جعبه سیاه مرگ کارگران معدن

گروه اجتماعی: پیکر کارگران جوان و میانسال فوت شده در گاری‌های حمل ذغال‌سنگ در محیط غمبار خانواده‌ها به روی زمین  آمدند و به خانواده ها تحویل شدند،  صحنه تراژدیک و غمبار بود.  تاکنون پیکر ۳۸ کارگر فوت شده از زیر آوار بیرون ‌آمده، متاسفانه هنوز پیکر۱۱ کارگر دیگر همچنان  در زیر آوار هستند. کارگران «معدنجو»  از مناطق و شهرهای مختلف مثل زابل، مینودشت، گنبد کاووس، قوچان و بیرجند به طبس برای کار رفته بودند که  در آنجا جان باختند. حادثه معدنجو بزرگ‌ترین فاجعه معدنکاریِ در تاریخ کشور است.  ۵۱ یا ۵۲ کارگر جانباخته‌اند که ۲ نفرشان کارشناس ایمنی بوده‌اند.  نبود سنسور گاز متان عامل مرگ کارگران بوده است. علی مقدسی‌زاده، رئیس کانون هماهنگی شوراهای اسلامی کار استان خراسان جنوبی، می‌گوید: «سنسور گاز متان»  در کشور تولید نمی‌شود، باید از خارج وارد شود ؛ اما ارز برای آن تخصیص داده نشده است. 

تعداد کشته ها و مصدومان
محمد علی آخوندی، مدیرکل مدیریت بحران استان خراسان جنوبی درباره آخرین وضعیت انتقال پیکر کارگران معدن زغال‌سنگ در طبس گفت: پیکر 39 کارگر از معدن به بیرون منتقل شده است. پیکر 10 نفر از کارگران همچنان در معدن است و به زودی از زیر آوار معدن خارج می شود. مسیر دسترسی به بخش کارگاهی که کارگران در آنجا هستند تقریبا باز شده و در حال پاکسازی مسیر هستیم. تلاش می کنیم پیکر همه کارگران را از کارگاه داخل معدن خارج کنیم. 

روایت وزیر از ماجرا
احمد میدری، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی مدعی شده اصول ایمنی در معدنجو رعایت شده و این حادثه به صورتی «غیرقابل پیش‌بینی» از راه رسیده است! او گفته «به نظر می‌رسد تمام ضوابط و استانداردها را رعایت کرده بودند اما متاسفانه این حادثه رخ داد. باید بررسی‌های بیشتری صورت گیرد، علت حادثه در واقع انفجار گاز بوده و جزو مواردی است که قابل پیش بینی نیست. در نوبت قبلی کاری میزان گاز در تونل‌ها بررسی شده بوده و این عدد متعادل بوده‌ است».
کارشناسان معتقدند که در معدن پرخطر ذغال‌سنگ در منطقه‌ای مانند طبس باید سنسور گاز در معادن باشند که هر لحظه میزان گاز و تراکم آن مورد بررسی قرار گیرد و در صورت خطر کارگران با زنگ هشدار از معدن خارج شوند. ولی به گفته معدنکاران تجهیزات و تکنولوژی ایمنی روز دنیا به دلیل تحریم ها به کشور وارد نشده است.    در زمان بروز حادثه چرا هشداری صادر نشده، حتی برای کارگرانی که در بلوک B بی‌خبر از همه جا و دور از کانون حادثه مشغول به کار بودند و می‌توانستند جان سالم به در ببرند؛ اگر به آن‌ها هشدار می‌دادند حداقل ۲۰ کارگر زنده و بالای سر خانواده‌هایشان بودند.

نبود سنسور گاز متان
علی مقدسی‌زاده، رئیس کانون هماهنگی شوراهای اسلامی کار استان خراسان جنوبی، معدنکار است و از قضا چهار سال اول کار خود را در معدنجو بوده؛ او در مورد کمبود تجهیزات و به طور مشخص، نبودنِ سنسور گاز متان در معدنِ سنتیِ معدنجو به ایلنا می‌گوید: حادثه بر اثر تصادعد آنی گاز متان رخ داده؛ این اتفاق هر روز و هر هفته در معادن رخ می‌دهد؛ اما تمام مسئله این است که اگر سنسور گاز متان داشتند که میزان گاز متان را نشان می‌داد و به صورت خودکار سیستم برق کارگاه را قطع می‌کرد و علائم هشدار قوی صادر می‌شد، تلفات انسانی نداشتیم. سنسور گاز متان، فقط در یک معدن ذغال‌سنگ سنتی ایران (معدن شماره ۱ پرورده طبس) موجود هست و جای دیگر نیست. سنسور گاز متان در کشور تولید نمی‌شود، باید از خارج بیاید؛ واردات نمی‌کنند! برای خودروهای لاکچری ارز نیمایی می‌دهند برای سنسور گاز متان و نجات جان معدنکاران نمی‌دهند! ما عرض‌مان به مسئولان این است شمایی که در مجلس نشسته‌ای، شمایی که در دولت نشسته‌ای و از سود ذغال‌سنگ استفاده می‌کنی، کارگر ما زیر زمین در شرایط سخت کار می‌کند، چرا یک سنسور برایش وارد نمی‌کنید! سنسور برای معادن سنتی از همه چیز واجب‌تر است. سنسور که باشد، اگر گاز متان از ۱.۵ بیشتر شود، برق قطع می‌‌شود، به ۲ برسد مسیر تونل قطع می‌شود و وقتی هم به ۵ برسد، از اتاق کنترل دستور تخلیه می‌آید. در معدنجو دو نیروی ایمنی داخل تونل بوده‌اند و در حال گازسنجی که جان خود را از دست داده‌اند..... مسئله بعدی اینکه باید پرسید چرا بعد از انفجار به بلوک B اطلاع ندادند که معدن را تخلیه کنید گاز سمت شما می‌آید؛ زنگ خطر نداشتند....

حداقل حقوق کارگران 
مقدسی‌زاده می‌گوید: دستمزدها در معادن ذغال سنگ طبس، همان حداقل حقوق وزارت کار است؛ متوسط حقوق‌ها ۱۲ میلیون تومان است، اگر کارگری شب‌کاری و تعطیل‌کاری بایستد ممکن است ۲، ۳ میلیون تومانی بیشتر بگیرد، نهایت تا ۱۷ میلیون تومان؛ اما عموماً همان حداقل حقوق و مزایا را می‌گیرند.