نقطه حساس

هرچند جهان غرب در برخورد با پرونده هسته‌ای ایران سعی كرده تا به امروز موضعی مشترك و واحد اتخاذ كند و هرچند ایالات متحده آمریكا بیشترین جهت‌دهی را در اتخاذ این تصمیمات داشته است، اما نباید نسبت به وزن اتحادیه اروپا در گفت‌وگوهای هسته‌ای و معادلات بین‌المللی بی‌توجه بود. بهره‌گیری از نقش اتحادیه اروپا در معادلات بین‌المللی می‌تواند به عنوان یك بدیل از سوی دستگاه دیپلماسی مورد بهره‌برداری قرار بگیرد. هرچند همگان به خوبی می‌دانند محور قضیه برخورد با تهران در پرونده هسته‌ای؛ آمریكاست اما تهران می‌تواند در تصمیم‌گیری اتحادیه اروپا برای برداشتن تحریم‌های یكجانبه موثر باشد. كارشناسان به‌خوبی می‌دانند كه بخشی از تحریم‌های یكجانبه توسط دولت‌های اروپایی، هدایت و به سرانجام رسیده است. ایران قادر است با تعامل هر چه بیشتر تحریم‌های یكجانبه اتحادیه اروپا را كاهش دهد. اقتصاد ایران وابستگی بسیاری به اتحادیه اروپا دارد، كشورهای عضو این اتحادیه هم تازه از بحران چندساله اقتصادی رها شده‌اند بنابراین مطالعه رفتار كشورهای عضو اتحادیه اروپا در یك سال گذشته، به كارشناسان نشان می‌دهدكه كشورهای عضو این اتحادیه خواهان ارتباط بیشتر با ایران هستند. با تشویق اتحادیه اروپا به روابط بیشتر اقتصادی، تهران این فرصت را پیدا می‌كند تا از فشار تحریم‌های یكجانبه اروپا رها شود. از سوی دیگرنكته قابل تامل نقش هر یك از اعضای اروپایی عضو گروه 1+5 است. این روزها گفت‌وگوهای هسته‌ای به نقطه حساس خود رسیده است. «نقطه حساس» مرحله‌ای از گفت‌وگو‌هاست كه ایران و 1+5 در آن به سرنوشت توافقنامه هسته‌ای می‌پردازند. اكنون وقت پرداختن به جزئیات است و قطعا هر كشوری بر اساس منافع خود شرایط گفت‌وگو‌ها را می‌سنجد و گام در مرحله نهایی می‌نهد. همگان می‌دانند كه اتحادیه اروپا در كلیات یك نظر را با ایالات متحده آمریكا دارد و نقاط مشترك در گفت‌و‌گوهای هسته‌ای را با هماهنگی واشنگتن ترسیم می‌كند. ایران می‌تواند در ارتباط بیشتر با اعضای اتحادیه اروپا این پیام را به طرف غربی دهد كه مایل به گفت‌وگوهای بیشتر برای حل پرونده هسته‌ای است و در این راه حاضر است به صورت دوجانبه و چندجانبه نگرانی‌های طرف مقابل را حل كند چنانكه پس از وین5، تیم مذاكره كننده هسته‌ای چندین دور گفت‌وگوی دوجانبه را با هر یك از اعضای 1+5 ترتیب داد. اكنون هم به نظر می‌رسد ظریف به دنبال مذاكرات مستقیم با پایتخت‌های اروپایی است. البته نباید فراموش كرد ظریف در رم با جانشین كاترین اشتون دیدار می‌كند که این دیدار می‌تواند زمینه‌ساز گفت‌وگوهای هرچه بیشتر ایران با اتحادیه اروپا باشد. روابط با اتحادیه اروپا و كشورهای تاثیرگذار آن می‌تواند به ایران، در استفاده از بدیل‌های متفاوت در سیاست خارجی یاری رساند. بنابراین سفر ظریف به رم و بروكسل یك فرصت مغتنم برای گفت‌وگوهای بیشتر ارزیابی می‌شود.

* كارشناس مسائل بین‌المللی