد سهام بیشتر در زمان بازنشستگی استفاده کنند.