کشورگشایی نوین
روزنو :پرونده اوکراین یکی از موضوعاتی است که این روزها به سرتیتر اخبار و تحولات سیاسی- نظامی در نظام بین‌الملل تبدیل شده که محرک آن را بدون تردید باید دونالد ترامپ دانست.
تاکید مجدد “ترامپ” بر مالکیت کانادا، کانال پاناما گرینلند، خلیج مکزیک، تنش با اوکراین و عزم آمریکا برای خروج از سازمان ملل، حکایت از بازگشت آمریکا به دوران جدید امپریالیسم و کشورگشایی دارد
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات‌متحده که حالا یک ماه از ورود مجددش به کاخ سفید می‌گذرد (چهارشنبه) در شبکه اجتماعی تروث سوشال (حقیقت) از دستورش برای حذف طرح ترافیک در محدوده مرکزی نیویورک خبر داد و در پیام خود نوشت: «قیمت‌گذاری تراکم مُرد، منهتن و کل نیویورک نجات یافت. زنده‌باد پادشاه». چندی بعد، کاخ سفید این پیام را در اینستاگرام و حساب ایکس خود با تصویری از ترامپ که تاجی بر سر دارد، منتشر کرد که این عکس در قابی شبیه به جلد مجله تایم قرار داشت و در نهایت واکنش‌های فراوانی در پی داشت. پولیتیکو در واکنش به انتشار این تصویر نوشت: «ترامپ همزمان با ادامه تلاش جدی برای تغییر نظام حکومت‌داری در آمریکا و تطبیق آن با آنچه در ذهن خود دارد، به طرز فزاینده‌ای علاقه وافر خود به سلطنت را نشان می‌دهد». از سوی دیگر کتی هوکول، فرماندار نیویورک در واکنشی که به طور گسترده ویدئوی آن در شبکه‌های اجتماعی بازنشر شده، خطاب به ترامپ گفت که «نیویورک ۲۵۰ سال است که از هیچ پادشاهی فرمان‌برداری نکرده و بنا ندارد که هم‌اکنون چنین کند». او همچنین اظهار کرد که «ایالات‌متحده کشوری است که مردم آن با حاکمیت قانون زندگی می‌کنند نه فرمان شاه؛ در دادگاه منتظر شما هستیم». همین موضع فرماندار نیویورک به صورت واضح نشان می‌دهد که اوضاع‌واحوال در قطب اقتصادی ایالات‌متحده میان دو حزب دموکرات‌ها و جمهوری‌خواه خوب نیست و باید منتظر یک نبرد جدید در نیویورک، جایی که ترامپ در دولت بایدن دادگاهی شد، باشیم؛ چراکه فرماندار فعلی نیویورک برای وضع طرح ترافیک در محدوده مرکزی این شهر موافقت جو بایدن را کسب کرده بود اما حالا وزارت حمل‌ونقل دولت ترامپ، حمایت از این برنامه را لغو کرده و از آن به خاطر به بار آوردن هزینه اضافی برای مردم نیویورک انتقاد کرده است.
اینکه فرماندار نیویورک و تیم وی چگونه قرار است طرح ترامپ در قبال نیویورک را در دادگاه ایالتی به چالش بکشند، موضوعی است که در آینده نه چندان دور ابعاد آن منتشر خواهد شد اما آنچه در این میان باید مورد نظر قرار بگیرد این است که استفاده از واژه «پادشاه» توسط ترامپ و انتشار تصویر او با تاج پادشاهی در حساب کاربری کاخ سفید در زمانه‌ای رخ داده که حالا اقدامات وی در داخل و خارج زیر ذره‌بین قرار گرفته و چالش‌های عجیب‌وغریبی را به وجود آورده است که تمام آنها را باید ذیل شعار انتخاباتی ترامپ یعنی «عظمت را دوباره به آمریکا بازگردانیم» بررسی کنیم. در این خصوص ۷ محور اصلی وجود دارد:
۱. اوکراین و تاکید بر یک‌جانبه‌گرایی
پرونده اوکراین یکی از موضوعاتی است که این روزها به سرتیتر اخبار و تحولات سیاسی- نظامی در نظام بین‌الملل تبدیل شده که محرک آن را بدون تردید باید دونالد ترامپ دانست. چند روز بیشتر از دیدار وزرای خارجه روسیه و آمریکا در ریاض با محوریت پایان دادن به جنگ اوکراین نمی‌گذرد اما واکنش‌های اروپا و کی‌یف به قدری به ماهیت و پشت پرده‌های این مذاکرات گسترده بوده که حالا یک موج ضد ترامپ در این پرونده به راه افتاده است. اینکه ترامپ از یک‌سو زلنسکی را فاقد صلاحیت برای ادامه ریاست جمهوری می‌داند و همسو با آن ایلان ماسک هم خواهان برگزاری انتخابات در کی‌یف می‌شود و حتی رئیس‌جمهوری اوکراین از سوی تیم فعلی کاخ سفید دیکتاتور خوانده می‌شود و در مقابل زلنسکی اعلام می‌کند که ترامپ بر هیچ چیز اشراف ندارد و اساساً داده‌های ارائه شده به او غلط است، نشان از اوج تنش در پرونده اوکراین میان رهبران این دو کشور دارد.
حتی جی‌دی ونس، معاون رئیس‌جمهور آمریکا مجدداً به زلنسکی حمله کرده و گفته است که «اوکراین بدون سخاوتمندی ایالات‌متحده وجود نداشت. بنابراین زلنسکی باید تشکر کند و اگر هم با ترامپ مخالفتی دارد باید تلفن را بردارد و با او تماس بگیرد یا با یکی از دیپلمات‌های بزرگ ما تماس بگیرد نه اینکه تور رسانه‌ای دور اروپا راه بیندازد و درباره رئیس جمهور ایالات‌متحده بدگویی کند. این یک کار توهین‌آمیز و ضمناً احمقانه است».
۲. غزه و تزریق شوک به کشورهای عربی
موضوع دیگری که حالا باعث شده تا خاورمیانه و کشورهای حاشیه خلیج‌فارس با یک بحران جدید روبه‌رو شوند، طرح ماورایی و بی‌پشتوانه ترامپ در قبال غزه و انتقال جمعیت این باریکه به مصر، اردن و حتی عربستان سعودی است. اعلام این طرح نه تنها مخالفت عبدالله دوم، پادشاه اردن و عبدالفتاح السیسی، رئیس‌جمهوری مصر را برانگیخت بلکه باعث شد تا مقامات ارشد عربستان سعودی (از محمد بن‌سلمان، ولیعهد عربستان تا ترکی فیصل، رئیس سابق سرویس اطلاعاتی این کشور) علیه این طرح ترامپ و حتی اظهارات نتانیاهو که گفته بود «جمعیت غزه می‌تواند در عربستان مستقر شود»، موضع تهاجمی بگیرند. حتی محمد بن‌سلمان، ولیعهد عربستان (جمعه) روسای کشورهای شورای همکاری خلیج‌فارس، رئیس‌جمهور مصر و پادشاه اردن را به یک نشست غیررسمی در ریاض دعوت کرد. این واکنش‌ها به این دلیل است که ترامپ در اظهارات خود در کنفرانس خبری‌اش با نتانیاهو در کاخ سفید از این طرح به عنوان تفرجگاه خاورمیانه سخن گفته بود که واکنش‌های بسیار منفی و گسترده‌ای نه تنها با محوریت منطقه بلکه در اروپا داشت.
۳. ایران، مذاکره، بمباران
گفت‌وگوی ایران با ایالات‌متحده آن هم با دولت ترامپ ازجمله محورهایی است که طی یک ماه اخیر و با ورود مجدد وی به کاخ سفید، در فهرست عناوین سیاسی همچنین خبری قرار گرفته است. او ابتدا با تعریف و تمجید از ایران پیش آمد ولی چندی بعد اقدام به تهدید کشورمان کرد و گزینه مذاکره یا بمباران را مطرح کرد که محوریت سخنان خود را در این مدت بر ادعای ساخت سلاح هسته‌ای توسط تهران قرار داده است؛ تا جایی که مارکو روبیو، وزیر امور خارجه آمریکا در مصاحبه اخیر خود مجدداً اعلام کرد که «ایران هسته‌ای وجود نخواهد داشت» که یک رویکرد تهاجمی را نشان می‌دهد که از سوی مقامات ارشد کشورمان برخلاف سخنان پیشین او ارزیابی شده است.
۴. منهای اروپا!
رویکرد ترامپ در قبال اروپا صرفاً به قضیه اوکراین محدود نمی‌شود. اگرچه کشورهای قاره سبز اعتقاد دارند که ترامپ آنها را در این پرونده به روسیه فروخته است اما باید توجه شود که دخالت ایلان ماسک و تیم ترامپ در روند جاری سیاست داخلی کشورهایی مانند آلمان، انگلیس و … با محوریت حمایت از جریان‌های راست افراطی صدای دولت‌های اروپا را درآورده است. از سوی دیگر آنها همین حالا نگران امنیت خود پس از پایان جنگ اوکراین به نفع روسیه هستند همچنین سایه جنگ تعرفه‌ای بر سر آنها سنگینی می‌کند که همگی نشان از تحکم ایالات‌متحده دارد.
۵. مکزیک، پاناما، گرینلند
موضوع تغییر نام خلیج مکزیک از دیگر مسائلی است که نشان می‌دهد ترامپ اساساً همان مشی امپریالیسمی دهه ۹۰ میلادی را پیش گرفته است. او صراحتاً دستور می‌دهد که نام این خلیج باید به خلیج آمریکا تغییر کند و اتفاقاً گوگل هم این دستور را عملیاتی می‌کند! همچنین قضیه خرید گرینلند و تسلط بر کانال پاناما که چندی بود از رسانه‌های آمریکا به حاشیه رفته بود حالا باز هم برجسته شده است. ترامپ اخیراً در مراسم شام فرمانداران جمهوری‌خواه برای چندمین بار اعلام کرد که «ما به گرینلند نگاه می‌کنیم و باید کانال پاناما را پس بگیریم زیرا این چیزی نبود که بر سر آن توافق کردیم». او خاطرنشان کرد که کانال پاناما هزینه هنگفتی برای آمریکا داشته و جان هزاران نفر را گرفته اما جیمی کارتر، رئیس‌جمهور پیشین آمریکا آن را در ازای تنها یک دلار واگذار کرد!
۶. کانادا، ایالت پنجاه‌ویکم
پرونده دیگر که نشان می‌دهد، ترامپ یک‌جانبه و با سرعت زیادی به سمت احیای تفکر امپریالیستی و نگاه از بالا به پایین علیه تمام جهان است، بحث الحاق کانادا به خاک ایالات‌متحده خواهد بود. او بارها طی یک ماه گذشته اعلام کرد، کانادا می‌تواند ایالت پنجاه‌ویکم ما باشد و جاستین ترودو هم می‌تواند به عنوان فرماندار این ایالت، ایفای نقش کند. همین موضع نه تنها باعث اعمال تعرفه‌های ۲۵ درصدی علیه کانادا و حتی مکزیک به عنوان شرکای آمریکا در «پیمان نفتا» شده بلکه موجب به وجود آمدن دشمنی میان این دو همسایه شده است. در این خصوص طبق نتایج نظرسنجی جدیدی که از سوی موسسه افکارسنجی «لِجِر» برگزار و توسط وب‌سایت «گلوبال نیوز» منتشر شد، نزدیک به ۳۰ درصد کانادایی‌ها، آمریکا را به دلیل مواضع و اظهارات دونالد ترامپ به عنوان «دشمن» کشورشان در نظر می‌گیرند و مساله اینجاست که ترامپ قرار است ۴ سال دیگر در کاخ سفید حضور داشته باشد!
۷. خداحافظی با سازمان ملل؟
اما آخرین محور که جمعه علنی شد و حتی واکنش روسیه را هم برانگیخت، طرح واشنگتن برای خروج از سازمان ملل متحد است. براساس اسنادی که در وب‌سایت سناتور جمهوری‌خواه مایک لی منتشر شده، نشان می‌دهد که جمهوری‌خواهان در مجلس سنای آمریکا، لایحه‌ای با موضوع خارج شدن کامل آمریکا از برنامه‌های سازمان ملل را در این مجلس مطرح کرده‌اند. این لایحه خواستار توقف تمامی اشکال پشتیبانی مالی آمریکا از سازمان ملل ازجمله مشارکت‌های ارزیابی شده و داوطلبانه می‌شود و حتی مشارکت آمریکا در هر گونه ماموریت صلح‌بانی مربوط به سازمان ملل را ممنوع اعلام می‌کند. در این راستا دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین (جمعه) اعلام کرد که درحال حاضر هیچ جایگزینی برای سازمان ملل وجود ندارد همچنین راهی هم برای ایجاد جایگزینی برای آن وجود نخواهد داشت.
با نگاهی به این ۷ محور و اقدام ترامپ درباره پادشاه خطاب کردن خود به خوبی می‌توان دریافت که رئیس‌جمهوری ایالات‌متحده با محور قرار دادن شعار «عظمت را دوباره به آمریکا بازگردانیم» که به «گاما» معروف است به دنبال رونمایی از امپریالیسم نوین در ظاهر و باطن امر است. در این راستا فرانسیس فوکویاما، فیلسوف معروف آمریکایی در تاریخ ۱۰ فوریه سال جاری میلادی مطلبی را با عنوان «به قرن نوزدهم خوش آمدید: امپریالیسم جدید آمریکایی» منتشر کرد که در آن دقیقاً همین موضوع را گوشزد می‌کند که ترامپ ایده قرن نوزدهمی حوزه‌های نفوذ را از اساس احیا کرده است!
