فرق فرش افغان با ایرانی ؛ خوش نقشِ بی‌کیفیت
روزنو :محبت یاریخبرنگارافغانیان تاجری که در بازار، فرش‌هایشان را می‌فروشند، به نظر کاسبی بی‌خطری دارند و حتی بسیاری از کاربران فضای مجازی از خرید کردن از آن‌ها راضی هستند. اما بعد متوجه می‌شوند فرشی که خریده‌اند عمر زیاد و کیفیت بالا ندارند. این تاجران افغان فرش‌هایی خوش رنگ و لعاب را به مشتریان می‌فروشند؛ فرش‌های بلوچی، بختیاری یا وزیری با رنگ‌های قرمز، سرمه‌ای و رنگ‌های گرم ایرانی که بی‌گره هستند و گاه به نام فرش ایرانی به فروش می‌رسند.
این فرش‌های خوش نقش اما بی‌کیفیت شاید کمتر در دست کاسبان بازار فرش دیده شده‌اند اما در شبکه‌های اجتماعی به ویژه در اینستاگرام فروش بیشتری به ثبت رساندند. کاربران فضای مجازی نیز جسته و گریخته درباره فرش‌هایی که به نام فرش ایرانی به آن‌ها فروخته شده نوشته‌اند. رقم کلانی که مشتریان به خیال خرید فرش‌های نفیس می‌پردازند و بعد متوجه می‌شوند فرش افغان بوده است. ماجرا اما از مبداء این فرش‌ها آغاز می‌شود جایی در مرزهای شرقی کشورمان. کارگاه‌هایی در هرات افغانستان که فقط برای سلیقه ایرانیان فرش تولید می‌کنند و بعد آن را به ایران قاچاق می‌کنند.
مهدی احمدی‌تهرانی، کارشناس فرش می‌گوید: روند ورود فرش‌های افغان به ایران متاسفانه با تحریم‌هایی که علیه کشورمان وضع شده تشدید شده است علاوه بر این با روی کار آمدن طالبان و اخراج افغان‌ها از کشور سبب شده تا بازار قاچاق رونق بگیرد.
احمدی تهرانی افزود: در حالی که گمرک اعلام می‌کند در کشور واردات فرش افغان نداریم اما می‌بینیم که این فرش‌ها به صورت کانتینری از مرز شرقی وارد کشور می‌شوند و متاسفانه به بازار تهران می‌رسند. هرچند آمار دقیقی از تعداد بسته و متراژ وارد شده این فرش‌ها نیست.
این کارشناس معتقد بود که این فرش‌ها اصالت و کیفیت فرش‌های ایرانی را ندارد و اصلا قابل مقایسه با نمونه فرش‌های ایرانی نیستند.
پلیس امنیت اقتصادی درباره این فرش‌ها چه کرده است؟
سالهاست اداره نظارت بر صادرات و واردات کالا، درگیر پیدا کردن سرشبکه اصلی قاچاق این محصولات به کشور است. اما روند قاچاق و بازار فروش همچنان پابرجا است. پلیس اقدامات مختلفی انجام داده از بگیر و ببند در مغازه‌ها گرفته تا شناسایی متخلفان اما کانتینرهای فرش افغان شبانه‌روزی وارد کشور می‌شوند.
طبق گفته مسعود سپهرزاد، رئیس اتحادیه فروشندگان فرش دستباف، این محصولات قاچاقی ابتدا به مشهد و سپس به تهران می‌رسند. سپهرزاد هفته گذشته در گفت‌وگو با رسانه‌ها در خصوص آخرین خبرها از اقدامات پلیس امنیت اقتصادی در رابطه با این فرش‌ها گفت: نزدیک به شش ماه است که جمع‌آوری فرش‌ها از بازار آغاز شده و آن را کمتر در بازار می‌بینیم. اما حجم گردش مالی‌ای که سپهزاد در گفت‌وگو با رسانه‌ها مطرح کرده رقم بالایی است که جای تامل دارد. او در این باره به نقل از پلیس امنیت اقتصادی گفته که گردش مالی 6 ماهه یکی از دستگیرشدگان، 800 میلیارد تومان بوده است. رئیس اتحادیه فروشندگان فرش دستباف با بیان این آمار متذکر شد که این گردش‌های مالی سبب برهم خوردن بازار داخلی می‌شود.
تولید در افغانستان با مواد اولیه ایرانی!
احمدی تهرانی در گفت‌وگو با فرهیختگان در خصوص نحوه تولید فرش افغان و مواد اولیه استفاده شده در آن گفت: فرش افغان صرفا رنگ‌های زیبا و فریبنده دارد که سبب می‌شود فرش ظاهر شیکی داشته باشد. رنگ‌هایی که برای رنگ‌ریزی فرش افغان استفاده می‌شود از اصفهان به آنجا می‌رود.
احمدی تهرانی در خصوص قیمت فرش افغان گفت: متاسفانه قیمت این فرش‌ها با فرش ماشینی یکی هست به طور مثال با 35 میلیون تومان هم می‌توان فرش ماشینی و هم فرش افغان 6 متری تهیه کرد. بنابراین در بازار عده‌ای که فقط به دنبال خرید نوع «دستبافت» هستند، فریب می‌خورند و فرش افغان را می‌خرند. در حالیکه کیفیت این فرش‌ها به قدری پایین است که عمرش از فرش ماشینی هم کمتر است.
این کارشناس فرش افزود: در واقع این فرش‌ها خیلی زود رنگ می‌بازد و برعکس فرش اصیل ایرانی که هر چقدر پا بخورد زیباتر می‌شود، این فرش‌ها با استفاده از پشم دباغی -نوعی پشم تهیه شده از گوسفند مرده که استحکام کمی دارد- بافته می‌شود و خیلی زود نابود می‌شوند. بنابراین فرش افغان نمی‌تواند اصالتی از خود باقی بگذارد.
این کارشناس معتقد است، عواملی همچون تحریم‌ها سبب شده تا بازار از دست ایرانی‌ها گرفته شود به گفته او امسال سهم ایران از بازار صادرات فقط 9 درصد بود؛ این سبب شده تا علی‌رغم اینکه ایران مهد فرش است و در زمینه کیفیت و اصالت حرف اول را می‌زند لطمه بزرگی در بازارجهانی ببیند. همین روندهم سبب شده تا در بازار هند و پاکستان از ایران جلو بزنند در حالی که به صورت کیفی حرفی برای گفتن ندارند.
احمدی تهرانی در خصوص کپی برداری از طرح‌های ایرانی گفت: نقشه ایرانی در فرش‌های افغان تمام کپی کاری است و متاسفانه طراح‌های ایرانی هم نقشه‌های خودشان را به کارگاه‌های افغانستانی می‌فروشند. البته این کار فروختن اصالت است اما آن طراح هم برای گذران زندگی گاهی مجبور به این کار می‌شود.
احمدی تهرانی در پاسخ به این سوال که خریدار از کجا باید متوجه بشود که فرش افغان نیست؛ گفت: در بازار فرش‌ها با قیمت‌های مختلف وجود دارد. اما تشخصی اصالت فرش را فقط کارشناسان می‌توانند انجام دهند.
آیا فرش افغان بازار ایران را خلوت کرده؟
احمدی تهرانی معتقد است که فرش ایرانی هنوز در نمایشگاه‌های دنیا بهترین است اما دچار سوء مدیریت های متعددی شده است. یکی از آسیب‌هایی که این بازار در کشور ما دیده ورود فرش افغان به بازار است. فقط افغانستانی‌ها فرش ایرانی را کپی نکرده اند بلکه سالهاست چینی‌ها و نمونه‌های ترکی آن نیز در بازار وجود دارد. حتی کارگاه‌هایی در آلمان با نقشه‌ایرانی فرش می‌بافند.
این روزها بازار فرش کساد و است و بسیاری از کاسبان و تولید کنندگان این عرصه را ترک می‌کنند. حال بازار داخلی فرش به سبب تحریم‌ها و سوء مدیریت ها ناخوش است و ورود فرش افغانی نیز با نوساناتی که در بازر ایجاد می‌کند این زخم را عمیق تر می‌کند. فرش‌ها فقط کالاهای اقتصادی نیستند بلکه عناصر فرهنگی غنی‌هستند که به توجه بیشتری نیاز دارند.
