وداع با وفاق

قالیباف نتیجه استیضاح را اعلام کرد و پایداری‌ها الله‌اکبرگویان حذف اولین وزیر دولت چهاردهم را جشن گرفتند تا همتی که با 192 رأی شهریورماه وزیر شده بود، با 182 رأی در اسفندماه راهی خانه شود. دیروز اولین وزن‌کشی سیاسی میان بهارستان و پاستور بود تا حدود و ثغور وفاق بالاخره مشخص شود و پزشکیان در زمین سخت سیاست‌ورزی در ایران با تفاوت ستیز و سازش در مواجهه با مخالفانش با چهره عریان واقعیت آشنا شود.

 قالیباف نتیجه استیضاح را اعلام کرد و پایداری‌ها الله‌اکبرگویان حذف اولین وزیر دولت چهاردهم را جشن گرفتند تا همتی که با 192 رأی شهریورماه وزیر شده بود، با 182 رأی در اسفندماه راهی خانه شود. دیروز اولین وزن‌کشی سیاسی میان بهارستان و پاستور بود تا حدود و ثغور وفاق بالاخره مشخص شود و پزشکیان در زمین سخت سیاست‌ورزی در ایران با تفاوت ستیز و سازش در مواجهه با مخالفانش با چهره عریان واقعیت آشنا شود. شاید او اکنون بداند وفاق در یک جاده یک‌طرفه جز امتیازدهی به جناح رقیب حاصلی نداشته و نخواهد داشت.

دیروز در ساختمان سبز، قرعه اولین استیضاح در دولت چهاردهم و مجلس دوازدهم به نام عبدالناصر همتی، وزیر اقتصاد افتاد، آن‌هم در حالی که کمتر از ۲۰ روز تا پایان سال مانده است. استیضاحی که بیش از آنکه اقتصادی باشد، بوی تصفیه‌حساب سیاسی از جنس شکست در انتخابات ریاست‌جمهوری می‌داد؛ زیرا طیفی از نمایندگان که در پشت استیضاح قرار داشتند، از جماعت پایداری و نزدیکان سعید جلیلی بودند. آنها توانستند با اولین ضربه به کابینه چهاردهم آن‌هم قبل از پایان سال، خط و نشانی جدی برای دولتی بکشند که به دنبال دعواهای معمول سیاسی نبوده و دست همکاری به سوی همه جریان‌های سیاسی دراز کرده بود اما دیروز ماه‌عسل دولت-مجلس با چالش جدی مواجه شد و پزشکیان مرزبندی‌های جدید سیاسی و چهره ناخوش سیاست‌ورزی مبتنی بر منافع جناحی و فردی را به معنای واقعی حس کرد.

قطر، عراق، ترکیه دلارهایمان را نمی‌دهند

هرچند دیروز پزشکیان تمام‌قد به دفاع از وزیرش پرداخت و از چالش‌هایی گفت که از ابتدای استقرار در پاستور با آن مواجه بود، اما گوش شنوایی در بهارستان وجود نداشت. او صریح از مشکلاتی که دولت دست به گریبانشان است، گفت و افزود: «خیلی وقت‌ها دوست ندارم مسائل را بگویم تا باعث ناامیدی مردم و جامعه نشود. وظیفه ما ایجاد امید و ایجاد باور و توانستن است. واقعیت این است که وقتی دولت را در دست گرفتم ناترازی در آب، برق، سوخت، بدهی‌های بالا در بخش‌های گندم و بهداشت وجود داشت. وزارت بهداشت ۹۰ هزار میلیارد تومانی بدهی داشت. اعتبار گندم ۲۲۰ همت در اختیار داشت که نیاز به تأمین بود. بازنشستگی و پایان خدمت هم بود. بدهی وزارت نیرو نیز چند هزار میلیارد بود. ۱۲۰-۱۳۰ همت هم به تأمین اجتماعی بدهکار بودیم. برای نگهداری جاده‌ها وزارت راه ۱۲۰ همت به پیمانکاران بدهکار بود. ۲۰۰ همت هم برای نگهداری جاده‌های موجودی نیاز داشت که هیچ‌کدام از این پول‌ها را نداشتیم. در روز اول کار من هم شهید هنیه را ترور کردند. پس ما در جنگ تمام‌عیار اقتصادی و سیاسی با دشمن هستیم و باید حالت وضعیت جنگی بگیریم. اگر یکدیگر را مقصر کنیم به پیر و پیغمبر مشکلات کشور حل نمی‌شود».

رئیس‌جمهور به تأثیر فشار حداکثری ترامپ هم اشاره و تأکید کرد: «با امضای ترامپ کلی از نفتکش‌ها و کشتی‌های گاز کشور روی آب مانده و فکر می‌کنند که چطور انرژی را به مقصد برسانیم. قطر، عراق، ترکیه و سایر کشورهای بدهکار به ایران بدهی‌شان را پس نمی‌دهند. مشکل ما نفر نیست. خیلی ساده با دو رئیس قوه دیگر تصمیم گرفتیم تا کاری را انجام دهیم، اما نتوانستیم، بلکه گروه دیگری باید می‌آمدند تا کار پیش برود. ما در جنگ هستیم و دشمن می‌خواهد ما اختلاف داشته باشیم. شش ماه است که کار را بر دوش گرفته‌ایم. آیا در این مدت می‌توان معجزه کرد؟ با تمام وجودمان تلاش می‌کنیم تا مشکلات مردم حل شود».

به خدا، به پیر و پیغمبر دنبال حل مشکلات مردم هستیم

پزشکیان که به صداقت کلام شهره است، در میانه سخنانش به قسم روی آورد و گفت: «به خدا، به پیر و پیغمبر دنبال حل مشکلات مردم هستیم. چند بار از رهبری اجازه برداشت از صندوق توسعه ملی گرفتیم. برای تأمین معیشت مردم یک میلیارد دلار برداشت کردیم. برنامه گذاشته‌ایم تا سال آینده معیشت و اقتصاد خانواده‌ها بهتر شود».

رهبری گفتند نباید با آمریکا گفت‌وگو کرد، ما هم گفتیم چشم

در ادامه، رئیس‌جمهور به مذاکراتی که آغاز نشده با امضای یادداشت فشار حداکثری ترامپ به کما رفت هم اشاره کرد و گفت: «بنده معتقدم گفت‌وگو با آمریکا مشکلات را حل می‌کند، اما وقتی رهبری گفتند نباید با آمریکا گفت‌وگو کرد ما هم گفتیم چشم، گفت‌وگو نمی‌کنیم. بنده معتقد به گفت‌وگو هستم، اما روی نظر رهبری و براساس اعتقادمان می‌ایستیم. رهبری جهت کار را مشخص می‌کنند و برای همراهی با ایشان باید جهت کار تغییر کند و این اتفاق زمان‌بر است». رئیس‌جمهور همچنین به بخشی از برنامه‌های دولت اشاره کرد و گفت: «به همه امور کشور واقف هستیم و داشته‌هایمان را می‌دانیم. برای حل مشکلات در حال رفع مشکلات با همسایگان هستیم و در حال تمرکززدایی از تهران و سپردن مسئولیت‌ها به استاندارانیم. نمی‌خواهم مشکلات را از تریبون مجلس بگویم تا دشمن سوءاستفاده کند». او درحالی که بار دیگر از مردم بابت مشکلات و ناترازی موجود عذرخواهی کرد خواستار همکاری مجلس و رأی اعتماد به همتی شد و گفت: «نباید بر سر راه دولت کارشکنی کرد. از مردم هم عذرخواهی می‌کنیم. برنامه‌های گذشته را مجددا چکش‌کاری کرده‌ایم، اما برای اجرای آنها نیازمند همدلی و همراهی هستیم. طبیعتا هر مداخله‌ای انجام شد عده‌ای صدای‌شان در‌می‌آید، اما کمک کنید تا مشکلات به‌نفع مردم حل شود».

حاشیه‌های یک استیضاح

به هر حال دیروز با آغاز جلسه علنی مجلس و آمدن پزشکیان به صحن و بعد از نطق آقای رئیس و با اعلام هیئت‌رئیسه مجلس، موافقان استیضاح وزیر اقتصاد یکی بعد از دیگری پشت تریبون رفتند و با پخش بخشی از انتقادات همتی نسبت به عملکرد دولت سیزدهم شائبه سیاسی‌بودن استیضاح بیش از گذشته قوت گرفت. به‌ویژه که‌ از چند روز گذشته ارسال پیامک‌های سازماندهی‌شده به موبایل نمایندگان مجلس برای استیضاح‌شدن همتی، به اوج خود رسیده بود و برخی نمایندگان از فشار روانی برای رأی به استیضاح گفته بودند. از جمله مصطفی پوردهقان، نماینده اردکان در مجلس، در ویدئویی درباره دریافت پیامک‌های ناشناس گفت: «در فاصله هشت تا ۱۰ روز، سه، چهار هزار حتی بیشتر از این تعداد پیامک دریافت می‌کنیم که هدفمند هستند و گویا شماره ماها را گذاشتند تا تحت تأثیر قرار دهند و افراد مختلف با یک خط فکری خاص پیامک‌ها را می‌فرستند. متن‌های همه پیامک‌ها شبیه هم هستند که نوشتند آقای فلانی فلان است، خائن است و حرف‌های بسیار بد و زننده می‌فرستند».

همچنین از مهم‌ترین نکاتی که جلسه استیضاح همتی به همراه داشت، استراتژی جدید مخالفان دولت و نمایندگان موافق استیضاح بود. حضور پرتعداد موافقان استیضاح پشت تریبون و تقسیم وقت میان آنان، حکایت از فشار تندروها برای استیضاح وزیر اقتصاد داشت. در واقع هر‌کدام از آنان با حضور در پشت تریبون و با اشاره به قیمت ارز، از جهات مختلف به عملکرد همتی حمله کرده و بر برکناری او تأکید کردند. البته مانند همیشه بهارستان شلوغ و پر‌سرو‌صدا بود، تا جایی که قالیباف بارها مجبور به تذکر شد و خطاب به نمایندگان گفت: «سخت‌گیری می‌کنم که نظم و انضباط را رعایت کنید». قالیباف بار دیگر به نمایندگانی که در راهروهای صحن ایستاده بودند، تذکر داد‌ در جایگاه خود قرار گیرند و در ادامه گفت: «حتما باید اسم ببرم که چه کسانی در راهروها هستند؟». یکی دیگر از حواشی این جلسه مربوط به مصطفی طاهری، نماینده زنجان، بود که به عنوان موافق استیضاح در پشت تریبون قرار گرفت، اما به دلیل جا‌گذاشتن برگه‌های یادداشتش، برگشت تا آنها را بردارد که با تذکر هیئت‌رئیسه مجلس مواجه شد. همچنین روبوسی مسعود پزشکیان با امیرحسین ثابتی، نماینده موافق استیضاح، از دیگر حواشی صحن علنی مجلس بود و بارها بازنشر شد. از دیگر حاشیه جلسه دیروز زمانی بود که همتی پشت تریبون قرار گرفت و به نکته عجیبی اشاره کرد. او گفت: چون سؤالات استیضاح از سؤالات دو سال پیش کپی شده در بورس به اشتباه افتادند. اتفاقا در این دولت به بورس خیلی اهمیت دادیم! وزیر اقتصاد تأکید کرد: من پشت سر بورس هستم، پشت سر بورس خواهم بود؛ به بورسی‌ها قول دادم.

آیا قصد فریب نمایندگان را داشتید؟

با شروع زمان بررسی طرح استیضاح، جبار کوچکی‌نژاد، نماینده رشت، اولین نماینده‌‌ای بود که پشت تریبون مجلس آمد و با انتقاد از وزیر اقتصاد گفت: «آقای همتی، شما در رأی اعتمادی که نمایندگان به شما دادند، برنامه‌هایی به مجلس ارائه دادید. اگر به برنامه‌های خود اعتقاد داشتید، چرا در جهت اجرای آنها عمل نکردید؟ آیا قصد فریب نمایندگان را داشتید؟ شما تعهد کردید که تورم را کنترل و کاهش دهید، نرخ ارز را کاهش دهید، ارزش پول ملی را حفظ کنید، رشد اقتصادی هشت‌درصدی ایجاد کنید، بهره‌وری را افزایش دهید، دولت را کوچک‌سازی کنید و بخش خصوصی را تقویت نمایید. اما هیچ‌یک از این تعهدات محقق نشده است».

۶۲ درصد افزایش قیمت دلار در مدت کوتاهی داشته‌ایم

سپس نوبت به میثم ظهوریان از چهره‌های نزدیک به سعید جلیلی در مجلس رسید. او نیز در موافقت با استیضاح همتی بیان کرد: «به نظر ما بهترین کمک به دولت، اصلاح تیم اقتصادی دولت است. ما انتظار نداریم همه مشکلات اقتصادی کشور حل شود اما باید کورسوی امیدی در اقدامات دولت مشهود باشد، در حالی که ۶۲ درصد افزایش قیمت دلار در مدت کوتاهی داشته‌ایم و اکنون به بالای ۹۰ هزار تومان رسیده است». روح‌الله متفکرآزاد، عضو هیئت‌رئیسه مجلس، هم درباره استیضاح همتی گفت: «ما شما را به صداقت و درد مردم می‌شناسیم و یقین داریم که انتقادهای ما از سر دلسوزی است. امیرالمؤمنین علیه‌السلام می‌فرمایند که هرکس درد مردم را می‌داند، به او اعتماد کنید. در نطق‌های آذر و دی‌ماه به تیم اقتصادی دولت نسبت به ضرورت استفاده از سرمایه اجتماعی و دورنمای مثبت امیدآفرین برای بهبود وضعیت هشدار دادم. گفتم که از دولت انتظار نداریم مشکلات را در ۱۰۰ روز حل کند، اما مردم دیگر نمی‌توانند تحمل موج جدید گرانی را داشته باشند». در ادامه این نماینده مجلس بخشی از فیلم انتقادات همتی از عملکرد دولت سیزدهم در سال ۱۴۰۱ را در صحن علنی منتشر کرد.

وزیر اقتصاد عامل این شرایط نیست

وقتی تریبون به محمدقسیم عثمانی، نماینده‌ای که مخالف استیضاح وزیر اقتصاد است رسید، او د‌ر دفاع از عملکرد همتی گفت: استیضاح حق مجلس و نمایندگان است و کسی نباید از استیضاح هراسی داشته و استیضاح‌کنندگان را متهم کند. استیضاح نوعی توضیح‌خواهی نمایندگان از وزرای دولت است که این توضیحات می‌تواند باعث اقناع مجلس شده و حتی می‌تواند به تقویت جایگاه وزیر کمک کند. او افزود: همه استیضاح‌کنندگان بحق از شرایط بد اقتصادی گفتند که این اوضاع قابل انکار نیست و این وضعیت نابسامان بدیهی و اظهر‌من‌الشمس است، اما وزیر اقتصاد عامل این شرایط نیست. حق داریم از ایشان توضیح بخواهیم اما حق نیست او را به اشتباه عامل و بانی شرایط دانسته و حقی را ناحق کنیم. این عضو کمیسیون برنامه و بودجه گفت: دو محور اصلی استیضاح تورم و نرخ ارز بود. عامل اصلی تورم کسری بودجه هزار هزار میلیارد تومانی است، بودجه‌ای که دولت قبلی پیشنهاد داده و مجلس قبلی تصویب کرده است. لذا حتما تأمین کسری آثار تورمی دارد و عامل تورم این دولت نیست، بلکه مصوب‌کنندگان و پیشنهاددهندگان بودجه در سال گذشته بودند. او خطاب به نمایندگان گفت: بیاییم منصفانه برخورد کنیم؛ یک نفر نتوانست بگوید وزیر سالم نیست و رانت‌خوار است. وزیر هزار همت رانت را از گلوی رانت‌خواران بیرون آورده است. همان‌هایی که پیامک‌هایی را ساماندهی کرده و برای ما فرستاده می‌شود، می‌گویند مرد نیستید اگر استیضاح نکنید؛ مرد هستیم اما به خاطر فشار، گردن یک مسلمان دلسوز را نمی‌زنیم، این مردانگی و عزت مجلس است.

همتی به‌تنهایی می‌تواند دولت را ساقط کند

امیرحسین ثابتی، مشاور سعید جلیلی و از چهره‌های مخالف دولت در مجلس نیز با حضور در پشت تریبون مجلس خطاب به پزشکیان گفت: «دغدغه همه ما از آنجایی افزایش یافت که فنر قیمت ارز باز شد و از ۵۸ هزار تومان به ۷۸ هزار تومان رسید، آن زمان که حدود دو ماه پیش بود، آقای همتی در جلسه‌ای گفت به من فرصت دهید؛ فرصت دادیم اما امروز نرخ ارز، رکورد ۹۴ هزار تومان را زده است. دولت با چنین عملکردی نیاز به دشمن ندارد و خود وزیر اقتصاد به‌تنهایی می‌تواند آن را ساقط کند، آقای پزشکیان امروز ما با استیضاح می‌خواهیم یکی از عوامل افزایش قیمت نرخ ارز را از دولت شما خارج کنیم».

از ابتدا، مجلس به دولت لطف داشته

در ادامه نوبت به روح‌الله ایزدخواه، نماینده تهران از دیگر موافقان استیضاح، رسید. او همراهی مجلس با دولت را به لطفی از سوی بهارستان تعبیر کرد و گفت: «مجلس از ابتدا لطف خود را به دولت ثابت کرده است، اما ما با وجود اینکه تفکر آقای همتی را می‌شناختیم به دولت لطف کردیم و به ایشان رأی دادیم. حالا آقایان می‌گویند اگر ارزش پول ملی کاهش پیدا کند صادرات رشد می‌کند؛ این یک تفکر پوسیده و عقب‌مانده است و من به رئیس‌جمهور می‌گویم فقط اتاق فکر شما کارشناس نیست و مجلس و کمیسیون‌ها نیز کارشناس هستند و انبوه متفکران اقتصادی که ۳۰ سال است در نظام تکنوکرات راهی ندارند کارشناس هستند و اصلا دولت‌ها به آنها اهمیتی نمی‌دهند و در دانشگاه و حوزه برای نجات اقتصاد ایران کار می‌کنند نیز کارشناس هستند و مجلس با اتکا به اینها اراده کرده است که تکلیف خود را با اقتصاد مشخص کند. ما با آقای همتی مشکل شخصی نداریم اما در مقابل تداوم اقتصاد عقب‌مانده و وابسته خواهیم ایستاد و تکلیفمان را با آن مشخص می‌کنیم».

‌بی‌وزیر کردن اقتصاد ایران در آستانه سال جدید اشتباه است

حسن قشقاوی که مخالف استیضاح بود با اذعان به شرایط نامطلوب کشور به دفاع از همتی پرداخت و گفت: همه می‌دانیم که اقتصاد کشور در وضعیت نامطلوبی قرار داشته و متأسفانه معیشت مردم به نقطه منفی نزدیک‌تر می‌شود. در سال‌های اخیر رشد قیمت ارز را همواره شاهد بوده‌ایم. بیشترین رشد نرخ ارز در شش‌‌ماهه دوم سال ۱۴۰۱ اتفاق افتاد. رشد ۶۷ درصدی نرخ ارز آزاد در سال ۱۴۰۱ در شرایطی رخ داد که هم‌زمان ارز با نرخ ترجیحی و نیمایی تخصیص داده شده بود و این آمار و اطلاعات بیانگر آن است که اقتصاد ایرانی مشکلات عمیق، ریشه‌ای و بنیادین دارد. آیا استیضاح یک وزیر آن هم چند ماه بعد از روی کار آمدن وی می‌تواند مشکلات بر جای گذاشته قبل را حل کند؟ اقتصاد ایران با اقدامات و تصمیمات عجولانه درست نمی‌شود و صریح‌تر بگویم که اقتصاد ایران حتی صرفا با تصمیمات دولت‌ها به‌تنهایی اصلاح نخواهد شد. او همچنین گفت: به‌قدرت‌رسیدن تیم شرور فعلی در کاخ سفید، مسیر هرگونه مذاکره شرافتمندانه را کاملا مسدود کرده است و همگان دیدیم که برخورد اخیر دولتمردان آمریکایی با رئیس‌جمهور اوکراین چگونه بود. او تأکید کرد: براساس تجارب گذشته معتقدم که بی‌وزیرکردن اقتصاد ایران در آستانه سال جدید و ایجاد یک سردرگمی چندماهه در این وزارتخانه به هیچ عنوان به صلاح کشور نیست. دشمنان این آب و خاک به بی‌ثباتی در مدیریت اقتصادی کشور چشم طمع دوخته‌اند و به آن ‌به عنوان یک فرصت نگاه می‌کنند تا فشارهای مضاعف خود را بر اقتصاد ما تحمیل کنند.

‌رئیس‌جمهور امروز دیگر از حضرت آقا خرج نکند

در ادامه جلسه دیروز قاسم روانبخش، نماینده قم و از دیگر چهره‌های مخالف دولت نیز در پشت تریبون مجلس رفت و گفت: «خواهش من از رئیس‌جمهور آن است که امروز دیگر از حضرت آقا خرج نکند و از بیانات ایشان استفاده نکند. 

امروز باید به ملت پاسخ دهید و بگویید چرا یک وزیر در این شش ماه برای کشور ۵۰ درصد گرانی و تورم ایجاد کرده است؟ اگر امروز ترمز گرانی را بکشیم، قطعا به نفع کشور و مردم است».

محسن زنگنه هم وقتی پشت تریبون قرار گرفت، خطاب به مسعود پزشکیان گفت: من می‌خواهم کمی از شما دفاع کنم؛ گزارشاتی که به حضرت‌عالی می‌دهند، نادرست است. بدهی دولت به شرکت‌های خصوصی، تأمین اجتماعی و پیمانکاران سبقه ۱۰‌ساله دارد، چه کسی به شما گفته که اینها میراث آقای رئیسی و دولت قبلی است؟ به شما گفته‌اند پول نداریم اما اشتباه گفته‌اند.

او همچنین به عملکرد مثبت پزشکیان هم اشاره‌ای کرد و گفت: «من به شما تبریک می‌گویم که میزان صادرات در امسال نسبت به سال قبل ۱۷ درصد افزایش یافته و کسری تراز تجاری شما نسبت به دولت قبل در همین زمان دو میلیارد کاهش پیدا کرده است‌؛ پس شما همین امروز نسبت به سال گذشته در این زمان، وضعیت بهتری دارید. گفته می‌شود شما پول ندارید و برای یک میلیارد دلار کالابرگ از صندوق توسعه پول گرفته‌اید. طبق گزارشات دیوان محاسبات همین الان ۲۹۵ هزار میلیارد تومان رسوب در حساب سازمان‌ها دارید. ۸۷ همت آن اعتبارات تملک سرمایه‌ای است که آقای همتی می‌گوید اوراق چاپ کرده که بدهی دهید. آقای پزشکیان شما ۴۰ همت از بانک مرکزی استقراض کردید در حالی که ۲۹۵ همت در حساب‌هاست. اگر شهرداری‌ها بدانند که در حساب ادارات کل دارایی ما از هزار تا هزار‌و 500 میلیارد تومان پولی که مال شهرداری‌ها از سهم ارزش افزوده‌شان‌ همچنان رسوب شده است، چه خواهند گفت؟». زنگنه افزود: «اجرای ماده ۳ قانون برنامه، ماده ۱۱۸ و تبصره ذیل ماده ۴۰ قانون محاسبات عمومی، بند «ت» تبصره ۸ بودجه، بند «د» و «ه» ماده ۲۸ قانون الحاق ۲ و ماده ۹۰ قانون محاسبات عمومی و قانون تشکیل وزرات اقتصاد با شخص آقای همتی است. اگر شما پول ندارید، پس اینها چیست؟ به شما گزارش‌های غلط می‌دهند و می‌خواهند کشور را به انسداد بکشند». او در نهایت خطاب به همتی گفت: «آقای همتی همچنان بر مذاکره و رفع تحریم به‌عنوان تنها راه تأکید دارند که این خلاف نظر رئیس‌جمهور است. ایشان هیچ راه دیگری ندارند».

‌استیضاح مانع مشکل جدید می‌شود

ابوالفضل ابوترابی دیگر موافق استیضاح هم گفت: استیضاح آقای همتی مشکلی را حل نمی‌کند اما از شکل‌گیری مشکلات جدید جلوگیری می‌کند. این عضو کمیسیون شوراها و امور داخلی ادامه داد: وقتی آقای همتی می‌گوید افزایش دلار تا بیشتر هم جا دارد، چه می‌توان گفت؟ آقای همتی درباره عدم پرداخت وام فرزندآوری و ازدواج گفتید که بودجه نیست اما از اهدای وام به کارمندان دولت دفاع کردید. ابوترابی تأکید کرد: آیا می‌پذیریم یکی از کارشناسان اقتصادی کشور و مشاور آقای پزشکیان، آقای همتی باشد؟ آقای همتی شما باید قانون اف‌ای‌تی‌اف داخلی را دنبال می‌کردید اما وقت خود را صرف اف‌ای‌تی‌اف خارجی کردید. آقای همتی شما راه را گم کردید. وی در پایان گفت: آقای همتی شما در این شش، هفت ماه فقط یک بار با مجلس جلسه گذاشتید. شما باعث شدید رهبر انقلاب درباره مجوزهای کسب‌وکار احساس شرمندگی کند.

همتی در اجرای سیاست‌ها اشتباه کرد

حسین صمصامی هم که از همان ابتدای تشکیل دولت در مخالفت با کابینه همیشه حاضر بوده، در جریان بررسی استیضاح وزیر امور اقتصادی و دارایی گفت: شبهاتی درباره استیضاح وزیر اقتصاد مطرح شده که به آن پاسخ می‌دهم؛ شبهه اول این است که با گذشت شش ماه از استقرار دولت، چرا وزیر استیضاح می‌شود؟ پاسخ این است که با استقرار دولت جدید سیاستی مطرح شد مبنی بر اینکه اختلاف بین نرخ ارز نیما و بازار آزاد زیاد است و باید اختلاف را با افزایش نرخ نیما از بین ببریم تا رانت از بین برود. در زمان استقرار دولت جدید نرخ ارز نیما بیش از ۵۰ درصد افزایش پیدا کرد، در حالی که ۱۸ ماه قبل با وجود تمام اتفاقات، نرخ ارز نیما حدود ۲۲ درصد افزایش یافته بود. وی افزود: هدف این بود که نرخ ارز نیما را زیاد کنند که فاصله نرخ نیما و باراز آزاد کم شود و رانت از بین برود اما در شش ماه استقرار دولت جدید نرخ ارز در بازار قاچاق ۵۸ درصد رشد داشته، در حالی که در ۱۸ ماه قبل تنها ۱۴ درصد رشد داشت. صمصامی اضافه‌ کرد: این وضعیت نشان می‌دهد که سیاست اجراشده برای رانت ابداعی فایده نداشته و به جای آن قیمت کالاها افزایش داشته است.

هرگز اطلاعاتی نخواهم داد که منافع ملی را به خطر بیندازد

در نهایت وقتی نوبت به خود همتی رسید تا از عملکردش دفاع کند، گریزی به ادعاهای استیضاح‌کنندگان زد و با اشاره به اینکه می‌گویند همتی پاسخ سؤال‌ها را نمی‌دهد، بیان کرد: «کیست که نداند دشواری‌های معیشتی مردم چگونه است؟ در جریان مشکلات مردم قرار دارم؛ آیا ممکن است کسی که به اقتصاد کشور مسلط است، نداند که طی هفت سال پی‌درپی، تورم بالای  ۴۰ درصد چه تأثیری بر معیشت مردم می‌گذارد؟ این شرایط مانند وزنه‌برداری است که سال اول وزنه‌ای ۲۰۰ کیلویی می‌زند، سال بعد ۲۱۰، ۲۱۵ و در نهایت، پس از سال‌ها، تنها ۲۰۰ گرم تغییر می‌دهد. حالا مردم ما در شرایطی قرار دارند که قدرت خریدشان سال به سال کاهش می‌یابد و این مسئله برای همه آشکار است». او ادامه داد: «خواهش من از شما این است که از من نخواهید اطلاعاتی را بیان کنم که دشمنان کشور از آن بهره‌برداری کنند و شاد شوند. من هرگز اطلاعاتی نخواهم داد که منافع ملی را به خطر بیندازد و تلاش می‌کنم در چارچوب منافع ملی صحبت کنم. به همین دلیل، از نمایندگان و ملت ایران عذرخواهی می‌کنم اگر نتوانستم برخی مسائل را در اینجا بیان کنم».

‌قاچاق دست گمرک نیست

او درباره اصلاح‌نشدن گمرک و قاچاق هم گفت: قاچاق دست گمرک نیست. ما بیش از ۳۰ میلیارد دلار قاچاق داریم که خیلی بد است اما وزیر اقتصاد درباره قاچاق چه کاری باید انجام دهد؟ وقتی روزانه ۲۰ میلیون لیتر گازوئیل به خارج می‌رود، وزیر اقتصاد چه کار می‌تواند بکند؟ این ۲۰ میلیون لیتر گازوئیل در سال معادل ۳۲۰ هزار میلیارد تومان می‌شود. یعنی اندازه کل یارانه‌ای که به مردم می‌دهیم. همتی افزود: این موضوع نیاز به اصلاحات دارد، اما فقط در اختیار وزیر اقتصاد نیست. البته وزیر اقتصاد هم باید کمک کند و ما در حال پیگیری این موضوع هستیم. قاچاق‌های مختلفی وجود دارد چون ما در قانون هزار‌و ۵۰۰ کالا را از فهرست واردات حذف کردیم و گفته شده کالاهایی که مشابه داخلی دارند، وارد نشوند‌ اما این کالاها به‌صورت غیررسمی وارد کشور می‌شوند. من باید چه کنم، من باید جلوی قاچاق را بگیرم؟ او با اشاره به قانون کولبری‌ها و ته‌لنجی‌ها گفت که آیین‌‌نامه آن در دولت نوشته شده که آنهایی که در مرز فعالیت اقتصادی می‌کنند، به‌تدریج ساماندهی شوند و اشتغال منطقه تأمین شود. این یکی از کارهای مهم بود و حداقل چهار جلسه کمیسیون اقتصاد درگیر همین موضوع بودیم تا این طرح تصویب شود. پس نفرمایید همتی هیچ کاری انجام نمی‌دهد؛‌ ابر‌وزارت اقتصاد است که ۸۰ درصد بودجه کشور را تأمین می‌کند. نگویید وزارت اقتصاد هیچ کاری نمی‌کند و نشسته است.

در نهایت با پایان جلسه بررسی طرح استیضاح، رئیس‌جمهور و همتی و هیئت همراه مجلس را ترک کردند و رأی‌گیری آغاز شد و نتیجه هم عدم رأی اعتماد بهارستان به همتی بود تا دوران وزارت او به شش ماه برسد.