سایه غول FATF روی سر نامزدهای انتخاباتی

ایران در لیست سیاه Fatf، خبر کوتاه بود و به موقع. دقیقا در روزهایی که Fatf به موضوع مناظره های انتخاباتی جمهوری اسلامی بدل شد، گروه ویژه اقدام مالی (اف‌ای‌تی‌اف) روز -جمعه- اعلام کرد که ایران همچنان در فهرست سیاه پولشویی این گروه باقی خواهد ماند.

این نهاد همچنین از کشورها خواست تا اقدام‌های لازم علیه ایران که کنوانسیون‌های پالرمو و تأمین مالی تروریسم را تصویب نکرده است، اعمال کنند.
گروه ویژه اقدام مالی اوایل اسفند ماه گذشته نیز در بیانیه‌ای اعلام کرده بود که از فوریه ۲۰۲۰، با توجه به همه‌گیری کووید، روند بررسی وضعیت ایران و کره شمالی را متوقف کرده است و این دو کشور همچنان در فهرست سیاه قرار دارند.

در ادامه این گزارش آمده بود که ایران در ژانویه ۲۰۲۴ در گزارش خود هیچ تغییر اساسی در «برنامه اقدام» ارائه نکرده است.
یدالله کریمی پور، استاد دانشگاه در این رابطه می گوید:  از ۲۱۷ دولت جهان تنها کره شمالی، سوریه، یمن و ایران هنوز عضو این گروه نشده اند. در چنین شرایطی چرا جمهوری اسلامی از این اجماع جهانی خود را کنار بکشد؟! با کدام منطق؟!! اگر ما قصد اصلاح آن را داریم باید از درون و نه بیرون گود اقدام کرد. فریب رانت خواران و پیاده نظام پر هیاهویشان را نخورید.

گردانندگان اینان به هر روی خواسته یا نا خواسته کشور را به سوی تباهی و انزوای بیشتر و بیشتر می کشانند. وی افزود: مگر مبارزه و ایجاد مانع و قفل سازی بر سر راه پولشویی، به ویژه بر سر پول های کثیف، و گردش گسترده آن، رویکرد و هدفی غیر اسلامی است؟ مگر ایجاد مانع بر سر راه تبادل مالی برای سد نفوذ تروریسم جهانی اقدامی غیر انسانی است؟! با ورود  کردن و از درون می توان اصلاح و تخصبص زد. وگرنه کوچکترین تردید نداشته باشید ایران با ورود نکردن به این نهاد فراگیر و جهانی:
– منزوی تر مانده و تا ۳ سال دیگر به کلی تنها خواهد شد؛

–  در آینده نزدیک با وجود اجماع جهانی، هرگز توانایی مانور در پولشویی را نخواهد داشت؛
– دستکم ۱۳ درصد اقتصادش زیر بار رانت خواری و پولشویی کثیف هم چنان بر باد خواهد رفت.
گروه ویژه اقدام مالی (در پولشویی) یا به اختصار اف ای تی اف، نام یک سازمان بین دولتی است که در سال ۱۹۸۹ با ابتکار کشورهای گروه۷ با هدف مبارزه با پولشویی تأسیس شد. این سازمان در سال ۲۰۰۱ به کارزار مبارزه با تأمین مالی تروریسم پیوست. اف ای تی اف در ایران دو دسته مخالف اصلی دارد؛ گروهی از مخالفان آن معتقدند از آنجا که ایران در حال حاضر در شرایط تحریم‌های بین المللی قرار دارد، پیوستن به اف‌ ای تی اف می‌تواند مانع دور زدن تحریم‌ها در کشور شود، چرا که طبق ضوابط این نهاد، تراکنش‌های مالی کشورها باید روشن و شفاف باشد و اگر این کار صورت بگیرد ایران دیگر نمی‌تواند تحریم‌ها را دور بزند.  دغدغه گروه دیگر مخالف، حمایت مالی از گروه‌های حامی ایران است و معتقد هستند اگر اسم گروه‌های جبهه مقاومت و حامی ایران از سوی آمریکا و کشورهای غربی در فهرست گروه‌های تروریستی قرار بگیرد، بانک‌های جمهوری اسلامی ایران در صورت عضویت در اف‌ ای تی اف دیگر نمی‌توانند با آن‌ها تراکنش مالی داشته باشند.

هر چند این دغدغه‌ها مهم و قابل تأمل است، اما باید به این مسأله نیز توجه داشت که قرار گرفتن نام ایران در لیست سیاه FATF تاثیر بسزایی بر سیاست خارجی و اقتصاد ایران دارد. این امر ضمن خدشه دار کردن اعتبار و قدرت نرم ایران در مجامع بین المللی، محدودیت‌ها و هزینه‌های بسیاری را بر تجارت و مراودات مالی کشور تحمیل کرده است و شرکای مهم تجاری را از ایران دور می‌کند.

چرا که مهم‌ ترین محدودیت ناشی از قرار گرفتن در لیست سیاه اف ای تی اف، از بین رفتن امکان نقل‌وانتقال پول با بانک‌های خارجی است و تمامی‌کشورهای شرقی و غربی در صورت معامله با ایران، درگیر جریمه‌های سنگین خواهند شد. کما اینکه حتی کشور‌های دوست و همسایه مثل عراق نیز در مورد تحریم‌ها با ایران بسیار جدی برخورد می‌کنند و کشورهایی نظیر روسیه و چین نیز همواره بر این نکته تاکید می‌کنند که تداوم و پیشرفت روابط اقتصادی آنها با کشورمان منوط به پیوستن ایران به اف ای تی اف است. در این راستا، پیشبرد موفق روابط با کشورهای عضو بریکس و شانگهای نیز منوط به خارج شدن از لیست سیاه اف ای تی اف است.