گام بنزینی به سوی عدالت یارانهای
همدلی| برای حل ناترازی موجود در توزیع و مصرف بنزین، به نظر میرسد تنها راهکار ممکن اجرای طرح سهمیهبندی بنزین به ازای هر فرد است. این طرح میتواند با ایجاد عدالت بیشتر در توزیع یارانهها، از افزایش مصرف و واردات بنزین جلوگیری کند و به کنترل کسری بودجه ۱۴۰۴ کمک کند. در حال حاضر، سهمیهبندی بنزین بهازای هر خودرو انجام میشود؛ این وضعیت به نفع افرادی است که خودروی بیشتری دارند و بهرهمندی بیشتری از یارانهها میبرند، در حالی که اقشار بدون خودرو از این یارانه محروم هستند و بیشتر متحمل افزایش هزینههای حمل و نقل میشوند. هدف از اعطای یارانهها، حمایت از اقشار آسیبپذیر است، اما در حوزه بنزین شرایط عکس این هدف عمل میکند. بنابراین، لازم است همه شهروندان، بدون توجه به داشتن خودرو، سهمیه بنزین خود را دریافت کنند تا عدالت بیشتری در توزیع یارانهها فراهم شود.
با اجرای سهمیهبندی بنزین بهازای هر فرد، میتوان بر مصرف بیرویه و قاچاق بنزین نیز کنترل بیشتری داشت. در این راستا، ضروری است زیرساختهای لازم برای اجرای این طرح در بودجه سال آینده پیشبینی شوند تا دولت بتواند این هدف را بهصورت کامل محقق سازد. این طرح همچنین میتواند به شفافیت قیمت بنزین در بازار کمک کند و کشور را از مشکلات ناشی از قیمتهای دستوری نجات دهد.
بنزین به عنوان یکی از منابع عمومی، به همه مردم تعلق دارد و باید بهطور مساوی میان شهروندان توزیع شود. با اختصاص سهمیه بنزین به هر فرد، مدیریت مصرف نیز به عهده خود افراد قرار میگیرد؛ به این ترتیب، ناترازی در حوزه بنزین قابل حل خواهد بود. با در نظر گرفتن مزایای کنترل مصرف و افزایش عدالت در توزیع یارانهها، طرح سهمیهبندی بنزین به ازای هر فرد، گامی مؤثر در کاهش کسری بودجه ۱۴۰۴ خواهد بود و اجرای زیرساختهای لازم باید با سرعت انجام شده تا این هدف محقق شود.
اجرای این طرح نیازمند دقت در جزئیات و بررسیهای کارشناسی عمیق است تا ضمن فراهم کردن عدالت اجتماعی، مصرف سوخت نیز به درستی مدیریت شود. با ثبت سهمیه هر فرد در کارت ملی، امکان مدیریت شخصی مصرف بنزین برای هر شهروند فراهم میشود. این امر نه تنها مصرف بیرویه را کاهش میدهد، بلکه قاچاق سوخت را نیز محدود میسازد، زیرا با سهمیهبندی به افراد، نیاز به بازارهای سیاه و قاچاق کمتر خواهد شد.
تحقق عدالت یارانهای
در همین راستا، اختصاص سهمیه بنزین به هر فرد باعث میشود همه مردم بتوانند از یارانه این کالای استراتژیک بهرهمند شوند؛ حتی کسانی که خودرو ندارند. این روش توزیع، به تحقق عدالت یارانهای کمک کرده و به نفع اقشار آسیبپذیر نیز خواهد بود. علاوه بر این، این مدل توزیع سبب میشود منابع یارانهای دولت به نحو بهینهتری مصرف شده و با جلوگیری از تخصیصهای ناعادلانه، هزینههای دولت در این بخش کاهش یابد.با توجه به مزایایی که این طرح برای کاهش کسری بودجه ۱۴۰۴ و کنترل ناترازیهای بنزینی دارد، پیگیری و اجرای آن میتواند راهگشای چالشهای فعلی باشد. برای تحقق این اهداف، نیاز است دولت و نهادهای مربوطه با جدیت به ایجاد و تقویت زیرساختهای مورد نیاز بپردازند تا این طرح به درستی و بدون مشکلات فنی اجرا شود.
یکی دیگر از پیامدهای مثبت اجرای سهمیهبندی بنزین به ازای هر فرد، کاهش فشار بر بودجه دولت است. با کاهش مصرف بیرویه و محدودسازی قاچاق، دولت میتواند بخشی از منابع مالی خود را از هزینههای سنگین تأمین بنزین آزاد کند و این منابع را به بخشهای زیرساختی و ضروری دیگر اختصاص دهد. این اقدام نه تنها بهبود اقتصادی و تأمین عدالت اجتماعی را به همراه دارد، بلکه به تثبیت بازار داخلی و جلوگیری از نوسانات ناگهانی قیمتها کمک میکند.
علاوه بر این، طرح سهمیهبندی بنزین به نفر به معنای ایجاد نوعی بازتوزیع منابع ملی است؛ این طرح به اقشاری که پیشتر از یارانه بنزین محروم بودهاند نیز امکان بهرهمندی از منابع ملی را میدهد و تعادل را در بخش حمل و نقل عمومی و خصوصی برقرار میسازد. با تنظیم دقیق و پیوسته این طرح میتوان شاهد کاهش هزینههای حملونقل عمومی و کاهش تورم در این حوزه نیز بود.در نهایت، موفقیت این طرح به هماهنگی مستمر بین دولت، مجلس و سایر نهادهای مرتبط وابسته است. به همین دلیل لازم است این طرح در لایحه بودجه سال آینده به طور کامل و جامع پیشبینی شود و دولت اقدامات لازم برای تأمین زیرساختهای فنی و اداری آن را بهطور جدی دنبال کند. در این مسیر، حمایت از این طرح نه تنها به حل مشکلات اقتصادی و بودجهای کشور کمک میکند، بلکه میتواند الگویی پایدار از توزیع عادلانه منابع ملی را برای سالهای آینده فراهم کند.