پرده‌افکنی سیاسی اصولگرایان بر مسئله حجاب
کلی‌گویی نامزدهای انتخاباتی درباره گشت ارشاد و حجاب‌بان‌ها
آفاق فقیهی: این رشته سر دراز دارد، ماجرای گردن نگرفتن مسئولیت گشت ارشاد و حجاب‌بان‌های مترو همچنان ادامه دار شده و یک سر آن به انتخابات ریاست جمهوری رسیده است. چند ماه قبل از این هم مسئله راه‌اندازی طرح نور از طرف رادان بگومگوهایی ایجاد کرده بود و در حالیکه بر حضور حجاب‌بان‌ها و گشت ارشاد اصرار می‌شد اما دولت با سکوت سیاسی این رویه را یک امر بالادستی نشان می‌داد که صرفا از سوی نهادهای دولتی پیگیری نمی‌شود.
روزنو :
حتی بعد از توئیت فضائلی درباره برخوردهای بی‌قاعده و طرح انتقاد از اجرای طرح نور رسانه‌های وابسته به دولت نیز سوار بر موج اعلام کردند رئیسی هم دو هفته قبل از این تذکر به مسئولان اجرای طرح نور تذکر داده است. رئیس قوه قضائیه وارد شد و اعلام کرد نمی‌توان با «کی بود کی بود من نبودم» کار را به پیش برد. او اعلام کرد این موضوع در جلسه‌ای با حضور سران قوا مورد اجماع قرار گرفته، موضوعی که از طرف دولت واکنشی به آن داده نشد. البته رادان، فرمانده نیروی انتظامی چند روز بعد از اعلام نظر رئیس قوه قضائیه اینگونه عنوان کرد که همه در اجرای طرح نور دخیل بودند و حتی رئیسی بدون در نظر گرفتن امکان ریزش رای خود با این طرح همراهی کرد، نکته‌ای که احتمالا اصولگرایان را در انتخابات زودرس ریاست‌جمهوری وادار به کلی‌گویی و فرافکنی کرده است و احتمالا این شجاعت رئیسی در ادامه‌دهنده‌های راه او نیست! در روزهای گذشته که برنامه‌های تلویزیونی نامزدها روی آنتن صدا و سیما رفته و نامزدها در تلویزیون و اعلام نظرهای حضوری و مجازی استراتژی فرهنگی خود را در معرض تحلیل مردم قرار می‌دهند، حتی تندترین نامزد این انتخابات هم حاضر نشد تمام قد پشت راه‌اندازی گشت ارشاد بایستد و نظر خود را درباره طرح حجاب به طور شفاف اعلام کند. این در پرده سخن گفتن چنان گل‌درشت بود که حتی فعالان رسانه‌ای و تحلیلگران در فضای مجازی به آن خرده گرفتند. در حالیکه وزیر ارشاد دولت سیزدهم به صراحت نتایج یک نظرسنجی را اعلام کرده و گفته است بیش از 80 درصد مردم موافق حجاب هستند نزدیکترین نامزد آنها که ادامه دهنده راه رئیسی است در این باره گفته: برخی مصادیق مثل حجاب و فیلترینگ، پاسخ فرهنگی دارد نه امنیتی. عرصه فضای مجازی ابعاد مختلف دارد و با زندگی مردم عجین شده است. در فضای مجازی هم آسیب وجود دارد ولی باید مسئولیت‌پذیری ایجاد کرد نه محدودیت. اگر مسئولیت‌پذیری ایجاد شد، ضایعات آن به حداقل می‌رسد و فرصت آن بیشتر می شود.
سعید جلیلی کاندیدای انتخابات دوره چهاردهم ریاست جمهوری افزود:نقاط قوت باید تقویت شود و ضعف ها اصلاح شود ولی مادامی که قانون وجود دارد، باید آن قانون اجرا شود. قانون می‌تواند تصحیح شود. همین الان انتقاد به لایحه حجاب وجود دارد و قانون می تواند اصلاح شود ولی تا قانون وجود دارد، باید اجرا شود.
جلیلی در پاسخ به این پرسش که در افکار عمومی تلقی می‌شود که افکار شما موجب فشار حداکثری به ایران می‌شود و سخت‌گیری بیشتر در حوزه فرهنگی و اجتماعی و ممیزی در حزوه فرهنگی یا حجاب و اینترنت وجود دارد که من نسبت به آن ارزش گذاری نمی کنم. چه تلاشی برای رفع این ابهام کرده‌اید؟ گفت: دشمن اعلام کرد دنبال فشار حداکثری است و آن را اعمال کرد. در آن زمان، دولت وقت برخی مواضع و رویکردهایش این بود که نمی‌توانیم بیشتر از ۲۰۰ هزار بشکه نفت بفروشیم که نظر ما این بود می‌توانیم این فشار را شکست دهیم و برنامه هم ارائه دادیم ولی دوستان زیاد توجه نداشتند و دولت شهید رئیسی این مبنا را جدی گرفت و فروش نفت به ۲ میلیون بشکه رسید و مقام رسمی دشمن اعلام کرد فشار حداکثری شکست فاحش خورد. اگر رویکرد فرهنگی شما «ما می توانیم» باشد این موفقیت به دست می‌آید.
وی ادامه داد: اگر کسی رویکردش این باشد که فرهنگ موجب پیشرفت کشور می‌شود و درک عمیقی از فرهنگ داشته باشد، فرهنگ را محدود و کوچک نکرده بلکه از آن استفاده می‌کند. چه کسانی به فرهنگ توجه لازم نداشتند؟ در هشت سال قبل دولت رئیسی چقدر به فرهنگ اولویت داده شد و برای آن برنامه تهیه شد؟ وقتی فرهنگ در اولویت باشد، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی باید مانند دبیر شورای عالی امنیت ملی و وزیر فرهنگ مثل وزیر خارجه نقش داشته باشد. شما باید برنامه داشته باشید تا از ظرفیت‌های فرهنگی مردم استفاده شود. نباید دایره فرهنگ را کوچک مثل شمال تهران دید، ولی همه ایران سرای من است و باید فرهنگ را در سراسر کشور دید.
موضوع زنان منحصر به حجاب نیست
پورمحمدی هم که به عنوان یک نامزد اصولگرای منتقد وضع موجود پا به عرصه رقابت گذاشته، با کلی‌گویی سعی دارد از موضوع حجاب عبور کند، بدون آنکه اشاره مستقیم و موضع‌گیری کاملی در این باره داشته باشد. مصطفی پورمحمدی از کاندیداهای چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری در یک فیلم تبلیغاتی با اشاره به حقوق زنان و مردان جامعه ایرانی گفته: نصف همه جوامع از زنان و دختران تشکیل شده است و طبعاً جامعه ما نیز چنین است و نگاه ما به زن باید جامع و کامل باشد. تأمین نیازهای زنان و دختران و موقعیت شغلی آنها بایستی مورد توجه قرار بگیرد و نباید مسائل زنان را منحصر به حجاب و پوشش کنیم.
البته او پیوست صحبت‌هایش تأکید کرد: جامعه بدون حرمت به زن و حضور شفاف زنان، اصلأ انسانی نیست.
وی گفت: مرد ما نیز اگر رعایت نزاکت و آداب صحیح اخلاقی را رعایت نکند و حفظ شئونات نکند او نیز هنجارشکن خواهد شد. بین مردان و زنان ما نباید تفاوتی باشد اما مشاهده می‌کنیم که به زن‌های جامعه که می‌رسیم قید و قیودهای ما زیاد می‌شود.
پورمحمدی خاطرنشان کرد: ما یک جامعه انسانی از زن و مرد و دختر و پسر هستیم و همه بایستی قواعد یک جامعه خوب و مدینه فاصله انسانی را رعایت کنیم.
پدیده زاکانی و مسئله حجاب
اما زاکانی را باید پدیده این انتخابات درباره حجاب دانست. او مانند احمدی‌نژاد مقابل دوربین و کارشناسان هرگونه دخالت خود را درباره حجاب‌بانان مترو رد کرد، موضوعی که حتی با واکنش حسین انتظامی رو به رو شد. او در جریان میزگرد فرهنگی حضور حجاب‌بان در ایستگاه های مترو را از اساس تکذیب کرد.
در جریان این میزگرد، حسین انتظامی یکی از کارشناسان برنامه، در پرسشی از زاکانی شهردار تهران، با بیان اینکه شما ویژگی ای نسبت به 5 نامزد دیگر دارید که کار ما را راحت‌تر می‌کند، گفت: مسئولیت سازمانی را دارید که شکل کوچک‌تری از اداره کشور را دارد.
انتظامی ادامه داد: در حوزه اجتماعی لازم نیست بپرسیم چون می‌توان کیفیت استقرار حجاب‌بان‌ها را الگو بگیریم و بگوییم در سطح کشور نیز همین رفتار خواهد شد. مثلا تراز مدیر گزینی شما مانند عملکردتان در شهرداری است. یا چینش مدیریت شما؛ یا سیاست رسانه‌ای شما؛ یا الگوی رفتار شما با مجلس، مانند رفتار فعلی شما با مجلس خودتان که شورای شهر است، خواهد بود.
این کارشناس برنامه با اشاره به اینکه هیچکس نمی‌گوید با شفافیت مخالفم، افزود: اما نحوه عملکردش مهم است. تا قبل از شما در شهرداری سامانه‌ای داشت که در آن قراردادها منتشر می‌شدند. آن سامانه نسبت به شاخص‌های تعریف شده در کمیسیون برتر بود؟
زاکانی نیز در پاسخ به انتظامی گفت: دو تا اشکال داشت. از موضع درستی وارد شدید. ما چیزی به نام حجاب‌بان نداریم. آنچه در رسانه‌ها می‌بینیم درست نیست.
در این بخش انتظامی خطاب به زاکانی گفت که شما این صحبت را که می‌کنید، همین الان در فضای مجازی عکس‌های آن منتشر می‌شود!
شهردار تهران نیز پاسخ داد: اگر علاقه دارید چیزی که به من ربط ندارد را به من منتسب کنید من سعه صدر دارم و جواب می‌دهم. او افزود: اینکه عده‌ای در حق ما ظلم کردند؛ مانند قطع درختان که به من نسبت دادند اما سال 97 قطع شده بود.
شهردار تهران با بیان اینکه در مترو دو دسته نگهبان هستند، گفت: یک دسته نگهبانان امنیتی هستند که مربوط به شهرداری نیستند. دسته دوم یگان انتظامات مترو هستند که لباس فرم دارند و وظیفه دارند نظم مترو را تنظیم کنند؛ مثل اینکه نگذارند آقایان به واگن خانم‌ها بروند. این دو بخش مربوط به مترو است.
او ادامه داد: کنار این یکسری فعالیت‌های مردمی صورت می‌گیرد که مرتبط با امر به معروف و نهی از منکر است و مردمی است.ما از این فعالیت مردمی استقبال کریم؛ دختر خودم هم کار ایجابی کرد و نمایشگاهی در موضوع حجاب را برگزار کرد.
شهردار تهران افزود: برخی از عناصر بودند که برای خودشان لباس و آرمی را درست کرده بودند که من گفتم حق ندارند وارد مترو شوند به این شرط که ایجابی وارد شوند. بر سر این موضوع برخی اعتراض کردند و گفتیم این حق و حقوق است و از این موضوع باید صیانت کنیم. مترو جایی نیست که عده‌ای در آن خودمختاری کنند. اگر حادثه‌ای رخ بدهد، در سطح ملی می‌شود.
هیچکس گردن نمی‌گیرد
در واکنش به انکار زاکانی درباره موضوع حجاب‌بان‌های مترو، محمدفاضلی، جامعه شناس، گفت: اگر اکثریت مردم طرفدار گشت ارشاد، حجاب و طرح نور هستند پس چرا نامزدهای اصولگرا آشکارا از آن دفاع نمی‌کنند؟
وی در توییتی نوشت:اگر اکثریت مردم ایران طرفدار گشت ارشاد، حجاب اجباری و طرح نور هستند - آن گونه که طرفداران سیاست‌های گشت ارشاد و حجاب اجباری ادعا می‌کنند - پس نامزدهای اصولگرا چرا برای افزایش رأی خود آشکارا از گشت ارشاد دفاع نمی‌کنند و آن را گردن نمی‌گیرند؟ خود می‌دانند ادعای بی‌خود دارند.
پیام برازجانی، فعال رسانه‌ای هم نوشت: مگر نمی‌گفتید گشت ارشاد خواست مردم بوده پس چرا الان که وقت رای شده دبه می‌کنید؟
وی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: نه زاکانی و نه جلیلی و نه قالیباف تا اینجا ماجرای گشت ارشاد را که برخاسته از تفکرات جناحشان است و حتی در شهرداری با طرح حجاب‌بان و در مجلس با تصویب طرح حجاب از آن حمایت کرده‌اند گردن نگرفتند، سوال این است؛ مگر نمی‌گفتید این‌ها خواست مردم بوده پس چرا الان که وقت رای شده دبه می‌کنید؟
این رویکرد زاکانی با واکنش‌های بسیاری در فضای مجازی همراه شد. مثلا محمد مهاجری در کانال تلگرامی خود نوشت: «خدایا کشور ما را از دروغ نجات عنایت فرما.»
جوادی یگانه، جامعه‌شناس در توییتر خود نوشت: «هیچ‌کدامشان نه گشت ارشاد را گردن می‌گیرند نه محدودیت فضای مجازی را.»
عباس عبدی نوشت: نامزدهای ریاست جمهوری، ساختار مسئولیت گشت ارشاد را نمی‌پذیرند تا رای آورند. تا به حال نصف مردم گفته‌اند رای نمی‌دهند. پس این‌ها به درستی فکر می‌کنند دفاع از این گشت در همان نصف دیگر هم موجب ریزش رای آنان می‌شود. این یعنی پذیرش این افراد بر مخالفت اکثریت قاطع مردم با گشت ارشاد است.
