کنسرت؟ فقط پولدارها لطفا!

ستاره قاسمی: در هفته‌های اخیر، دوباره شاهد افزایش قیمت بلیت‌های کنسرت در ایران بوده‌ایم. این گرانی که در سال‌های اخیر همواره روندی افزایشی داشته، بسیاری از علاقمندان به موسیقی را از حضور در اجراهای زنده محروم کرده است. برای دوستداران موسیقی، رفتن به کنسرت به تدریج تبدیل به کالایی لوکس شده که تنها قشر محدودی از جامعه توانایی پرداخت هزینه‌های آن را دارند. افزایش قیمت بلیت‌های کنسرت دلایل متعددی دارد که برخی از آنها به شرایط اقتصادی کلی کشور و برخی دیگر به هزینه‌های خاص این حوزه مربوط می‌شود.

مانند بسیاری از کالاها و خدمات دیگر، قیمت بلیت‌های کنسرت تحت تأثیر تورم قرار گرفته است. افزایش هزینه‌های برگزاری کنسرت، از جمله اجاره سالن، تجهیزات صوتی و نوری، دستمزد هنرمندان و عوامل فنی به طور مستقیم بر قیمت نهایی بلیت تأثیرگذار بوده اس. در گذشته برخی از کنسرت‌ها با حمایت‌های دولتی یا یارانه‌های فرهنگی برگزار می‌شدند که به کاهش قیمت بلیت‌ها کمک می‌کرد.، اما با کاهش این حمایت‌ها، هزینه‌های کنسرت‌ها به صورت مستقیم به مصرف‌کننده منتقل شده است.

با توجه به محدودیت‌هایی که در خصوص ظرفیت سالن‌های کنسرت به دلیل مسائل ایمنی و بهداشتی وجود دارد، برگزارکنندگان برای جبران هزینه‌ها مجبور به افزایش قیمت بلیت‌ها شده‌اند. البته با وجود مشکلات اقتصادی، همچنان تقاضا برای حضور در کنسرت‌های پرطرفدار بالا است. این افزایش تقاضا باعث شده برخی از برگزارکنندگان از فرصت استفاده کنند و قیمت بلیت‌ها را بالا ببرند.

پیامدهای گرانی

افزایش مداوم قیمت بلیت‌های کنسرت تأثیرات گسترده‌ای بر بازار موسیقی گذاشته است. از یک سو، مخاطبان با توجه به گرانی بلیت‌ها توانایی حضور در کنسرت‌ها را از دست داده‌اند و از سوی دیگر، هنرمندان نیز با کاهش تعداد مخاطبان خود روبرو شده‌اند. برخی از طرفداران موسیقی، به ویژه جوانان، که از لحاظ اقتصادی توان کمتری دارند، اکنون ناچار به کنار گذاشتن این تفریح فرهنگی شده‌اند.

همچنین برای هنرمندان نوپا و گروه‌های کمتر شناخته‌شده، افزایش قیمت بلیت می‌تواند به کاهش تعداد مخاطبان و تأثیرات منفی بر روند حرفه‌ای آنها منجر شود. با وجود این چالش‌ها، بسیاری از هنرمندان تلاش می‌کنند با تغییر مکان‌های برگزاری یا برگزاری کنسرت‌های آنلاین، بتوانند شرایط بهتری را برای مخاطبان فراهم کنند. برای کنترل این وضعیت، برخی از کارشناسان فرهنگی و هنرمندان پیشنهاداتی ارائه کرده‌اند که می‌تواند به کاهش فشار بر مخاطبان منجر شود. از جمله این راهکارها می‌توان به افزایش تعداد کنسرت‌های عمومی و رایگان، بازگشت حمایت‌های دولتی و یارانه‌های فرهنگی و همچنین توسعه کنسرت‌های آنلاین با قیمت‌های مقرون‌به‌صرفه اشاره کرد.
گرانی بلیت‌های کنسرت در ایران نه تنها بر دسترسی عمومی به موسیقی زنده تأثیر گذاشته، بلکه این هنر را برای بسیاری از افراد به یک تفریح لوکس تبدیل کرده است. برای بازگرداندن موسیقی زنده به زندگی روزمره مردم و جلوگیری از تبدیل آن به کالایی صرفا برای قشر مرفه، لازم است سیاست‌های فرهنگی و اقتصادی مناسبی در این زمینه اجرا شود.

بلیت‌های میلیونی

با توجه به افزایش اجاره‌بهای سالن‌ها پیش‌بینی می‌شد قیمت بلیت کنسرت‌ها افزایش یابد و در حال حاضر برای چند هنرمند به سقف ۱ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان رسیده است. بلیت کنسرت‌هایی که به سرعت به فروش می‌رسند؛ از جمله کنسرت‌های عرفان طهماسبی، علی یاسینی، علی زندوکیلی و آرش و مسیح، قیمت یک میلیون و ۱۰۰ هزار تومان را لمس کرده، در حالی که بلیت اجرای دیگر خوانندگان همچنان روی قیمت ۸۹۵ تا ۹۹۵ هزار تومان باقی مانده است. پیش‌بینی می‌شود این سقف‌های قیمتی نیز به زودی افزایش پیدا کنند، به طوری که هیچ کنسرتی با قیمتی کمتر از ۹۹۵ هزار تومان برگزار نشود.

این دومین افزایش قیمت بلیت کنسرت در سال جاری است. اوایل امسال، سقف قیمت بلیت به ۸۹۵ هزار تومان رسید، در حالی که تا پایان اسفند سال گذشته، این سقف ۷۹۹ هزار تومان بود. در سال ۱۴۰۱ این قیمت ۶۹۹ هزار تومان و در سال ۱۴۰۰ حدود ۴۹۵ هزار تومان بود. قبل از شیوع کرونا، سقف بلیت‌های کنسرت در تهران به ۲۹۵ هزار تومان می‌رسید.

به طور معمول، با پایان ماه صفر و شروع فصل اجراهای زنده، افزایش قیمت بلیت با توجه به عواملی همچون افزایش هزینه‌های نور، صدا، تجهیزات الکترونیکی و دستمزد کادر فنی به همراه افزایش اجاره‌بهای سالن‌ها، پیش‌بینی می‌شد، اما اینکه امسال از ابتدای سال و برای بار دوم این افزایش رخ داده، موضوعی عجیب و بی‌سابقه به نظر می‌رسد.
در شرایطی که کنسرت‌ها به عنوان یک کالای لوکس شناخته می‌شوند و بسیاری از افراد توانایی خرید بلیت‌های آن را ندارند، این افزایش قیمت هیچ توجیه منطقی یا قانونی ندارد. جالب است حتی در کیش که معمولا قیمت بلیت‌ها بالاتر از تهران است، قیمت بلیت برای امسال ۸۵۰ هزار تومان تعیین شده است.

این افزایش قیمت‌ها نه تنها بر روی دسترسی عموم به کنسرت‌ها تأثیر می‌گذارد، بلکه باعث می‌شود موسیقی زنده به کالای لوکسی تبدیل شود که تنها قشر مرفه جامعه می‌توانند از آن بهره‌مند شوند. با بالا رفتن هزینه‌ها، بسیاری از جوانان و علاقه‌مندان به موسیقی، از رفتن به کنسرت‌ها محروم می‌شوند و این وضعیت می‌تواند باعث کاهش مخاطبان و در نتیجه کاهش کیفیت و تنوع برنامه‌ها شود. در این وضعیت، انتظار می‌رود دولت و نهادهای فرهنگی در راستای حمایت از هنر و فرهنگ کشور اقداماتی انجام دهند. افزایش یارانه‌ها و حمایت‌های مالی می‌تواند به کاهش فشار اقتصادی بر روی هنرمندان و مخاطبان کمک کند. ایجاد چندین سطح قیمتی برای بلیت‌ها به طوری که هم افراد با درآمدهای پایین و هم قشر مرفه بتوانند به کنسرت‌ها دسترسی داشته باشند، می‌تواند به تعادل در بازار بلیت‌های کنسرت کمک کند. برگزاری کنسرت‌های آنلاین با قیمت‌های مناسب هم می‌تواند به دسترسی بیشتر مردم کمک کرده و هنرمندان را نیز حمایت کند.

با توجه به افزایش مداوم قیمت بلیت‌های کنسرت در ایران، این نکته به وضوح روشن است که نیاز به بازنگری در سیاست‌ها و رویکردها در این حوزه وجود دارد. تنها با همکاری دولت، هنرمندان و جامعه می‌توان به تعادل در این بازار دست یافت و دوباره موسیقی زنده را به عنوان جزء جدایی‌ناپذیر از فرهنگ عمومی کشور معرفی کرد. در غیر این صورت، آینده موسیقی زنده در ایران تحت تأثیر گرانی‌ها و محدودیت‌ها قرار خواهد گرفت و ممکن است به تدریج از دسترس عموم خارج شود.