حمید شجاعی: انتخابات ریاست جمهوری با پیروزی مسعود پزشکیان با بیش از 16 میلیون رای به پایان رسید و بالاخره پس از قریب به 3 ماه کشور رئیس‌جمهور جدید خود را شناخت. با این حال پس از پایان انتخابات و پیام تبریک‌های مقامات داخلی و خارجی به رئیس‌جمهور نخستین مساله‌ای که به اذهان خطور کرده و گمانه‌زنی‌های بسیاری پیرامون آن مطرح می‌شود بحث کابینه دولت چهاردهم است.

مساله‌ای به غایت مهم که از قضا به نظر می‌رسد ارتباط مستقیمی ‌با کارآمدی دولت چهاردهم دارد. اما جدای از آنچه در فضای رسانه‌ای و مجازی دست به دست می‌چرخد مساله مهم نوع نگاه و رویکرد مسعود پزشکیان در قامت رئیس‌جمهور است که مبنای کلی چینش کابینه است. اگر نگاهی کلی به کمپین حامی‌ پزشکیان از یک رو و جریان‌های حامی ‌وی بیندازیم خواهیم دید که قدر مسلم با یک دولت جناحی روبه‌رو نخواهیم بود و درست است که رئیس‌جمهور منتخب کاندیدای برآمده از جریان اصلاحات است، اما به‌نظر می‌رسد که اصلاح‌طلبان هم که امروز نگاه واقع گرایانه‌تری به مسائل جامعه و حل مشکلات دارند  نیز به‌دنبال این نیستند که بخواهند رئیس‌جمهور را برای تشکیل دولت اصلاح‌طلب با کارگزاران اصلاح‌طلب تحت فشار بگذارد. کما اینکه اخیرا نیز آذر منصوری، رئیس جیهه اصلاحات در نشست خبری در پاسخ به پرسش خبرنگار «آرمان ملی»  در خصوص مواجهه اصلاح‌طلبان با کابینه چهاردهم گفته بود که ما نگاه سهم‌خواهی نداریم. لذا به‌نظر می‌رسد پزشکیان بر مبنای آنچه گفته بود که  از کارشناسان در حوزه‌های مختلف استفاده خواهد کرد در چینش کابینه نیز نگاه بازتری داشته باشد و از کارشناس و خبرگان فارغ از نگاه جریانی اصلاح‌طلب، اعتدالگرا یا اصولگرا استفاده کند. هر چند که نباید این مهم را از نظر دور داشت که خاستگاه پزشکیان و نوع نگاه وی مبتنی بر رویکردهای اصلاح‌طلبانه است و قدرمسلم سیاست‌ها و روح حاکم بر دولت نیز اصلاح‌طلبانه خواهد بود.

* حاضران در دولت آینده

نگاهی به برخی چهره‌های در کنار مسعود پزشکیان در جریان رقابت‌های انتخاباتی از همان ابتدا  نشان می‌داد که احتمالا اینها به شرط پیروزی پزشکیان در انتخابات در دولت آتی قطعا در دولت حاضر خواهند بود. چهره‌هایی معروف و شناخته شده که البته در شایستگی  و کارآمدی آنها ذره‌ای شک و تردید وجود ندارد. در بررسی این افراد ابتدا به نامی ‌بزرگ و برجسته‌ برمی‌خوریم که اگر نگوییم مسعود پزشکیان پیروزی خود در انتخابات را به او مدیون است، اما به حق باید گفت که این شخص موثرترین نقش را در پیروزی رئیس‌جمهور منتخب ایفا کرد. محمدجواد ظریف، وزیر خارجه هوشمند و هنرمند دولت حسن روحانی که چهره‌ای برجسته و ملی محسوب می‌شود نخستین کسی است که به‌نظر می‌رسد در دولت مسعود پزشکیان خواهد بود؛ اما همانطور که خودش نیز پیش از این گفته بود که پست وزارتی نخواهد پذیرفت و از طرفی مجلس نیز با وی تعامل مثبتی نخواهد داشت. لذا به‌نظر می‌رسد که وی در مناصبی کنار رئیس‌جمهور ایفای نقش کند. مناصبی مثل معاون اول رئیس‌جمهور یا  معاون سیاسی رئیس‌جمهور با اختیاراتی تعیین شده که پزشکیان برای او قرار خواهد داد. نفر دومی‌که مطرح می‌شود محمدجواد آذری جهرمی‌، وزیر سابق ارتباطات است که او هم در جای خود برای پیروزی پزشکیان تلاش‌های خاص خود را انجام داد و در کنار ظریف همواره با پزشکیان همراه بوده است. آذری جهرمی‌ را  نیز گرچه بسیاری در گمانه‌زنه‌ها در وزارت ارتباطات قرار داده‌اند؛ اما به نظر می‌رسد او نیز در مواجهه با مجلس دوازدهم با چالش‌هایی مواجهه گردد و از این رو تصور می‌شود در حلقه یاران همراه رئیس‌جمهور بماند. برای آذری جهرمی‌ نیز از معاونت اولی پزشکیان تا معاونت اجرایی و همانطور که گفته شد وزارت ارتباطات مطرح شده است که باید دید پزشکیان از ظرفیت این سیاستمدار جوان در کجا استفاده خواهد کرد. چهره دیگری که در کنار پزشکیان قرار داشته کسی نیست جز چهره موفق اقتصادی دولت یازدهم علی طیب‌نیا که هر چه عملکرد رضایتبخش اقتصادی حدفاصل سال‌های 92 تا 96 در جامعه بود مرهون اقدامات او بوده است. در مورد علی طیب‌نیا رئیس‌جمهور منتخب از پیش از انتخابات وی را فرمانده اقتصادی خود خوانده بود و به‌نظر هم می‌رسد که او در جایگاه فرمانده اقتصادی دولت در مقام رئیس سازمان برنامه و بودجه یا همچون اسحاق جهانگیری در دولت روحانی در جایگاه معاون اولی رئیس‌جمهور بنشیند. هر چند که گمانه‌زنی‌هایی در خصوص حضور وی در  سمت وزیر اقتصاد دولت چهاردهم نیز به گوش می‌رسد. از دیگر چهره‌های همراه با پزشکیان نیز می‌توان به سیدرضا صالحی‌امیری وزیر فرهنگ و ارشاد و در مقطعی وزیر ورزش و  جوانان دولت روحانی اشاره کرد که در شرایط حاضر محوریت برنامه‌های اجرایی پزشکیان را بر عهده دارد. اما  از صالحی‌امیری نیز برای جایگاه وزارت فرهنگ یا وزارت ورزش یاد می‌کنند که باید دید نظر رئیس‌جمهور چه خواهد بود.

*گمانه‌زنی‌ها

طی روزهای گذشته و پس از پیروزی مسعود پزشکیان لیست‌های مختلفی به‌عنوان کابینه احتمالی رئیس‌جمهور منتخب  مطرح شده است و از چهره‌های مختلفی برای حضور در کابینه دولت پزشکیان رونمایی شده است. از چهره‌هایی شناخته شده با پیشنه عملکردی مشخص تا چهره‌هایی کمتر شناخته شده که نام‌شان برای نخستین بار است که مطرح می‌شود. این در حالی است که به نظر می‌رسد مسعود پزشکیان و دولتش برای اینکه بتواند زیست بهتر و مسالمت‌آمیزی با مجموعه حاکمیت، مجلس و مردم داشته باشند به جای اینکه به‌دنبال چهره‌های تندی باشد که احتمال پذیرش و رای اعتماد از سوی مجلس برای آنها کمتر است باید چهره‌های معتدل با گرایش‌های اصلاح‌طلبانه و متخصص را به کار بگیرد که با مشکلی مواجه نشود. آنچه مسلم است تا روز  معرفی کابینه از سوی رئیس‌جمهور منتخب به مجلس  و ده‌ها بار شاهد لیست‌های اعلامی ‌مختلف از سوی برخی رسانه‌های مخالف و منتقد یا خبرنگاران خواهیم بود که از واقعیت به دور است. لذا بهتر آن است که از گمانه‌زنی‌ها  در خصوص کابینه مسعود پزشکیان پرهیز شود و آنهایی‌که تخصصی در این زمینه ندارند و فقط حدس و گمان مطرح می‌کنند سکوت کنند تا رئیس‌جمهور با دقت نظر و تدبیر در امور وزرای خود را برای خدمت به ملت و حل مشکلات کشور انتخاب کند و مسیر موفقیت را طی کند.