افزایش تعرفه اینترنت با فیلترینگ و هزینه VPN، توجیه ندارد!

رامتین موثق

داستان غم‌انگیز فیلترینگ از زمان دولت احمدی‌نژاد و با اعتراضات سال 1388 آغاز شد و اولین شبکه‌های مجازی که فیلتر شدند، فیسبوک و توییتر بودند. البته این فیلترینگ به فیسبوک و توییتر محدود نشد و بسیاری از سایت‌ها نیز از دسترس کاربران خارج شد. این اقدامات باعث شد که بسیاری از جریان‌های سیاسی شعار رفع فیلترینگ سردهند. 

دولت حسن روحانی که در سال 96 با وعده آزادی‌های اجتماعی سرکار آمد، بلافاصله با اعتراضات معیشتی دی 96 روبه‌رو شد و واتسپ و تلگرام را فیلتر کرد اما وضعیت در آبان خونین 1398 بدتر شد و دولت حتی اینترنت آزاد را به روی شهروندان بست! دولت ابراهیم رئیسی نیز از این شعار استفاده کرد و خود رئیس‌جمهور قبلی در مستند انتخاباتی خود درباره فیلترینگ اینستاگرام اظهار کرد که مردم در آنجا کسب‌وکار دارند و او با معیشت مردم کاری ندارد؛ شعاری که 1 سال دوام داشت و در اعتراضات سال 1401 اینستاگرام هم فیلتر شد.

    عضو هیأت مدیره انجمن ناشران دیجیتال در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»: بسیاری از کسب‌وکارهای اینترنتی اکنون تقریبا با فیلترشکن کار خود را ادامه می‌دهند و مشکلشان فقط کندی سرعت است اما در موج اولیه فیلترینگ کسب‌وکار کسانی که سال‌ها برای آن زحمت کشیده بودند، را دچار اختلال کرد

حال دولت چهاردهم از ابتدا مخالفت خود را با فیلترینگ اعلام کرد؛ هرچند که مسعود پزشکیان در مناظرات انتخاباتی احتمال فیلترینگ و قطع کردن اینترنت را در شرایط بحرانی منتفی ندانست!

فیلترینگ تا پایان سال و در سه مرحله برداشته خواهد شد

به نظر می‌رسد که فعلا فیلترینگ به پایان کار خود رسیده است و در تازه‌ترین اظهارات، مجید فراهانی، معاون هماهنگی و پیگیری معاون اجرایی پزشکیان، روز جمعه 9 آذر در هشتمین کنگره ملی حزب ندای ایرانیان که در سالن پیامبر اعظم وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات برگزار شد، اعلام کرد که فیلترینگ تا پایان سال و در سه مرحله برداشته خواهد شد، سایر امور نیز با توجه به مقدورات در حال پیگیری است.

روز چهارشنبه هم در حاشیه جلسه هیات دولت، وزیر ارتباطات خبر داد: طرحی برای رفع فیلترینگ آماده و از طریق رئیس جمهور به شورای سران رساندیم. اما این تنها اظهارات ستار هاشمی نیست، او این روزها مدام درباره فیلترینگ صحبت می‌کند. وزیر ارتباطات دوشنبه 5 آذر در همایش بانکداری نوین و نظام‌های پرداخت شرکت کرد و اول سخرانی خود از افراد حاضر خواست که اگر فیلترشکن دارند دست خود را بالا ببرند و به گفته شاهدان، تقریبا تمام افراد حاضر دست خود را بالا گرفته بودند و هاشمی تاکید کرد که 80 درصد افراد جامعه از فیلترشکن استفاده می‌کنند.

وزیر ارتباطات همچنین سه‌شنبه 6 آذر در صبحانه کاری خود با فعالان اقتصادی و اعضای اتاق بازرگانی به این موضوع پرداخت زیرا یکی از دغدغه افراد حاضر بود. برای مثال، حجت میرزایی، رئیس مرکز پژوهش‌های اتاق ایران، گفت: موضوع مشترک همه مردم، فیلترینگ است؛ ۳۳۰ هزار از کسب‌وکارها در اثر فیلترینگ از بین رفته‌اند. بخش بزرگی از فعالیت دیگر اقتصادی هم وابسته به اینترنت است. مثلاً در شیراز، به‌عنوان مرکز گردشگری ایران امکان استفاده از مسیریاب در بسیاری از جاها وجود ندارد.

در همین نشست اما فعالین حوزه درخواست افزایش تعرفه‌های اینترنت را داشتند که مورد مخالفت هاشمی به دلیل سازگار نبودن آن با معیشت مردم قرار گرفت.

    فیلترینگ در شرایط بحرانی انجام شد و در آن شرایط، شورای عالی امنیت ملی و دیگر نهادهای امنیتی تصمیم گرفتند که فیلترینگ را اجرا کنند اما اکنون که شرایط کشور عادی است و مشکلی وجود ندارد، فیلترینگ دیگر موضوعیت ندارند

واکنش کسب‌وکارهای اینترنت 

به عضو شورای عالی فضای مجازی

در همین حین، به نظر می‌رسد که موافقان فیلترینگ زورهای آخر خود را می‌زنند. برای مثال رسول جلیلی، عضو شورای عالی فضای مجازی و از نزدیکان سعید جلیلی، در یک برنامه تلویزیونی مخالفت خود را با رفع فیلترینگ اعلام کرد و از نمونه‌های بومی‌سازی اپلیکشن‌های فیلترشده دفاع کرد. او برای مثال اپلیکشن نشان را جایگزین ویز دانست و از دیجی‌کالا به عنوان جایگزین آمازون یاد کرد.

این اظهارات مورد واکنش خود همین کسب‌وکارها قرار گرفت. محمدجواد شکوری، مدیر گروه صبا ایده، با حمایت از رفع فیلترینگ اعلام کرد: «نظر ما همینی است که بارها و بارها گفتیم و اعلام رسمی کردیم: فیلترینگ یوتیوب رو بردارین و آپارات را بهانه فیلتر و چماق تصمیمات غلط قبلی نکنید...»

مسیریاب‌ نشان نیز به اظهارات جلیلی مبنی بر اینکه «عملکرد پلتفرم‌های ایرانی نتیجه فیلترینگ رقبای خارجی است» انتقاد کرد. تیم نقشه و مسیریاب «نشان» خطاب به جلیلی نوشت: «آقای جلیلی، سیاست‌های محدودکننده شما و هم‌فکرانتان در فضای مجازی، منجر به تحمیل هزینه‌های چند هزار میلیارد تومانی به کاربران ایرانی شده است. امروز ۷۰ تا ۸۰ درصد کاربران اینترنت در ایران مجبور به استفاده از فیلترشکن‌هایی هستند که امنیت بخش قابل‌توجهی از آن‌ها مشخص نیست. این سیاست باعث افت شدید امنیت موبایل‌های کاربران، حملات گسترده زیرساختی به کسب‌وکارهای آنلاین و هدر رفت زمان میلیون‌ها نفر برای دسترسی به پلتفرم‌های کاربردی و موردعلاقه‌شان شده است.»

علی شریفی زارچی، استاد دانشگاه صنعتی شریف، نیز واکنش داد و در صفحه شخصی خود در ایکس نوشت: «مدیران نشان، آپارات، دیجی‌کالا، کافه بازار و ... قاطعانه اظهارات یک عضو شورای عالی فضای مجازی را که گفته بود فیلترینگ به نفع کسب‌وکارهای داخلی است، رد کردند. اکنون باید بپرسیم چرا ایشان که از بزرگترین فروشندگان فیلترینگ است، عضو آن شورا است و برای یک ملت تصمیم می‌گیرد؟»

نابودی کسب‌وکارها با موج اول فیلترینگ

عضو هیأت مدیره انجمن ناشران دیجیتال در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»، موضوع فیلترینگ را لوث شده دانست و درباره ادعای عضو شورای عالی فضای مجازی تصریح کرد که این اظهارنظر برای برخی کسب‌وکارهای مجازی داخلی مطرح شده است که خود این کسب‌وکارها با آن مخالفت کرده‌اند. 

    شهرام حاج قربانی: افزایش تعرفه اینترنت در کنار هزینه فیلترشکن، یک هزینه اضافه بر سازمان برای کاربران دارد و تاثیر‌گذاری خود را بیشتر نشان می‌دهد و گاه این افزایش قیمت اینترنت با اعداد و ارقام بالاتری انجام می‌شود که بالاخره مصرف‌کنندگان اینترنت و متعاقب آن، مشتریان کسب‌وکارهای مجازی، از این افزایش قیمت ضربه می‌خورند

شهرام حاج قربانی با تاکید بر اینکه با فیلترینگ بسیاری از کسب‌وکارها نابود شد، افزود: آسیب آن برای کسانی بود که در اینستاگرام و دیگر بسترها کسب‌وکار انجام می‌دادند.

به گفته او، بسیاری از کسب‌وکارهای اینترنتی اکنون تقریبا با فیلترشکن کار خود را ادامه می‌دهند و مشکلشان فقط کندی سرعت است اما در موج اولیه فیلترینگ کسب‌وکار برخی از این افراد، کسانی که سال‌ها برای کسب‌وکار خود زحمت کشیده بودند، دچار اختلال کرد.

فیلترینگ در شرایط عادی موضوعیتی ندارد

این فعال اقتصادی به اظهارات وزیر ارتباطات اشاره کرد و گفت: وقتی بیش از ۸۰ درصد افرادی که از اینترنت استفاده می‌کنند فیلترشکن دارند، پس عملا فیلترینگ به نتیجه‌ای که مدنظر مدافعین آن است، نرسیده و فقط زحمت برای مردم و کسب‌وکارها ایجاد کرده است.

حاج قربانی یادآور شد: فیلترینگ در شرایط بحرانی انجام شد و در آن شرایط، شورای عالی امنیت ملی و دیگر نهادهای امنیتی تصمیم گرفتند که فیلترینگ را اجرا کنند.

او تاکید کرد: اکنون شرایط کشور عادی است و مشکلی وجود ندارد و با توجه به این مولفه‌ها، فیلترینگ دیگر موضوعیت ندارند و حداقل به نظر می‌رسد دولت نظرش اینست که شرایط دوباره اصلاح شود و به قبل از فیلترینگ برگردد.

افزایش تعرفه اینترنت باید با حذف فیلترینگ  همراه باشد

عضو هیأت مدیره انجمن ناشران دیجیتال درباره درخواست افزایش تعرفه اینترنت بیان کرد: به این موضوع باید از دو منظر نگاه کرد. یکی از منظر ارائه‌دهندگان سرویس‌های اینترنتی است؛ آنها به هرحال چالش‌هایی دارند و هزینه‌هایشان افزایش پیدا کرده است اما موضوع اصلی اینست که چندبار در این یکی دو سال اخیر، تعرفه اینترنت افزایش یافته است.

حاج قربانی ادامه داد: شاید اگر این هزینه را کنار هزینه‌ای که افراد برای خرید فیلترشکن می‌کنند، درنظر بگیریم، از این منظر توجیه‌پذیر باشد که بگوییم اگر در زمانی که فیلترینگ برداشته شود و کسی دیگر پول فیلترشکن ندهد، مقداری تعرفه اینترنت هم افزایش پیدا کند، مشکلی نیست.

او با عنوان اینکه واقعیت قضیه اینست که باید بتوانیم اینترنت را به قیمت مناسب‌تر در اختیار اقشار مختلف قرار دهیم، اظهار کرد: یکسری از سرویس‌هایی که داده می‌شود، سرویس‌هایی است که برای مناطق دورافتاده است و اتفاقا در آن مناطق، مردم هم به لحاظ تمکن مالی مشکل دارند و هم اینکه سرویس خوبی دریافت نمی‌کنند و اگر تعرفه برای این افراد افزایش پیدا کند، باعث می‌شود که برخی از دسترسی به اینترنت محروم شوند.

این کارشناس اضافه کرد: افزایش تعرفه و قیمت اینترنت باید توجیه‌پذیر، قابل قبول و طبق بررسی‌های نهادهای مربوطه مانند شورای رقابت و سازمان حمایت از مصرف‌کننده باشد. این نهادها باید ورود کنند و بررسی شود که این افزایش در یک حد معقول و در نسبت با افزایش سالیانه هزینه‌های شرکت‌های ارائه‌کننده باشد و در این حالت منطقی است که تعرفه‌ها افزایش پیدا کند.

حاج قربانی با بیان اینکه افزایش تعرفه اینترنت در کنار هزینه فیلترشکن، یک هزینه اضافه بر سازمان برای کاربران دارد و تاثیر‌گذاری خود را بیشتر نشان می‌دهد، در پایان تصریح کرد: اما گاه این افزایش قیمت با اعداد و ارقام بالاتری انجام می‌شود که بالاخره مصرف‌کنندگان اینترنت و متعاقب آن، مشتریان کسب‌وکارهای مجازی، از این افزایش قیمت ضربه می‌خورند.