پاستور و کرملین در روزهای حساس

روابط سیاسی ایران و روسیه در سال‌های اخیر با گمانه‌زنی‌هایی ادامه دارد. عده‌ای تاکید دارند که نباید به روس‌ها تحت هر شرایطی اعتماد کرد و با برنامه‌های آنها در فضای بین‌المللی بازی کنیم.

در سوی دیگر هم طیفی هستند که در ادامه آنچه نگاه به شرق نامیده می‌شود معتقدند دیپلمات‌های روسی می‌توانند در هدایت سکان سیاست‌ خارجه تهران را همراهی و یاری کنند. البته در این بین برخی معتقدند که روابط تهران و مسکو از سوی برخی برای تاکید بر نزدیکی این دو همسایه، بزرگ‌نمایی می‌شود و همین مورد باعث افزایش انتظارات از کرملین شده است. باتوجه به همه روابط مثبت نظامی و بین‌المللی انتقادها از رفتار روس‌ها به‌خصوص در مورد مواضع ضدایرانی باعث کدورت‌هایی شده است که شاید حتی غیرقابل بخشش باشد. هفته گذشته سرگئی لاوروف، وزیر امورخارجه روسیه به پاستور آمد و اظهاراتی در رابطه با گفت‌وگوهای ایران و اروپا، مسائل هسته‌ای و البته راه‌های دیپلماتیک احیای برجام بیان کرد که واکنش‌های بسیاری داشت. در این مورد با یکی از دیپلمات‌های شناخته شده گفت‌وگویی انجام داده‌ایم. ساداتیان معتقد است که به‌هیچ عنوان نباید چنین برداشت شود که ما برای رابطه با هر کشوری حتی آمریکا به میانجی‌گری روس‌ها نیازی داشته باشیم. در ادامه این مصاحبه را می‌خوانید.

میانجیگری روس‌ها

جلال ساداتیان، دیپلمات ادوار و تحلیلگر حوزه دیپلماسی در پاسخ به اینکه سفر وزیر امورخارجه روسیه به ایران را چگونه ارزیابی می‌کند و مطابق گفته‌های رد و بدل شده باید در انتظار چه وضعیتی باشیم، به ‌خبرنگار «آرمان ملی» می‌گوید: «تاریخچه ایران نشان می‌دهد که در این کشور بیش از صد سال قبل مجلس شروع به‌کار کرد و در حوزه‌های داخلی و خارجی فرازونشیب‌های فراوانی را پشت‌سر گذاشتیم. این تاریخچه ایجاب می‌کند که باید با دنیا گفت‌وگو کنیم و اگر قرار است با کشوری هم مذاکره کنیم روابط باید مستقیم باشد و این توانایی وجود دارد که بتوانیم با همه گروه‌ها و بازیگران جهان امروز وارد مذاکرات دوجانبه شویم. باتوجه به شعارهای انقلاب اسلامی ما باید دیپلماسی خودمان را داشته باشیم. شعار «نه‌شرقی نه غربی» نشان می‌دهد که در مذاکراها و گفت‌وگوها باید مستقل وارد ارتباط بین‌المللی شویم و بتوانیم از منافع ملی دفاع، از کارت‌های خودمان و با استفاده از دیپلمات‌های باسابقه ایرانی در فضای جهانی بازی کنیم.» این دیپلمات در همین زمینه ادامه می‌‌دهد: «نباید وضعیت به‌گونه‌ای پیش برود تا کارمان به اینجا برسد که بسیاری از کارت‌های بازی‌مان را از دست داده باشیم و یا ضعیف شده‌ باشند و کارایی لازم را نداشته باشد. این زیبنده ایران نیست. عمده حرف‌های لاوروف در تهران این بود که روسیه بین ایران و آمریکا میانجی شود. چرا روسیه که بارها و بارها منافع خودشان را به منافع ایران ترجیح دادند، باید چنین مسئولیتی را برعهده داشته باشد؟ آقای ظریف پیش از این گفته بود که لاوروف در امور برجام دخالت می‌کرد. این‌ها شواهدی است که می‌توانیم بگوییم روس‌ها در مواقع حساس چگونه رفتار کرده‌اند. به‌رغم همه این بحث‌ها منظور من این نیست که با روس‌‎ها کار نکنیم و یا با آنها قطع رابطه کنیم، ولی دلیلی هم ندارد که روس‌ها سخنگوی ما در جهان باشند و بخواهند برای ایران تعیین تکلیف کنند. ما باید روابط خودمان را با روس‌ها داشته باشیم، باید با اروپایی‌ها، کشورهای آسیاسی و آفریقایی و... هم روابط داشته باشیم و اگر شرایطش ایجاد شد با آمریکا هم می‌توانیم وارد گفت‌وگو شویم. توجه داشته باشید که معنی گفت‌وگو این نیست که هرچه آنها گفتند ما باید بپذیریم و ما هم باید حرف خودمان را بزنیم.» ساداتیان با پرداختن با حاشیه سفر لاوروف به تهران اضافه می‌کند: «در سفر لاوروف به تهران او مسائلی را در زمینه بحث هسته‌ای مطرح کرد و صحبت‌‌هایی در رابطه با آمریکا هم به میان آمد. او توصیه کرده که با اروپایی‌ها وارد گفت‌وگو نشویم. در این مورد باید بگویم که روابط ایران و سایر کشورها به روس‌ها ارتباطی ندارد و ما باید در این شرایط خاص و حساس از هر کارتی که داریم نهایت استفاده را ببریم تا از فعال شدن مکانسیم ماشه جلوگیری کنیم.» او با اشاره به روابط ایران و اروپا در سال‌های جاری می‌گوید: «روابط اروپایی‌ها و ایران به‌دلیل حواشی سال‌های اخیر به‌اندازه غبارآلود است و در این وضعیت که طرف‌ها تلاش برای بهبود وضعیت را دنبال می‌کنند معنایی ندارند که وزیرخارجه روسیه بخواهند در این مورد نظری داشته باشد. ما که نباید هرچه آنها گفتند را انجام دهیم، چون توانایی دیپلماسی ایران می‌تواند بسیاری از چالش‌ها را بدون کمک کشور دیگر برطرف کند. روابط ایران و روسیه می‌تواند در زمینه‌ای مختلف همچنان ادامه داشته باشد و حتی گسترش هم پیدا کند، ولی این را هرگز نمی‌پذیریم که روسیه به‌عنوان سخنگوی ایران بخواهد نقش میانجی داشته باشد. اکنون در بین کشورهایی که می‌خواهند بین تهران و واشنگتن میانجی شوند بهترین گزینه عربستان صعودی است ولی هیچ‌ کدام از اینها الزامی ندارند. در صورتی که شرایط مناسب باشد، می‌توانیم همانند برجام با آمریکایی‌ها وارد گفت‌وگو شویم و در ادامه به توافق برسیم.»