تصویب تعطیلی پنجشنبه به ۱۴۰۴ موکول شد؛ تعطیلی شنبه‌ها منتفی است
مسأله لاینحل « Weekend » برای نظام تصمیم‌گیری ایران!
روزنو :در سال ۲۰۰۸ کشورهای حوزه خلیج‌فارس که همگی آنها مسلمان‌نشین هستند، برای جبران خسارت اقتصادی تحمیل شده به کشورهایشان که تبعات عدم‌تطابق تعطیلات آخر هفته با نظم جهانی بود، تصمیم به تغییر تعطیلات پایان هفته خود گرفتند و شنبه جایگزین تعطیلی پنجشنبه شد.
حدود یکسال از زمانی می‌گذرد که مجلس اعلام کرد؛ با تعطیلی دو روزه پایان هفته شاغلان موافقت کرده و به زودی ساعت کار از 44 ساعت به 40 ساعت در هفته کاهش خواهد یافت. در حالی که شاغلین تحت پوشش بیمه‌ها چشم انتظار کاهش چهار ساعته، زمان کار در هفته بودند و در بدترین شرایط توقع نهایی شدن آن را تا نیمه نخست امسال داشتند؛ دیروز و در حالی که به پایان سال زمانی باقی نمانده، سخنگوی هیئت رئیسه مجلس گفت که احتمالا لایحه افزایش تعطیلات آخر هفته با توجه به لوایح و طرح‌هایی که در نوبت رسیدگی در جلسه علنی قرار دارد، به سال آینده موکول می‌شود.
این وعده در حالی داده شد که از ابتدای امسال، بارها کمیسیون اجتماعی مجلس از تصویب این قانون و اجرای قریب الوقوع آن خبر داده بود، اما حواشی این تصمیم و دعوا بر سر انتخاب روز تعطیل دوم، به غیر از جمعه‌ها، ماجرای نهایی شدن این وکیند ایرانی را پیچیده‌تر کرد.
اگرچه در حال حاضر این لایحه در کمیسیون اجتماعی به عنوان کمیسیون تخصصی بررسی و ایرادات شورای نگهبان و مجمع تشخیص مصلحت رفع شده است، اما هنوز در دستور کار مجلس قرار نگرفته و شبهات فراوانی دارد.
از سوی دیگر برخی صاحبنظران در حالی که معتقدند تعلل فراوان در نهایی کردن این قانون نشان می‌دهد اولویتی برای اجرای آن وجود ندازد، پیش‌بینی می‌کنند که با موکول شدن تصویب این لایحه به سال آینده و اجرای تغییرات در حقوق شاغلین، کارفرمایان در خصوص اجرای آن مقاومت کرده و همین موضوع باز هم، قانون شدن این لایحه را به تعویق می‌اندازد. در کنار این موضوع؛ تعطیلی پنجشنبهها به کاهش هر چه بیشتر تایم مشترک کاری ایران با سایر کشورهای دنیا منجر شده و به همین دلیل کارفرمایان علاقه‌ای به اجرای آن نخواهند داشت. چرا که اجرای آن ایران را به طور کلی از بازار جهانی منفک می‌کند.
تعطیلات پرابهام آخر هفته
هرچند که موضوع افزایش تعطیلات آخر هفته در ایران حدود یکسالی است که مورد توجه رسانه‌ها و شهروندان قرار گرفته، اما این موضوع سال‌هاست که در دستور کار مجلس است و حتی سال‌ها بخش خصوصی پیشنهادهای خود را در خصوص تعطیلی روز شنبه به جای پنجشنبهها، برای نزدیک شدن به روزهای کاری در اغلب کشورهای دنیا مطرح کرده است. بر اساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس در سال 97، به نمایندگان پیشنهاد شده بود که برای افزایش تعطیلات، روزهای جمعه و شنبه زمان مناسب‌تری برای تعطیلات در ایران است که مورد توجه قرار گرفت.
با این حال این اقدام به صورت عملیاتی با لایحه اصلاح قانون ۸۷ خدمات کشوری موسوم به طرح افزایش تعطیلات آخر هفته، آذر ماه سال ۱۴۰۱ از سوی دولت به مجلس تقدیم شد. نمایندگان مجلس یازدهم بعد از بحث و بررسی‌های کمیسیون اجتماعی، صرفاً با موضوع افزایش تعطیلی آخر هفته موافقت کردند و اختیار آن را به دولت سپردند تا «پنجشنبه» یا «شنبه» را تعطیل کند.
سپس این مصوبه به شورای نگهبان رفت و شورا نیز مقرر کرد که باید در متن مصوبه، روزِ تعطیلی مشخص شده باشد، سپس کمیسیون اجتماعی مجلس یازدهم اعلام نظر کرد که با تعطیلی روز شنبه موافق است و مصوبه مجدداً به شورای نگهبان فرستاده شد. شورای نگهبان بعد از بررسی‌های این مصوبه، نسبت به تعطیلی روز شنبه ایراد گرفت و مصوبه مجدداً به مجلس یازدهم بازگشت. با توجه به پایان عمر مجلس یازدهم، بررسی این لایحه و مصوبه به مجلس دوازدهم موکول شد. این لایحه در کمیسیون اجتماعی رفع ایراد و علارغم مخالفت «تشکل‌های ملی کارفرمایی کشور» و نامه‌های مکرر آنها به رئیس مجلس در مخالفت با تعطیلی پنج شنبه به جای شنبع، مجلس روز پنجشنبه را به عنوان دومین روز تعطیلات آخر هفته تعیین کرد. این روز هرچند شورای نگهبان را راضی کرده اما برای اقتصاد کشور به شدت مشکل‌آفرین است. موضوعی که به عقیده بسیاری از صاحبنظران مانع بزرگی بر سر اجرای کاهش ساعت کاری است.
از ابتدای امسال، بارها کمیسیون اجتماعی مجلس از تصویب لایحه کاهش ساعت کاری و تعطیلی دو روزه آخر هفته و اجرای قریب‌الوقوع آن خبر داده بود، اما حواشی این تصمیم و دعوا بر سر انتخاب روز تعطیل دوم، به غیر از جمعه‌ها، ماجرای نهایی شدن این وکیند ایرانی را پیچیده‌تر کرد
دلایل عجیب برای مخالفت با تعطیلی شنبه
به عقیده بسیاری از صاحبنظران تعطیلی شنبه به جای پنجشنبه منطبق با الگوی جهانی است. اما نگرانی‌هایی از جنس سنتی و مذهبی مانعی بر سر راه این موضوع بود. این در حالی است که پنجشنبه تعطیلی مذهبی نیست و در خصوص آن نقل شرعی صریحی در دین وجود نداد. برعکس روز جمعه که برای مسلمانان به‌واسطه نماز جمعه ارزشمند است و برای آن آیه قرآنی وجود دارد که کسب‌وکار را رها و نمازجمعه برپا کنند.
در این میان برخی معتقدند نگرانی اصلی اصولگرایان تندرو از جنس مذهب نیست. بلکه از جنس ایدئولوژی است. ایدئولوژی که بر پایه مخالفت با یهود بنا شده و در نتیجه ترجیح می‌دهد انگ هر شباهتی با این آیین را از دامان خود بزداید. خلیل بهروزی‌فر، عضو کمیسیون اجتماعی به وضوح بخشی از اولویتی که سبب شد تا با تعطیلی شنبه مخالفت شود را بیان کرده است. او دلیل تاکید بر تعطیل شدن پنجشنبه به جای شنبه، را عدم همراهی با یهودیان اعلام کرد.
آرمان خالقی، عضو هیأت مدیره خانه صمت هم به نقل از کسانی که موافق تعطیلی پنجشنبه و جمعه هستند دو دلیل شگفت‌انگیز دیگر را بیان داشت؛ یکی از این دلایل افزایش نرخ جمعیت بود! و دیگری اینکه مردم روز پنجشنبه به بهشت زهرا مراجعه می‌کنند!
استدلال حجت‌الاسلام محمد تقی نقدعلی یکی از نمایندگان تندروی مجلس هم در مخالفت با تعطیل‌شدن شنبه‌ها ارتباط غریبی با غزه پیدا کرد. او در این خصوص گفت: «در این روزها که مصیبت غزه برپاست، تعطیل‌شدن شنبه آثار سوء فرهنگی دارد.»! به گفته او تعطیلی شنبه، روز جمعه به‌عنوان روز عبادت را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد. رسانه‌های جریان تندروی اصولگراها بارها در مطالبی توجه به تعطیلی شنبه به جای پنجشنبه را توطئه غرب و صهیونیسم و در راستای جنگ نرم تفسیر کرده و اساسا وقعی به دلایل فعالان حوزه اقتصادی نگذاشته‌اند.
فیلترهای بررسی قانون در ایران از جمله مجلس، شورای نگهبان و مجمع تشخیص با نادیده گرفتن منافع اقتصادی و نظرات کارشناسان و تنها با تکیه بر عقاید سنتی و ایدئولوژیک جریان‌های خاص مدت‌هاست که بر سر تعطیلات آخر هفته دچار بی‌تصمیمی هستند
این در حالی است که «تشکل‌های ملی کارفرمایی کشور» در یکسال گذشته بارها با ارسال نامه‌ای به محمد باقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی ضمن اعلام مخالفت با مصوبه کمیسیون اجتماعی مجلس در خصوص تعطیلی پنجشنبهها، نکاتی را یادآور شدند. از جمله اینکه « کاهش برقراری ارتباطات بین‌المللی موجب افزایش هزینه مبادلات (بانکی، گمرک و سایر هزینه‌های تجاری) خواهد شد و با توجه به گسترش زنجیره ارزش جهانی، لطمات فراوانی به کشور تحمیل می‌شود». همچنین در صورت تعطیلی پنجشنبه و جمعه در ایران کارفرمایان اعلام کردند که ایام کاری مشترک با دنیا به سه روز در هفته کاهش و سبب تشدید خسارات ناشی از تحریم و منزوی کردن ایران و تضعیف مراودات و مبادلات تجاری و اقتصادی کشور می‌شود. با این حال همین چندی پیش عباس گودرزی، عضو کمیسیون اجتماعی و سخنگوی هیئت رئیسه مجلس گفت: «لایحه مذکور در کمیسیون اجتماعی نهایی شده و به تصویب اعضا رسیده است و هیچ نظر دیگری اعمال نخواهد شد، رأی‌گیری خواهد شد».
حرکت خلاف مسیر الگوی جهانی
شمار تعطیلات اغلب کشورهای جهان بین ۱۱۰ تا ۱۲۹ روز است؛ در ایران اما با احتساب ۲۷ روز تعطیلی رسمی -اعم از تعطیلات ملی، شمسی و قمری- و ۵۲ روز تعطیلی جمعه - آخر هفته - شمار روزهای تعطیلی تنها به ۷۹ روز می‌رسد. این در حالی است که تعطیلات بی‌نظم در تقویم ایران این تصور را در اذهان عمومی ایجاد کرده که تعطیلات در ایران بیش از هر جای دیگر دنیاست. این در حالی است که رویکرد جهانی دو روز تعطیلی آخر هفته، الگوی موفقی بوده است و پیوستن به این الگوی جهانی اقدام موثری در بهره‌وری نیروی کار و رونق گرفتن گردشگری داخلی است
در سال ۲۰۰۸ کشورهای حوزه خلیج‌فارس که همگی آنها مسلمان‌نشین هستند، برای جبران خسارت اقتصادی تحمیل شده به کشورهایشان که تبعات عدم‌تطابق تعطیلات آخر هفته با نظم جهانی بود، تصمیم به تغییر تعطیلات پایان هفته خود گرفتند و شنبه جایگزین تعطیلی پنجشنبه شد.
اما این موضوع در ایران به نحوی دیگر مدیریت شد. به طوری که فیلترهای بررسی قانون در ایران از جمله شورای نگهبان و مجمع تشخیص با نادیده گرفتن منافع اقتصادی و نظرات کارشناسات و تنها با تکیه عقاید سنتی جریان‌های خاص و بدون در نظر گرفتن منافع اقتصادی کشور آخر هفته‌ای پر هزینه‌ای برای مردم ایرانی رقم زدند که درست به همین دلایل امکان اجرایی شدن آن کم خواهد بود.
