۲ هزار بدهکار مهریه در زندان‌ها!
در سال های اخیر با رشد تورم و افزایش قیمت سکه، مساله مهریه زنان اهمیت بیشتری پیدا کرده است. این اهمیت از آنجایی نشات می گیرد که دریافت مهریه برای برخی تبدیل به راهی برای کسب درآمد شده و معضل بزرگی را به وجود آورده است.
روزنو :
در شرایطی که روزانه و هفتگی قیمت سکه در کشور رکورد می زند و همچنین آمار شیوع طلاق، در جامعه روند افزایشی دارد، حدود ۲ هزار مرد ایرانی که با توجه به افزایش چندبرابری قیمت سکه، پرداخت مبالغ بالای مهریه ندارند، در زندان هستند. مردانی که شاید در طول عمرشان یک کار خلاف قانون نیز انجام نداده و بسیاری از آنها حتی چراغ قرمز هم رد نکرده اند، اما سال‌ها باید در زندان بمانند تا شاید اتفاق یا خیری پیدا بشود و چند سکه از مهریه آنها را پرداخت کند. آمار حدود ۲ هزار زندانی مهریه را روز گذشته سید اسدالله جولایی رئیس هیأت امنای ستاد دیه کشور اعلام کرد که بنا به آمار دقیق او، ۱۹۴۱ زندانی بدهکار مهریه هستند که به دلیل مهریه‌های بالا و ناتوانی در پرداخت مهریه در زندان هستند و هیچ شغل و درآمدی ندارند، حالا باید تعداد زیادی سکه مهریه بدهند و به دلیل عدم توانایی مالی در زندان هستند. وی همچنین گفته است که برخی از این افراد اگر بخواهند در زندان بمانند بیش از هزار سال باید بمانند و اگر زنده ماندند آن وقت بدهی مهریه آنها پرداخت شود، با علما و مراجع معظم تقلید نیز این موضوع در میان گذاشته شده است و امیدواریم همه دست به دست هم بدهیم که با اصلاح قانون این مشکل برطرف شود. شایسته نیست که به این دلایل یک انسان سال‌ها در زندان بماند.»
موضوعی که چند وقت پیش هم، رئیس قوه قضائیه نیز به آن اشاره کرد و خطاب به زندانیان مهریه در شهرکرد گفت: «من هم قادر به پرداخت ماهانه یک سکه نیستم». مردادماه امسال که حجت‌الاسلام محسنی اژه‌ای در جریان بازدید خود از زندان مرکزی شهرکرد، زمانی که یکی از زندانیان محکومِ مهریه اعلام کرد که از پرداخت حتی یک قطعه سکه در ماه نیز عاجز است که در این هنگام، رئیس قوه قضائیه خطاب به این محکوم گفت که «من و بسیاری از اشخاص دیگری که اینجا هستند نیز قادر به پرداخت ماهیانه یک سکه نیستیم.» سپس رئیس قوه قضائیه خطاب به همگان توصیه کرد که «در هنگام هر عقد و توافق و معامله‌ای، به وسع و تمکن مالی و ظرفیت‌های خود بنگرند و زیر بار تعهداتی که از توان‌شان خارج است نروند.»
آمارهای ترسناک طلاق و مهریه
در سال های اخیر با رشد تورم و افزایش قیمت سکه، مساله مهریه زنان اهمیت بیشتری پیدا کرده است. این اهمیت از آنجایی نشات می گیرد که دریافت مهریه برای برخی تبدیل به راهی برای کسب درآمد شده و معضل بزرگی را به وجود آورده است. از این رو دولت برای جلوگیری از این مشکلات طرح هایی ارائه کرده که یکی از آنها طرح حق ثبت مهریه و نحوه محاسبه هزینه حق ثبت سکه است. بر اساس این طرح، زوجین به هنگام تعیین مهریه باید بر اساس میزان مهریه تعیین شده، مبلغی را به عنوان حق ثبت مهریه پرداخت کنند. این مبلغ بستگی به میزان مهریه دارد و هرقدر که مهریه بالاتر باشد، میزان حق ثبت نیز بالاتر خواهد بود. آمارهای ثبت احوال نشان می دهد از یک دهه قبل روند صعودی طلاق آغاز شده و از هر سه ازدواج یک مورد به طلاق منتهی می شود. به عبارت دیگر در مقابل هر ۱۰۰ ازدواج ۳۲ مورد طلاق اتفاق می افتد و این موضوع سبب شده تا منحنی طلاق در ایران طی یک دهه گذشته روند رو به رشدی داشته باشد. عباس اسدی وکیل پایه یک دادگستری و عضو کانون وکلا درخصوص طرح اصلاح قانون مهریه و تاثیر آن بر کاهش طلاق و زندانیان مهریه می گوید: مطابق قانون جدید، نحوه محاسبه هزینه حق ثبت سکه در سال ۱۴۰۳، برای مهریه های بین ۱۴ تا ۱۰۰ سکه، ۴ دهم درصد، برای مهریه های بین ۱۰۰ تا ۲۰۰ سکه، دو درصد و برای مهریه های ۲۰۰ سکه به بالا، ۱۵ درصد است. البته آنطور که گفته می شود، هنوز این طرح تصویب نشده، اما اگر تصویب شود، به عنوان محدودیتی برای زنان تلقی می شود. موافقان طرح که در صدر تصویب این قانون هستند، معتقدند که با تعیین حق الثبت برای ثبت مهریه در دفاتر ازدواج و الزام زوجین به پرداخت آن از تعیین مهریه های سنگین جلوگیری شده و به این ترتیب در طولانی مدت تعداد محکومین به حبس بابت مهریه کاهش می یابد. مخالفان طرح نیز معتقدند مهریه تنها ابزار زن در کشور ما برای دریافت حقوق مالی و گرفتن حق طلاق بوده و حذف اجباری این حق از حقوق مالی زوجه موقعیت حقوقی وی را متزلزل خواهد کرد.
حق زنان فراموش نشود
عبدالصمد خرمشاهی، حقوقدان با اشاره به اینکه سال‌ها است درباره مشکلات مهریه صحبت کرده است، می‌گوید: «به طور کلی اصل مسأله به مبحث زندان باز نمی‌گردد، از طرفی حقوق زنان هم مطرح است. زنان هنگام تنظیم سند و پای سفره عقد وعده و وعیدهایی می‌شنوند و در نهایت هم دستشان جایی بند نیست، باید مشکل از ابتدا حل شود. چرا مردی که به خواستگاری می‌آید، بدون پشتوانه هزار سکه مهر می‌کند؟ اگر به این سؤال پاسخ منطقی داده شود کل ماجرا تمام می‌شود. آیا برای مهر کردن ۱۰۰۰ سکه نباید پشتوانه وجود داشته باشد؟ دقیقاً شبیه همین مسأله درباره چک هم وجود داشت و به نوعی چک به ابزاری برای کلاهبرداری تبدیل شده بود؛ در حال حاضر دارنده چک باید ضمانت اجرایی داشته باشد، با سختگیری‌هایی که شده و گام‌های مثبتی که برداشته شده، کلاهبرداری‌های مربوط به چک هم تا اندازه قابل توجهی کم شده و شاهد هستیم که آمار زندانیان چک هم کاهش یافته‌اند. در مورد مهریه هم همین طور است. سال‌ها است که شاهدیم، زنان پس از مستأصل شدن، مهریه را به اجرا گذاشته و در مقابل هم مرد یا کلاً بضاعت ندارد یا اموال خود را به شخص دیگری منتقل کرده و در نهایت این دو دسته به زندان خواهند رفت. این حقوقدان با تأکید بر این نکته که زندانی شدن تنها بارقه‌های امید بازگشت به زندگی مشترک را نیز از بین خواهد برد، می‌افزاید: بعد از زندانی شدن مرد، دیگر تعامل و تفاهم معنایی ندارد، از سوی دیگر هم نمی‌توانیم بگوییم که زنان بیکار نشسته، دست روی دست بگذارند و حقوق خود را نادیده بگیرند و باقی عمر را هم با حسرت زندگی کنند. باید شرط و شروط را از همان روز اول قائل شد.» به اعتقاد خرمشاهی موضوع دیگری هم که به دامنه مشکلات در حوزه مهریه می‌افزاید، جهل در قوانین است، ۸۰ درصد مشکلات خانواده‌ها مربوط به جهل در قوانین است، در دفترخانه ازدواج یا همان سر سفره عقد باید طرفین با قوانین آشنا شوند تا بسیاری از مشکلات ایجاد نشود. آگاهی دادن و آموزش به دختران و پسران و رعایت حقوق یکدیگر از مواردی است که باید جدی گرفته شود، رعایت حقوق شهروندی از اصولی است که باید همه به آن پایبند باشیم.
