پای حمید رسایی به هیات نظارت بر رفتار نمایندگان باز می شود؟ / احتمال ورود مراجع قضایی به اقدام جنجالی نماینده تندرو مجلس

اقدام کم‌سابقه حمید رسایی، نماینده مجلس، در فیلمبرداری و انتشار نطق خود از یک جلسه غیرعلنی مجلس، موجی از واکنش‌ها را به دنبال داشته است. در حالی که رسایی مدعی است که جلسه مذکور غیررسمی بوده و افشای محتوای آن منع قانونی نداشته است، نمایندگان حرکت او را تخلف آشکار می‌ دانند.

به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، روز دوشنبه یعنی یک روز پیش از حضور پزشکیان در مجلس برای بررسی نوسانات بازار ارز اعلام شده بود که این جلسه صحن به صورت غیر علنی برگزار می شود.  برخی جلسات مجلس طبق آیین نامه مجلس در صورت «اضطرار که رعایت امنیت کشور» و «به درخواست رئیس جمهور»، «یکی از وزرا» یا «۱۰ نفر از نمایندگان مجلس» می تواند به صورت غیرعلنی برگزار شود.

ماده ۱۰۲ آیین نامه داخلی مجلس شرایط دیگر جلسات غیرعلنی را این چنین توضیح داده است؛«تقاضاکنندگان ادله خویش را مبنی بر وجود شرایط اضطرار و اقتضای امنیت کشور و در نتیجه لزوم برگزاری غیرعلنی جلسه رسمی مجلس، حداکثر تا مدت پانزده دقیقه، متوالیاً و یا متناوباً در دو نوبت، ارائه و سپس یک نفر به ‌عنوان مخالف حداکثر تا پانزده دقیقه صحبت می‌کند، در صورت تصویب دوسوم حاضران، کار رسیدگی در جلسه غیرعلنی ادامه می‌یابد، درغیراین‌صورت، جلسه به حالت علنی بازگشته و به روال عادی عمل خواهد کرد.»

با این حال حمید رسایی، نماینده تندرو و شریانچی مجلس در اقدامی نادر در حین نطق خود در این جلسه از طریق گوشی موبایل اظهارات خود را فیلمبرداری کرد و آن را در فضای مجازی به اشتراک گذاشت.
ادعای رسایی در جلسه غیرعلنی مجلس

بر اساس فیلمی که رسایی از نطق خود منتشر کرده، او در نطق خود در جلسه غیرعلنی مدعی شده است که علت گرانی ارز فشار وزیر اقتصاد به بانک مرکزی  و در پوشش مصوبه دولت بوده است.  

رسایی ادامه داده است که بازار ارز در نیمه اول سال هنگام تنش های میان ایران و اسرائیل، هفت هزار تومان نوسان داشت، اما پس از مسئولیت گرفتن همتی در دولت پزشکیان کن فیکون شد. به ادعای او، همتی با خواستن گران شدن ارز نیمایی، ارز را از ۵۸ هزار و ۴۱۰ تومان در شروع دولت به ۹۰ هزار تومان رساند؛ یعنی دامنه ۷ هزار تومانی نوسانات دلار در ۵ ماه به ۳۲ هزار تومان در ۶ ماهه ایشان رسید. ایشان می‌گوید به من مربوط نیست.

این نماینده خطاب به همتی گفت: این تورم محصول سیاست‌ها و برنامه‌های شما است. او در دوازدهم آذرماه هم گفته است؛ دست من بود دلار نیما را یکباره بالا می‌بردم، آقایان بدانید درباره چه کسی صحبت می‌کنید. کسی که این حرف‌ها را زده است مسبب اصلی است. همتی می‌گوید نظر شخصی من این بود که دلار نیمایی یکباره بالا برود اما نظر بانک مرکزی این است که دلار نیمایی به تدریج بالا برود. سوم دی ماه هم گفته است کف قیمت دلار الان باید ۷۳ هزار تومان باشد. ثابت نگه داشتن نرخ دلار باعث افزایش فساد و کاهش صادرات می‌شود. با تورم سی درصدی نمی‌توان نرخ دلار را ثابت نگه داشت.

وی گفت: عزیزان من کینز می‌گوید برای نابودی اساس یک کشور هیچ وسیله‌ای مطمئن‌تر از کاهش ارزش پول ملی نیست. آقای همتی را استیضاح نکنید محاکمه کنید این تنها راه است اگر می‌خواهید در برابر تاریخ و مردم روسفید باشید آقای همتی را محاکمه کنید این تنها راه است.

اگرچه نمایندگان مصونیت دارند که در ارتباط با هرگونه مسائل سیاسی کشور نظر خود را ارائه دهند اما اقدام رسایی خلاف قانون داخلی مجلس تلقی شد؛ چرا که ماهیت جلسات غیرعلنی حفظ مسائل امنیتی است. این موضوع تا کنون واکنش هایی در پی داشت. اما این نماینده جبهه پایداری در مجلس در صدد توضیح اقدام خود برآمد و گفت: جلسه غیرعلنی روز گذشته مجلس از ۸ تا ساعت ۱۱ صبح طول کشید و در آن مباحث مختلفی مطرح شد. ۱۰ نفر از نمایندگان هم به قید قرعه صحبت کردند. بنده نیز مباحثی را در فرصت سه دقیقه‌ای مطرح و به صورت عمومی منتشر کردم. برخی از رسانه‌ها و چند تن از همکاران گفتند این خلاف آیین نامه بوده و متأسفانه حرف‌هایی زده شد که مطابق آیین نامه نبود.

وی اضافه کرد: مطابق با ماده ۱۰۲ آیین‌نامه داخلی مجلس، در صورت اضطرار که رعایت امنیت کشور ایجاب کند، به تقاضای کتبی رئیس جمهور یا یکی از وزرا یا ۱۰ نفر از نمایندگان جلسه غیرعلنی تشکیل می‌شود که در این صورت، تقاضاکنندگان جلسه غیر علنی ادله خودشان را مبنی بر وجود شرایط اضطرار و اقتضای امنیت کشور و لزوم برگزاری غیرعلنی جلسه عنوان می‌کنند. این افراد ۱۵ دقیقه به صورت متوالی یا متناوب در دو نوبت ادله خود را باید ارائه دهند، سپس یک نفر به عنوان مخالف و یک نفر به عنوان موافق صحبت می‌کند. در صورت تصویب دو سوم حاضران، کار رسیدگی در جلسه غیر علنی ادامه می‌یابد و در غیر این صورت جلسه به حالت علنی بازمی‌گردد.

رسایی افزود: روز گذشته هیچ‌کدام از این اتفاقات نیفتاد، یعنی رئیس‌جمهور و وزیری درخواست کتبی نداده بود، ۱۰ نفر از نمایندگان هم درخواست نکرده بودند. اگر کسی هم درخواست کرده، باید در جلسه غیرعلنی دلایل خود را می‌گفتند و دو سوم مجلس رأی می‌دادند تا جلسه غیرعلنی برگزار شود، اما هیچ‌کدام از این موارد رخ نداد و براین اساس، جلسه روز گذشته مجلس یک جلسه غیررسمی بود و دوستان دغدغه‌ها را گفتند و دولت و رئیس‌جمهور همه صحبت کردند. او توضیح داد: انتشار آن سه دقیقه دیروز به هیچ‌وجه غیرقانونی نبود، چون جلسه غیر علنی نبود و حتی پیشنهاد می‌کنم کل جلسه دیروز را منتشر کنید و این خلاف آیین‌نامه نیست. در آیین‌نامه این آداب و شرایط گذاشته شده است.
حاجی بابایی: جلسه غیرعلنی به درخواست رئیس جمهور بود

حمیدرضا حاجی بابایی در این خصوص توضیح داده ما دو گونه جلسات غیرعلنی داریم، نخست جلسه‌ای که به صورت غیرعلنی شکل می‌شود و رأی گیری آن را باید اعلام کنیم؛ اما جلسه غیرعلنی و غیر رسمی همچون جلسه دیروز رأی گیری صورت نگرفته است یعنی این جلسه توافقی بین دولت و مجلس بوده است. او اضافه کرد: برادر رسایی با انتشار فیلم به دنبال این بوده که بگوید این جلسه غیر رسمی و غیرعلنی بوده است، امیدواریم دوستان به همین مسئله اکتفا کنند تا شبهات برطرف شود.
تشدید مجازات ها برای تخلفات نمایندگان

مصونیت سیاسی نمایندگان مجلس به معنای آن نیست که آنها مجاز به انجام هرکاری هستند. هیات نظارت بر رفتار نمایندگان مجلس ساز و کار مجلس برای رسیدگی به تخلفات نمایندگان است. قانون نظارت بر رفتار نمایندگان در مجلس هشتم تصویب شد اما در مجلس کنونی که رسایی یکی از اعضای آن است دچار اصلاحاتی شد. این اصلاحات به گونه ای است که مجازات های سختگیرانه تری برای نمایندگان متخلف پیش بینی کرده است.

طبق قانون جدید تخلفات نمایندگان بسته به اهمیت آنها می تواند مجازات هایی مثل تذکر شفاهی بدون درج در پرونده، تذکر کتبی با درج در پرونده کارگزینی، اخذ تعهد کتبی مبنی بر عدم تکرار تخلف، کسر حقوق از یک ماه تا یک سال به میزان یک دوم، محرومیت از عضویت در مجامع و شوراها یا کمیته‌های تحقیق و تفحص یا کمیسیون‌های خاص مجلس،  محرومیت از نامزدی برای عضویت در هیأت رئیسه مجلس و هیأت رئیسه کمیسیون‌ها، اعلام یک یا چند تخلف نماینده در جلسه غیرعلنی توسط رئیس مجلس و اعلام یک یا چند تخلف نماینده در جلسه علنی توسط رئیس مجلس را در پی داشته باشد. این قانون ۱۶ بهمن‌ ماه امسال در مجلس تصویب و در تاریخ ۱۷ بهمن نیز به تایید شورای نگهبان رسید. مسعود پزشکیان دیروز این «قانون اصلاح موادی از قانون نظارت مجلس بر رفتار نمایندگان» برای اجرا به مجلس شورای اسلامی ابلاغ کرد.

در این میان عصر ایران با اشاره به آیین نامه مجلس نوشته: بر اساس آنچه نائب رئیس مجلس گفته، شرط شکلی اول، یعنی تقاضای رئیس جمهور محقق شده است؛ هر چند نگفته که آیا طبق قانون، کتبی بوده است یا خیر که اگر شفاهی بوده، این شرط تحقق نیافته است.

اما شرایط شکلی دیگر چه؟ آیا تقاضا کننده، طبق قانون لزوم برگزاری جلسه غیرعلنی را در مدت زمان ۱۵ دقیقه ای به اطلاع نمایندگان رسانده؟ آیا یک نفر به عنوان مخالف این تقاضا، نطق تا ۱۵ دقیقه ای کرده؟ آیا بعد از این کارها، درباره غیرعلنی بودن جلسه رأی گیری شده؟ و آیا دو سوم نمایندگان به غیر علنی بودن جلسه رای داده اند؟

ظاهراً هیچ کدام از این اتفاقات رخ نداده و فقط رئیس جمهور خواهان جلسه بوده و هیات رئیس هم پذیرفته است. این که نائب رئیس مجلس گفته ۱۰ نفر از نمایندگان هم حرف زده اند، دلیلی برای غیر علنی شدن جلسه نیست چرا که اولاً قانون گفته ۱۰ نماینده متقاضی، باید درخواست غیرعلنی بودن را کتباً به هیات رئیسه دهند و ثانیا دو سوم نمایندگان مجلس هم آن را تصویب کنند.

با این اوصاف، حق کاملاً با رسایی است و کار او در انتشار نطق خود در چنین جلسه ای غیر قانونی نبوده، بلکه کار هیات رئیسه، خلاف قانون اساسی و آیین نامه داخلی خود مجلس بوده است که بدون رعایت تشریفات قانونی، اصل علنی بودن جلسات را زیر پا گذاشته و جلسه ای را که باید علنی می بود و از رادیو هم پخش مستقیم می شد، غیر علنی کرده است.

با این حال نمایندگان مجلس نظر مخالف این دیدگاه را دارند. موسی غضنفرآبادی عضو کمیسیون قضایی مجلس  در خصوص جلسه علنی مورد اشاره گفته: هر قسمت از جلسه غیرعلنی که بدون نظر ریاست مجلس منتشر شود، خلاف قانون است و درست نیست. به نظر من به هر حال اگر جلسه غیر علنی تشکیل می‌شود باید حد و حدود آن رعایت شود. نماینده بم در مجلس افزود: کسانی که صدا یا کلیپ تهیه می‌کنند و ارسال می‌کنند، تخلف روشن و واضحی را انجام داده‌اند. رسایی با تنش درست کردن برای کشور دنبال فالوور است.
راهکار یک نماینده مجلس به رسایی برای افزایش فالوور

احمد بیگدلی نماینده خدابنده در مجلس شورای اسلامی امروز در تذکری به اقدام رسایی واکنش نشان داد و با طعنه و کنایه به رسایی گفت: راه حلی برای برخی از دوستان جهت بالابردن افزایش فالوور و بازدیدهای خود در فضای مجازی دارم؛ آن ها به جای انجام اقدام خلاف قانون، به میان مردم رفته و به آن ها خدمت کنند نمونه آن وضعیت کنکور جوانان است.

این نماینده مجلس شورای اسلامی افزود: این دوستان مشکلات را برطرف کنند نه اینکه تصاویری از جلسه غیر علنی مجلس در فضای مجازی منتشر کنند و نهایتا برای کشور تنش ایجاد کنند؛ جلسه غیر علنی یعنی اینکه باید غیر علنی بماند و نیاز نیست ما با دوربین تلفن همراه خودمان از آن تصاویری برداشته و آن را در فضای مجازی منتشر کرده و برای کشور تنش ایجاد کنیم. این پیروی از منویات مقام معظم رهبری نیست.

روزنامه خراسان نیز رفتار رسایی را با هدف دیده شدن ارزیابی کرده است. این روزنامه نوشته: در سال‌های اخیر، شاهد افزایش تعداد نمایندگانی هستیم که به‌جای حضور فعال در کمیسیون‌های تخصصی، ترجیح می‌دهند با مانور رسانه‌ای،  ضعف‌های خود را بپوشانند. این رویکرد نه‌تنها باعث کاهش کارآمدی مجلس می‌شود، بلکه فضای سیاست‌گذاری کشور را از مباحث کارشناسی به سمت هیجان‌زدگی و رفتارهای احساسی سوق می‌دهد. البته اگر نگاهی به کسانی در انتخابات اخیر که لیست‌های مجلس را بستند و معرفی کردند بیندازیم، درمی‌یابیم که وقتی یک سخنران محفلی دبیر یک حزب سیاسی می‌شود و فهرست نامزدهای مجلس را تنظیم کند و در کمال ناباوری، افراد را ملزم می‌نماید که یکی یکی جلوی دوربین، سوگندنامه حزبی او را قرائت کنند، خروجی‌ای بهتر از این حاصل نخواهد شد. این وضعیت، تقلیل مفهوم نمایندگی به کاریکاتوری از سیاست‌ورزی است که در آن شوآف رسانه‌ای جایگزین تخصص محوری شده است. نمونه بارز این مسئله را می‌توان در اقدام اخیر حمید رسایی مشاهده کرد. جلسه‌ای که با هدف بررسی شرایط بحرانی بازار ارز و تبادل نظر میان نمایندگان و دولت به‌صورت غیرعلنی برگزار شده بود، به صحنه‌ای برای نمایش‌های رسانه‌ای تبدیل شد. این اقدام، علاوه بر این که برخلاف مقررات مجلس بود، نشان داد که برخی نمایندگان به‌جای یافتن راهکارهای اساسی برای مشکلات اقتصادی، صرفاً در پی جلب توجه رسانه‌ها هستند.
پای رسایی می تواند به هیات نظارت بر رفتار نمایندگان باز شود؟

البته هیات نظارت بر رفتار نمایندگان هنوز در مجلس کنونی تشکیل نشده است و احتمالا یکشنبه آینده تکلیف آن روشن خواهد شد. اما آیا رسایی اولین کسی خواهد بود که موضوع بررسی این هیات خواهد شد؟ عثمان سالاری عضو کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس به خبرگزاری خبرآنلاین می گوید: موارد این چنینی مستلزم اعلام از سوی مرجعی به هیات نظارت بر رفتار نمایندگان است.

سالاری با بیان اینکه نمایندگان هم از مراجع تعیین شده در قانون نظارت بر رفتار نمایندگان هستند گفت: اگر موضوعی در یک جلسه‌ای غیر علنی عنوان و مطرح بشود و یک کسی برخلاف شئونات اخلاقی و حرفه‌ای خود عمل کند، باید به هیات نظارت اعلام شود تا در آنجا رسیدگی‌ و راستی‌آزمایی شود و سرانجام متناسب با نوع و کیفیت کاری که نماینده خاطر انجام داده، اقدام مقتضی را انجام شود.

او  در ارتباط با این قانون افزود: بنا بر بعضی موارد ذکر شده در این قانون اگر اقدام نماینده، جنبه مجرمانه داشته باشد به مراجع قضایی منعکس می شود. بیشتر شان این هیئت رسیدگی به تخلافات اداری است که در دستگاه‌ها و سازمان‌های اجرایی و اداری ایفای نقش می‌کنند.

این عضو کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس همچنین در خصوص انتشار بخش هایی از جلسه غیرعلنی مجلس از سوی رسایی به خبرآنلاین پاسخ داد: نمایندگان به عنوان خادم مردم و امین نظام هستند باید این دو موضوع را همیشه مدنظر داشته باشیم؛ یکی اینکه از هر فرصتی برای خدمت بی‌منت برای مردم در چهارچوب تکالیف و اختیارات قانونی خودم عمل کنیم، و دیگر آنکه در حین انجام وظیفه چه در مجلس و چه در خارج از آن مراقب شئونات اخلاقی که یکی از آنها رازداری و محرم اسرار بودن است باشم. حالا اینکه دیگران چه تفسیر و قرائتی از این موضوع دارند بحث جدایی است.

او در پاسخ به این که کمیسیون حقوقی و قضایی چه کسی را به عنوان نماینده در هیات نظارت معرفی کرده است؟ پاسخ می دهد: هنوز کسی معرفی نشده اما سعی می کنیم برای معرفی او به جمع بندی برسیم. اما برای اعضای دیگر این هیات که از بین نمایندگان خارج از کمیسیون خواهند بود ۴۰ - ۵۰ نفر ثبت نام کرده اند. البته ثبت‌نام تا چهارم اسفند ادامه دارد.

او در پاسخ به اینکه آیا هیات نظارت می تواند تخلفاتی مثل اقدام رسایی که پیش از تشکیل این هیات انجام شده را بررسی کند می گوید: هیچ‌گونه محدودیت و چنین وضعیتی وجود ندارد.