بحران مضاعف برای بازرگانی ایران با تعطیلی پنجشنبه به جای شنبه/ برای مراودات مالی حتی با عراق و لبنان هم به مشکل می‌خوریم
روزنو :عجیب‌ترین مورد نیز شاید اکنون بتوان کشور سوریه در دوران پسااسد دانست که دولت موقت این کشور تنها در فاصله ۱۰ روز پس از استقرار بدون بلوا و جنجال چندماهه مشابه ایران، روز‌های جمعه و شنبه را به عنوان روز‌های پایان هفته خود اعلام کرد.
کشورهایی چون ترکیه، امارات متحده عربی و لبنان روز‌های شنبه و یکشنبه را تعطیل هستند و دیگر کشور‌های همسایه ایران همچون عراق، قطر، عربستان، بحرین، کویت، افغانستان، لیبی، اردن، مصر و ده‌ها کشور مسلمان دیگر روز‌های جمعه و شنبه را روز تعطیل پایان هفته اعلام کرده‌اند تا در مراودات جهانی خود دچار مشکل نشوند. عجیب‌ترین مورد نیز شاید اکنون بتوان کشور سوریه در دوران پسااسد دانست که دولت موقت این کشور تنها در فاصله ۱۰ روز پس از استقرار بدون بلوا و جنجال چندماهه مشابه ایران، روز‌های جمعه و شنبه را به عنوان روز‌های پایان هفته خود اعلام کرد.
به نظر می‌رسد بعد از ماه‌ها کشمکش بر سر تعطیلات آخر هفته در ایران و گره عجیبی که کور و کورتر شده بود، نتیجه نهایی از سوی مجلس اعلام شده باشد. در نهایت نیز کمیسیون اجتماعی مجلس تعطیلی پنجشنبهها را مصوب کرده تا یکی از جنجالی‌ترین لوایح در مجلس به تعیین تکلیف خود نزدیک شود.
این خبر را مجید نصیرپور عضو کمیسیون اجتماعی مجلس داد و به گفته او پس از بحث‌های کارشناسی پیرامون لایحه افزایش تعطیلات آخر هفته، کمیسیون اجتماعی پنجشنبهها را به عنوان روز تعطیل مصوب کرد و این یعنی مجلس تسلیم فشار‌های بیرونی برای تغییر مصوبه خود شد. در حالی که در ابتدا و پس از ارجاع این لایحه به کمیسیون، ابتدا تعطیلی شنبه‌ها مطرح شد و مورد موافقت نمایندگان قرار گرفت.
تعیین پنجشنبه به عنوان روز دوم تعطیل
لایحه دولت درباره تغییر ساعت کار و افزایش روز‌های تعطیلی در جهان، اما به دلیل شرایط ویژه ایران در ساعت کار و روز‌های تعطیل به مجلس داده شده بود. رتبه ایران در بین ۳۰ کشوری است که بیشترین میزان ساعت کار در هفته را دارد و با ۷۸ روز تعطیلی یکی از کمترین روز‌های تعطیل در جهان را داراست. اما این لایحه به دلیل آن که روز دوم تعطیل در آن مشخص نشده بود، جنجال‌هایی به پا کرد. حالا اما، یک سال بعد از موافقت مجلس با کلیات لایحه، سرانجام کمیسیون اجتماعی در مورد آن به جمع‌بندی رسید و در حالی که بار‌ها اتاق بازرگانی ایران و کارشناسان و فعالان در تجارت و بازرگانی کشور درخواست کردند روز شنبه به عنوان روز دوم تعطیل انتخاب شود، اما مجلس روز پنجشنبه را به عنوان روز دوم تعیین کرد.
این در حالی است که کشورهایی چون ترکیه، امارات متحده عربی و لبنان روز‌های شنبه و یکشنبه را تعطیل هستند و دیگر کشور‌های همسایه ایران همچون عراق، قطر، عربستان، بحرین، کویت، افغانستان، لیبی، اردن، مصر و ده‌ها کشور مسلمان دیگر روز‌های جمعه و شنبه را روز تعطیل پایان هفته اعلام کرده‌اند تا در مراودات جهانی خود دچار مشکل نشوند.
عجیب‌ترین مورد نیز شاید اکنون بتوان کشور سوریه در دوران پسااسد دانست که دولت موقت این کشور تنها در فاصله ۱۰ روز پس از استقرار بدون بلوا و جنجال چندماهه مشابه ایران، روز‌های جمعه و شنبه را به عنوان روز‌های پایان هفته خود اعلام کرد.
در ایران، اما پس از ماه‌ها کشمکش و بلوا و البته روز‌ها جدال بر سر کسر ساعت کار و در شرایطی که لایحه از سال گذشته در حال دست به دست شدن بود، به ناگاه گفته شد روز شنبه به طور کامل از دستور کار تعطیلی خارج شده و روز پنجشنبه دومین روز تعطیل است.
مساله تعطیلات آخر هفته بحرانی جدا از بحران تحریم هاست
در همین حال، اما مسعود دانشمند، استاد دانشگاه و عضو اتاق بازرگانی ایران که سابقه عضویت در اتاق بازرگانی ایران و امارات، ایران و عراق و همچنین عضویت در هیات مدیره اتاق ایران و چین را نیز در کارنامه دارد به اقتصاد ۲۴ گفت که با این روند تعیین تعطیلی روز‌های پنجشنبه و جمعه حتی برای ارتباط بانکی و بازرگانی با کشور‌های همسایه مسلمان خودمان نیز به مشکل برخواهیم خورد.
این عضو اتاق بازرگانی ایران در توضیح این که برخی می‌گویند مشکل بازرگانی ایران مساله تحریم‌ها و FATF است و نه تعطیلات به اقتصاد ۲۴ گفت: «مساله FATF و تحریم‌ها هیچ ارتباطی با تعین تکلیف برای دو روز تعطیلی کشور ندارد و کاملا از هم مستقل هستند. اینکه برخی می‌گویند تعطیلی‌ها مهم نیست وقتی FATF نداریم و تحریم هستیم هم حرف درستی نیست چرا که دو موضوع مستقل از هم هستند و مسیر رفع تحریم‌ها هم اساسا مسیر دیگری است که ارتباطی میان این دو با هم اساسا وجود ندارد. تحریم و مساله عدم پیوستن به FATF تاثیر خود را بر بازرگانی کشور دارد و باید از مسیر جداگانه و مسیر دیگری حل شود، اما تاثیر تعطیلی پنجشنبهها به جای شنبه و تعطیلی دو روز پنجشنبه و جمعه که اکنون قرار است اجرا شود خود منجر به بروز بحران‌های دیگر در حوزه بازرگانی و بانکداری ایران می‌شود.»
حتی کشور‌های اسلامی هم روز‌های جمعه، شنبه و یکشنبه را برای تعطیلی انتخاب کرده‌اند
مسعود دانشمند در ادامه نیز با اشاره به مساله تعطیلی آخر هفته‌ها در کشور‌های اسلامی خاطرنشان کرد: «تعطیلی پنجشنبه و جمعه که اکنون به جای شنبه تصویب شده، منجر به بروز مشکلات جدی برای تجارت خارجی کشور می‌شود. این مساله که ایران یک کشور اسلامی است که اساسا قابل انکار نیست، اما مگر کشور‌های اطراف ایران، اسلامی نیستند؟ مگر عربستان، امارات، کویت، قطر، عراق و کویت، اسلامی نیستند؟ همه این کشورها که اکنون به عنوان همسایگان ایران مطرح می‌شوند اسلامی هستند. روز‌های تعطیل عمده این کشور‌های اسلامی جمعه و شنبه است و حتی روز تعطیل برخی از این کشورها شنبه و یکشنبه است که به طور کامل در هماهنگی با جهان باشند. اکنون فکر می‌کنم به جز ایران هیچ کشوری چنین شرایطی نداشته باشد که روز تعطیل آن پنجشنبه و جمعه باشد و حتی کشورهایی نیز که روز تعطیل آنان روز‌های جمعه و شنبه است نیز در حال تبدیل کردن این روز‌های تعطیل به شنبه و یکشنبه هستند و سعی می‌کنند خود را بیشتر از قبل با سازوکار‌های جهانی همراه کنند.»
منافع ملی ایران با تعطیلی پنجشنبه نادیده گرفته می‌شود
این عضو اتاق بازرگانی ایران همچنین با اشاره به منافع ایران در هم پوشانی با تعطیلات جهانی نیز گفت: «ایران نیز باید برای دسترسی به منافع تجارت جهانی با این سازوکار‌های جهانی همراه باشد و نمی‌تواند برای خود ساز جدا کوک کند و بزند. کما اینکه وقتی در ایران پنجشنبه و جمعه تعطیل شود، بازرگان ایرانی کمتر از سه روز زمان برای تبادلات بانکی با بانک‌های جهانی خواهد داشت. عملا پنجشنبه و جمعه ایران تعطیل است، شنبه و یکشنبه نیز جهان تعطیل است و سه روز دوشنبه، سه شنبه و چهارشنبه باقی می‌ماند؛ اما این فقط سه روز مشترک است. با توجه به اختلاف ساعت ایران با اروپا و آمریکا و حتی شرق آسیا عملا دو و نیم روز برای کشور باقی می‌ماند.»
دانشمند همچنین با اشاره به مشکلات عدیده بانکی با این روش به اقتصاد ۲۴ گفت: «یعنی اینکه دوشنبه زمانی که صبح بانک‌های این کشورها (بانک‌های اروپایی ۹ صبح آغاز به کار می‌کنند و با دو ساعت اختلاف زمانی عملا برای ایران به ظهر رسیده است) فعالیت را شروع کنند برای ایران ظهر شده و عملا نصف روز را در این وضعیت از دست می‌دهیم. به این ترتیب ارتباط ما با شبکه بانکی تا دو روز و نیم کاهش می‌یابد. در این شرایط فکر کنید یک معامله یا انتقال پول بخواهد اتفاق بیافتد، تا ابلاغ کنند و به ما در ایران اطلاع بدهند و ما بخواهیم از طریق بانک اقدام کنید و این تعطیلی‌های پشت هم اختلال در شبکه بانکی ایجاد کند یعنی ما ناچار خواهیم بود بهره پول را بپردازیم، چرا که دسترسی برای پوشش حساب‌های خود نداریم.»
وی در ادامه افزود: «بگذارید یک مثال بزنم. فکر کنید پول حاصل از صادرات در بانکی در پاریس باشد و بخواهیم معامله‌ای را در توکیو انجام بدهیم. حالا باید این پول در یک اختلاف زمانی و حالا اختلاف روز‌های تعطیل قرار گرفته‌ایم و این وسط تعطیلی ایران با همه این کشورها متفاوت است، یعنی ما باید شاید تا یک هفته برای انتقال پول معطل شویم و معنای آن نیز این است که برای این مدت باید به ژاپن بهره بدهیم. این مشکل همیشه در مورد ساعت‌ها وجود داشت، اما حالا عملا روز‌های تعطیلی ایران نیز به آن اضافه شده که بر عمق بحران می‌افزاید. در یک نگاه منطقی نیز چنان که پیشنهاد و توصیه کردیم باید روز‌های جمعه و شنبه تعطیل می‌شد که دستکم ایران این اختلاف زمان را با کشور‌های اروپایی و آمریکایی و حتی آفریقایی مورد علاقه برخی از دولت‌ها نداشته باشیم، چرا که با انتخاب روز‌های جمعه و شنبه به عنوان تعطیلات آخر هفته، این اختلاف زمانی به حداقل رسیده و همپوشانی به حداکثر می‌رسید.»
دانشمند به مساله تعطیلی جمعه‌ها نیز اشاره کرد و گفت: «در کل باید گفت این روند کاملا به ضرر بازرگانی و اقتصاد و تجارت خارجی کشور است و یک کار بسیار خطاست. اینکه یکسری اشخاص با بهانه‌های مذهبی همچون «فریضه نماز جمعه چه می‌شود؟» با تعطیلات مخالفت کنند، قابل قبول نیست. البته که ما مخلص نماز همه مومنان هستیم، اما خاطرتان هست مبحث تغییر ساعت نیز زمانی مطرح شده بود، یعنی وقتی ساعت تابستانی و زمستانی داشتیم، گفته می‌شد این تغییر ساعت، زمان نماز را بهم می‌ریزد؛ من همان زمان نیز گفته بودم که ما بر اساس ساعت رسمی نماز نمی‌خوانیم، بلکه ما بر اساس صبح شرعی و ظهر شرعی است که نماز می‌خوانیم. این صبح شرعی و ظهر شرعی به خودی خود متفاوت است. ببینید ما دو مساله ساعت اداری و ساعت شرعی و روز‌های اداری و روز‌های شرعی را اکنون با هم قاطی کرده‌ایم.»
بیشتر بخوانید: تعطیلات آخر هفته ؛ دولت انتقالی سوریه هم تکلیفش را مشخص کرد اما ایران اندر خم یک کوچه!/ تعیین روز‌های تعطیل، پیش نیاز تعیین مزد ۱۴۰۴ کارگران
این استاد دانشگاه و عضو اتاق بازرگانی ایران همچنین در ادامه گفتگو با اقتصاد ۲۴ افزود: «باید اجازه بدهیم مسائل اداری کشور به صورتی که مصلحت اقتصادی و منافع کشور است پیش برود و در مسائل مذهبی نیز به همان فرم و شکل سنتی و شرعی قدیم خود پیش برویم. توجه کنید تعطیلی غالب همسایگان ایران که با آنان در مراوده اقتصادی هستیم همچون عراق، ترکیه، امارات، قطر، عربستان و عمان جمعه و شنبه است، لذا ما حتی در ارتباط بانکی، تجاری و پولی با همین کشورهایی که مثلا قرار بوده جایگزین ارتباط با جهان برای ما شوند نیز دچار مشکل و بحران خواهیم شد.»
در این بین اشاره این عضو اتاق بازرگانی ایران و امارات، اما به وجود مشکل در رابطه با روابط بانکی ایران و همسایگانش نیز نشان از وجود بحران در روابط بانکی دارد. دانشمند درباره ارتباط بانکی با کشور‌های همسایه ایران گفت: «در واقع ما از نظر زمان تعطیلات اکنون با کشور‌های همسایه مسلمان خود نیز به مشکل می‌خوریم و توجه کنید اگر ما جامعه‌ای بودیم که قرار بود با جهان هیچ کاری نداشته باشیم و بده بستانی نیز با جهان نکنیم خب می‌توانستیم هر طور می‌خواهیم تصمیم بگیریم، اما ما با دنیا ارتباط داریم، ما باید هم صدرات کنیم و هم واردات از جهان داشته باشیم، پس نمی‌توانیم بگوییم هر کاری دلمان بخواهد بدون توجه به منافع ملی کشور انجام می‌دهیم.»
مسعود دانشمند در پایان نیز با اشاره به اینکه دولت ایران باید در این بین به فکر منافع اقتصادی خود باشد و وقفه بانکی می‌تواند منجر به توقف در تولید و تمام صنعت و اقتصاد کشور شود به اقتصاد ۲۴ گفت: «ما باید به وضعیت بازرگانی کشور توجه کنیم که بیشترین میزان هم پوشانی با طرف‌های خارجی را داشته باشیم. در شرایط فعلی وقتی طرف خارجی جواب می‌دهد ما تعطیل هستیم، و وقتی ما جواب می‌دهیم باز طرف خارجی تعطیل است. عجیب‌تر اینکه در شرایطی که سازوکار و توافق جهانی بر روی شنبه و یکشنبه است ما اصرار داریم که باید با روز‌های ما هماهنگ بشوند! یعنی این طور شده که می‌گوییم ما با همه جهان هماهنگ نمی‌شویم و الباقی باید با ما هماهنگ شوند؛ این یعنی عملا به معنای وقفه در امر تجارت است و وقتی تجارت دچار وقفه می‌شود یعنی تولید دچار وقفه خواهد شد، یعنی ارتباط مالی و پول گرفتن دچار وقفه می‌شود و وقتی پول گرفتن دچار وقفه شود این یعنی نمی‌توانیم مواد اولیه را درست تهیه کنیم و در نهایت این یعنی همه زنجیره مالی و اقتصادی کشور دچار بحران و بهم ریختگی می‌شود.»
