چرخش استراتژیک قالیباف

حمید شجاعی: مواضع محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس در قبال دولت پزشکیان برای بسیاری محل ابهام و سوال است.

اینکه چرا تا دیروز و در ابتدای تشکیل دولت پزشکیان به‌عنوان یار و همراه در کنار دولت قرار داشت و ترجمان وفاق ملی در میان بهارستان‌نشینان بود و در مقابل تندروها ایستادگی می‌کرد، اما اکنون موضع دیگری در پیش گرفته و همراه تندروهای مجلس منویات آنها را دنبال می‌کند. واقعیت این است که قالیباف نتوانسته مواضع یکسان و شفافی را در موضوعات مختلف از خود بروز بدهد و همواره مواضعی کج‌دار و مریز یا به قول معروف یکی به نعل و یکی به میخ اتخاذ کرده تا به عبارتی بتواند همه جریانات را با خود همراه داشته باشد. بخشی از این مواضع متغیر قالیباف را از ابتدای روی کارآمدن دولت تا کنون به وضوح می‌توان مشاهده کرد. همراهی با دولت در ماجرای رای اعتماد کامل به کابینه، مقاومت در برابر قرائت گزارش کمیسیون امنیت ملی درباره موضوع استنکاف پزشکیان از اجرای قانون و انتصاب ظریف در دولت، رای منفی به درخواست یک فوریت بررسی شدن لایحه دولت برای اصلاح قانون، تایید نظر مهدی فضائلی عضو دفتر حفظ و نشر آثار رهبر انقلاب مبنی بر نظر رهبری برای اصلاح قانون مذکور بحث تابعیت قهری و در نهایت دوبار موضع‌گیری صریح مبنی بر «غیرقانونی خواندن حضور ظریف در دولت» بخشی از مواضع متغیر قالیباف طی چند ماه گذشته است. اما به طور کلی اگر نگاه کنیم طی سال‌های اخیر حد فاصل دو دهه گذشته قالیباف نشان داده که با توجه به شرایط سیاسی جامعه تغییر جهت داده است. چه زمانی‌که در سال 84 با عینک خلبانی در قامت یک تکنوکرات وارد انتخابات شد چه سال‌ 92 که در قالب گفتمان انقلابی حاضر شد، چه در سال 96 که با گفتمان نواصولگرایی وارد انتخابات شد و در انتخابات اخیر نیز تحت عنوان جریان انقلاب در انتخابات حضور یافت و در همه مقاطع نیز اقبالی از سوی مردم نیافت. لذا آقای رئیس هنوز نتوانسته به‌عنوان یک سیاستمدار برجسته مواضع ثابتی در حوزه مسائل مختلف از خود نشان دهد و همین نکته است که موجبات انتقادات بسیار را نسبت به وی و کنش‌گری سیاسی‌اش فراهم آورده است. هر چند که طیف حامبان قالیباف این انتقادات را تاب نیاوردند و زودتر از رئیس به انتقادات واکنش نشان دادند. چنانکه: محمد سعید احدیان، دستیار سیاسی و رسانه‌ای قالیباف در شبکه ایکس نوشت: «وفاقی که ما تا امروز از آقای دکتر پزشکیان و دولت ایشان فهمیدیم اجماع بر سر حل مشکلات مردم است که بارها در نشست خبری دکتر قالیباف نیز بر آن تأکید شد و مصادیق‌اش روشن شد. اما دفاع رئیس قوه قانونگذاری از قانون، توسط اصلاح‌طلبان رادیکال عبور از وفاق تعریف شد، خوشحالم که در موضوع بدیهی مسئولیت غیرقانونی یک نفر، فاصله نگاه عقلانیت انقلابی با این طیف اصلاح‌طلبان مشخص شد.»

* تغییر مواضع معنادار

روز گذشته بود که محمدباقر قالیباف در دیدار معاونان امور مجلس نهادها، دستگاه‌های دولتی و سایر قوا ا با تأکید بر ضرورت توجه به اصل تفکیک قوا و عدم دخالت دستگاه‌ها در امور یکدیگر گفت: «من به‌عنوان رئیس مجلس نه در دولت سیزدهم و نه در دولت چهاردهم هیچ دخالتی در عزل و نصب‌ها نکرده‌ام و فردی را برای تصدی استانداری یا وزارت معرفی نکرده‌ام و صرفا در صورت درخواست رئیس‌جمهور اگر مورد مشورت قرار گرفته باشم، در خصوص افراد معرفی شده مشورت داده‌ام». اگر بنا را بر گفته رئیس مجلس بگذاریم که در مقام مشاوره بوده این پرسش مطرح می‌شود که چطور ممکن است در حوزه مسائل مختلفی که دولت با آنها سر و کار دارد و تبعا موضع ثابتی هم دارد قالیباف در مقاطع مختلف مشاوره‌های متفاوتی بدهد یا مواضغ متفاوتی اتخاذ کند؟ محمدجواد ظریف از همان ابتدا به‌عنوان معاون راهبردی رئیس‌جمهور مشخص شد اما چطور می‌شود که قالیباف در همین موضوع با تندروها همراهی نمی‌کند و اجازه قرائت گزارش کمیسیون امنیت ملی را نمی‌دهد، اما چند مدت بعد نه تنها با این امر موافقت می‌کند بلکه خودش هم به طور جداگانه‌ای حضور ظریف در دولت را غیرقانونی می‌خواند. لذا اینکه پزشکیان و دولتش تا چه میزان در انتصابات خود نیازمند مشورت قالیباف در مقام رئیس مجلس هستند در جای خود محل تامل است. اما اینکه بخواهیم از تغییر مواضع قالیباف نیز به همین سادگی و بدون تحلیل بگذریم چندان درست نیست. چرا که به عقیده برخی وفاق ملی پزشکیان اگر برای هیچکسی آورده‌ای نداشت برای قالیباف در جایگاه رئیس مجلس دستاوردهایی داشته و این تغییر موضع نیز بیانگر آن است که احتمالا اتفاقات و تغییرات درون دولتی چندان مورد رضایت آقای رئیس نبوده که تغییر موضع داده و از موضع همراه دولت به موضع مخالف دولت رسیده است. چه اینکه در تمامی مسائلی که محل تلاقی و هماهنگی دولت و مجلس بوده مثل قانون حجاب، انتصاب ظریف و... مواضع متفاوتی اتخاذ می‌کند. در نتیحه اینکه بخواهیم بپذیریم که نوع مواجهه و تعامل قالیباف با رئیس‌جمهور و دولت صرفا در جایگاه مشورتی ساده بوده شاید چندان دقیق، درست و جامعه‌پذیر نباشد. لذا آقای رئیس نیز بهتر است به طور شفاف از تغییر موضع خود نسبت به دولت بگوید.

*ناترازی سیاسی

یک فعال سیاسی اصولگرا در خصوص اظهارات اخیر رئیس مجلس درباره عدم دخالت در انتصابات دولت و مشورت اظهار داشت: اینکه آقای قالیباف گفته مورد مشورت دولت بوده معنای دیگر مشاوره سهم‌خواهی است و اینکه قبول می‌کند به دولت مشاوره داده یعنی قبول کرده که سهم خودم را گرفتم. محمد مهاجری به «آرمان ملی» گفت: اگر نه دولت مگر از وی مشاوره می‌خواست؟ آقای قالیباف رئیس قوه مقننه است و حق دخالت در قوه مجریه ندارد که بخواهد مشاوره بدهد. بنابراین رئیس مجلس سهم خود را گرفته و وزیر ورزش و برخی دیگر از وزرا سهم او است. وی ادامه داد: همین اخیرا وقتی یکی از مسئولان صندوق‌های بازنشستگی برکنار شد آقای قالیباف علیه دولت و آقای ظریف حرف زد و اینکه لایحه حجاب را اعلام کرد و اینکه آقای ظریف باید کنار برود. این فعال رسانه‌ای اصولگرا بیان کرد: کاملا مشخص است که رئیس مجلس در یک فضای احساسی این مسائل را بیان کرده است. البته آقای پزشکیان دنبال واکنش نشان دادن به این چیزها نیست. اما آقای قالیباف در دولت گذشته هم انتظاراتی داشت اما پایداریچی‌ها اجازه ندادند. در دولت آقای روحانی هم مسائلی از این دست وجود داشته که انتظارات برآورده نشد. اینطور به نظر می‌رسد که آقای قالیباف در تلاش بود از زاویه وفاق به انتظاراتش جامه عمل بپوشاند و از این رو با رفتارهای خاص خود اعمال فشار می‌کند. من در توئیتی هم که زدم گفتم که رفتارهایی از این دست نشان‌دهنده ناترازی سیاسی است».

منبع : آرمان ملی